Lyfland: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
kNo edit summary
Etiket: 2017-bronwysiging
k Opruim
Lyn 2:
[[Lêer:Livland 1260.svg|duimnael|Die Lyflandse Konfederasie, 1260]]
 
'''Lyfland''', verouderd, '''Liefland''',<ref>Charles Knight: ''Penny Cyclopaedia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge''.</ref> ook ''Eifland'', [[Latyn|lat.]] ''Livonia'', [[Pools|pol.]] ''Liwonia'', [[Lyfs|liv.]] ''Līvõmō'', [[Lets|lett.]] ''Vidzeme'', [[Russies|russ.]] ''Ливония (Liwonija)'', [[Estnies|est.Esties]] ''Liivimaa'' is die naam van 'n historiese streek in die Baltikum. Die Naam is afgelei van die Fins-Oegriese stam van die Liv.
 
Lyfland beskryf in 'n breër sin, die gebied van die hedendaagse State [[Estland]] en [[Letland]] in die voormalige Meesterdom Lyfland binne die staat van die [[Duitse Orde]]. Lyfland, in die enger sin beskryf slegs die streek noord van [[Riga]] tot by die meer Peipus[[Peipusmeer]], wat gebiedsgewys ooreenstem met die Lettiese streek van Vidzeme in die suidelike helfte van Estland. Deesdae word dikwels net Vidzeme met Lyfland vergelyk, wat nog 'n vernouing van die begrip tot gevolg het.
 
== Geskiedenis ==
Lyn 10:
[[Lêer:LIVONIAE NOVA DESCRIPTIO 1573-1578.jpg|duimnael|Kaart van Lyfland deur Johannes Portantius, 1573]]
[[Lêer:Polish-Lithuanian Commonwealth (1619).png|duimnael|[[Pools-Litause Gemenebes|Pole-Litaue]] (1618) met vandag se grense]]
 
Die eerste nedersettings op die gebied van vandag se Baltiese State [[Litaue|van Litaue]], [[Letland]] en [[Estland]] het hulle oorsprong in die tyd van die eerste eeu voor Christus. In die gebied het naas die Baltiese stamme van o.a. die Koere, Semigalliers, Selone, Lettgalle was daar ook die fins-Ugrianse Livs veral in die noorde. Om 1200 na Christus was hul nedersettingsgebied die [[Daugava|Dünamündung]] om die huidige stad [[Riga]], en dan die gebied langs die kus van die Oossee in 'n noordelike en westelike rigting. Die bevolkte gebied het tot in die suide van die huidige Estland gestrek. Die getal lede van die Liviese stamme van hierdie tydperk word om 20,000 beraam.<ref>Ralph Tuchtenhagen: ''Geschichte der baltischen Länder.''</ref>
 
=== Die Middeleeue en die vroeë moderne tyd ===
 
==== Duitse Heerskappy ====
In die laat-middeleeue het die naam ''Lyfland'' (toe ook ''Eifland'') die hele grondgebied van die Lyflandse orde (Schwertbrüderorden) beskryf, die huidige Letland en Estland (sonder die Deense deel in die Noorde van Estland). Die gebied is in die 13de eeu deur die Lyflandse orde onder die leierskap van die in [[Bremen]] gebore Biskop van Riga Albert I von Buxhöveden verower (en is Lyfland sodoende as 'n territoriale entiteit geskep); die Lyflandse orde het in 1237 deel van die [[Duitse Orde|Duitse orde]] geword. Anders as in Pruise, kon die Duitse orde in Lyfland – ook na die [[Slag van Tannenberg]] (1410) – hulleself as belangrikse heersers in Lyfland seëvier. Hierdie prestasie is te veral te danke aan die landmeesters Johann Freytag von Loringhoven (1483–1494), en [[Wolter von Plettenberg]] (1494–1535). Onder Plettenberg, was as Duitse Meester self Katoliek gebly het, begin vanaf 1524 die [[Protestantse Hervorming|Reformasie]] in Lyfland, sonder dat daar enige geweld tussen Katolieke en Protestante. Na die ondergang van Oudlyfland in 1561 het dit duidelik geword dat die Protestantisme die belangrikste skakel tussen die Duitsers, Estlanders en Letlanders in Altlivlands geword het. Protestantse pastore het buitengewoon baie daartoe bygedra dat daar 'n groeiende konvergensie tussen hul volke ontstaan het, ook kultureel. In die verskeie staatsstrukture – en selfs in die tyd van die Letse en Estnies emansipasie – kon hierdie samehorigheid het nooit volhoubaar vernietig word nie.
Line 114 ⟶ 112:
|}
 
=== In vandagdie sehedendaagse EstonieseEstiese deel ===
{|
| width="25%" valign="top" |
Line 127 ⟶ 125:
 
== Sien ook ==
* [[Lyfs|Lyflandse Taal]]
* [[Hanse]]
* Hertogdom van die Baltiese lande
* Lys van die landmeesters in Lyfland
* Lys van die landmarkskalks van Lyfland
 
== Literatuur ==
Line 153 ⟶ 148:
 
{{Normdata}}
 
[[Kategorie:Gebiede van Europa]]
[[Kategorie:Geografie van Letland]]