Australië: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
Etiket: 2017-bronwysiging
k Robot: standardisering van verwysingsjablone en invoeging van argiefskakels. Ondersteun: shorturl.at/klqM2
Lyn 29:
|oppervlakmi² = 2 969 907
|persent_water = 0,76
|bevolking_skatting = 25&nbsp;392&nbsp;056<ref name="popclock">{{en}} {{cite web |url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/94713ad445ff1425ca25682000192af2/1647509ef7e25faaca2568a900154b63?OpenDocument |title=Population clock |work=Australian Bureau of Statistics website |publisher=Commonwealth of Australia |accessdateaccess-date=27 Junie 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200417105304/https://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/94713ad445ff1425ca25682000192af2/1647509ef7e25faaca2568a900154b63?OpenDocument |archive-date=17 April 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
|bevolking_skatting_jaar = 2018
|bevolking_rang = 51<sup>ste</sup>
|bevolking_sensus = 23&nbsp;401&nbsp;892<ref>{{en}} {{cite web |url=https://quickstats.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2016/quickstat/036 |title=2016 Census QuickStats |work=Australian Bureau of Statistics website |publisher=Commonwealth of Australia |accessdateaccess-date=27 Junie 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200405150115/https://quickstats.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2016/quickstat/036/ |archive-date=5 April 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
|bevolking_sensus_jaar = 2016
|bevolkingsdigtheid = 3,3
Lyn 50:
|onafhanklikheidsgebeure =
|onafhanklikheidsdatums = van die [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland|Verenigde Koninkryk]]<br />[[1 Januarie]] [[1901]]<br />[[11 Desember]] [[1931]]<br />[[9 Oktober]] [[1942]]<br />[[3 Maart]] [[1986]]
|MOI = {{wins}} 0,939<ref>{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |title=2018 Human Development Report |date=2018 |accessdateaccess-date=27 Junie 2019 |publisher=United Nations Development Programme |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200419151520/http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |archive-date=19 April 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
|MOI_rang = 3<sup>de</sup>
|MOI_jaar = 2017
|MOI_kategorie = {{kleur|#090|baie hoog}}
|Gini = 35,8<ref>{{en}} {{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=AU |title=Gini Index |publisher=[[Wêreldbank]] |accessdateaccess-date=27 Junie 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190627190010/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI%3Flocations%3DAU |archive-date=27 Junie 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
|Gini_rang = 6<sup>de</sup>
|Gini_jaar = 2014
Lyn 87:
Die naam is gewild gemaak deur die 1814-werk, ''A Voyage to Terra Australis'', deur die navigeerder Matthey Flinders, die eerste aangetekende persoon wat om Australië geseil het. Ten spyte van die titel, wat die siening van die Britse admiraalskap weerspieël het, het Flinders die term "Australia" in sy boek gebruik. Die boek was baie gewild en het die term in die volksmond geplaas.
 
Die goewerneur van Nieu-Suid-Wallis, Lachlan Macquarie, het die naam daarna in sy versendings na Engeland gebruik en op 12 Desember 1817 het hy aan die Koloniale Kantoor aanbeveel dat dit amptelik in gebruik geneem word.<ref>{{en}} Weekend Australian, 30–31 Desember 2000, bl. 16</ref> In 1824 het die Admiraalskap ingestem dat die kontinent amptelik as ''"Australia"'' bekend sal staan.<ref>{{en}} {{cite book|last=Department of Immigration and Citizenship|title=Life in Australia|publisher=Commonwealth of Australia|year=2007|page=11|isbn=978-1-921446-30-6|url=http://www.immi.gov.au/living-in-australia/values/book/english/lia_english_part1.pdf|accessdate=28 Maart 2014}}</ref> Die eerste kaart waarop die woord "Australië" voorkom is in 1824 in [[Sint Petersburg]] gepubliseer. Dit is in Krusenstern se "Atlas de l'Ocean Pacifique".<ref>{{en}} {{cite news |url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/14704484 |title=WHO NAMED AUSTRALIA?. |newspaper=The Sydney Morning Herald (NSW : 1842–1954) |location=NSW |date=14 Junie 1905 |accessdateaccess-date=24 Augustus 2018 |page=4 |publisher=National Library of Australia |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191115002904/https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/14704484 |archive-date=15 November 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
 
Die woord ''"Australia"'' word in Australiese Engels uitgespreek as /ə.ˈstɹæɪ.ljə, -liː.ə, -jə/.<ref>{{en}} Australian pronunciations: ''Macquarie Dictionary, Fourth Edition'' (2005). Melbourne, The Macquarie Library Pty Ltd. ISBN 1-876429-14-3</ref>
Lyn 187:
Sport speel 'n baie belangrike rol in die Australiese kultuur en word ondersteun deur 'n klimaat wat buitemuurse aktiwiteite begunstig; 24% Australiërs ouer as 15 neem gereeld deel aan georganiseerde sportaktiwiteite.<ref name="Year Book 2005">{{en}} Australian Bureau of Statistics. [http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/94713ad445ff1425ca25682000192af2/1a79e7ae231704f8ca256f720082feb9!OpenDocument Year Book Australia 2005].</ref> Op internasionale vlak het Australië veral sterk spanne in [[krieket]], [[hokkie]], [[netbal]], [[Rugby League|rugby league]] en [[rugby]] en het hulle ook sterk mededingers in [[fietsry]], [[roei]] en [[swem]]. Ander sporte wat op nasionale vlak gespeel word sluit Australiese voetbal, perdewedrenne, sokker en motorwedrenne in. Australië het as een van net vyf nasies ook aan elke [[Olimpiese Somerspele]] van die moderne era deelgeneem (behalwe vir die [[Olimpiese Somerspele 1980]] in [[Moskou]] wat deur verskeie [[Westerse wêreld|Westerse lande]] geboikot is),<ref>{{en}} {{cite book|last=Oxlade|first=Chris|author2=Ballheimer, David|title=Olympics|publisher=DK|series=DK Eyewitness|page=61|isbn=0-7566-1083-4}}</ref> asook aan elke [[Statebondspele]]. Dié land het ook as gasheer van die [[Olimpiese Somerspele 1956]] (in [[Melbourne]]) en die [[Olimpiese Somerspele 2000]] (in [[Sydney]]) opgetree en is sedert 2000 onder die top vyf medaljewenners. Australië was ook die gasheer van die Britse Rykspele 1938 (in Sydney), die Britse Ryk en Statebondspele 1962 (in Perth), die Statebondspele 1982 (in Brisbane), die Statebondspele 2006 (in Melbourne) en die Statebondspele 2018 (in [[Goudkus, Queensland|Goudkus]]). Ander groot internasionale gebeurtenisse wat dikwels in Australië gehou word sluit die [[Australiese Ope (tennis)|Australiese Ope]] in, een van die vier [[Grand Slam (tennis)|Grand Slam-tennistoernooie]], asook jaarlikse internasionale krieketwedstryde (soos [[Die As]]) en die [[Formule Een]] [[Australiese Grand Prix]]. Korporatiewe en regeringsborge vir baie sporte en topatlete is algemeen in Australië. Uitgesaaide sport is gewild: van die gewildste televisieprogramme sluit die Olimpiese Somerspele en die eindwedstryde van plaaslike en internasionale rugby- en voetbaltoernooie in.<ref>{{en}} Australian Film Commission. What are Australians Watching?, [http://www.afc.gov.au/gtp/freetv.html Free-to-Air, 1999–2004 TV]</ref>
 
Die [[Australiese nasionale krieketspan]] speel sedert 1877 krieket op internasionale vlak en kon vir elke [[krieketwêreldbeker]]toernooi kwalifiseer. Hulle kon die toernooi tot dusver vyf keer (in [[Krieketwêreldbeker 1987|1987]], [[Krieketwêreldbeker 1999|1999]], [[Krieketwêreldbeker 2003|2003]], [[Krieketwêreldbeker 2007|2007]] en [[Krieketwêreldbeker 2015|2015]]) wen, meer as enige ander land.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/cricket/32105654 |title=Cricket World Cup 2015: Australia crush New Zealand in final |publisher=[[BBC]] |date=29 Maart 2015 |accessdateaccess-date=24 Augustus 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200313062054/https://www.bbc.com/sport/cricket/32105654 |archive-date=13 Maart 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Saam met Nieu-Seeland het Australië ook twee Krieketwêreldbekers aangebied: in [[Krieketwêreldbeker 1992|1992]] en 2015. Die As word as die tradisionele en belangrikste toekenning in internasionale krieket beskou en word sedert 1882/83 tussen [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] en Australië uitgespeel.
 
Die [[Wallabies|Australiese nasionale rugbyspan]] het aan elke [[rugbywêreldbeker]]toernooi deelgeneem en kon die toernooi tot dusver twee keer wen (in [[Rugbywêreldbeker 1991|1991]] en [[Rugbywêreldbeker 1999|1999]]), saam met [[Suid-Afrika]] se [[Springbokke]] die tweede suksesvolste span net ná Nieu-Seeland se [[All Blacks]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/rugby-union/34671255 |title=New Zealand beat Australia to retain Rugby World Cup |publisher=[[BBC]] |date=31 Oktober 2015 |accessdateaccess-date=24 Augustus 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190922163628/https://www.bbc.com/sport/rugby-union/34671255 |archive-date=22 September 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> In Australië is ook twee rugbywêreldbekertoernooie beslis: Die [[Rugbywêreldbeker 1987]] (saam met Nieu-Seeland) en die [[Rugbywêreldbeker 2003]]. Daarbenewens ding die Wallabies jaarliks by [[die Rugbykampioenskap]] met die nasionale rugbyspanne van [[Argentynse nasionale rugbyspan|Argentinië]], Nieu-Seeland en Suid-Afrika mee. As deel van die Rugbykampioenskap word die [[Bledisloebeker]] teen Nieu-Seeland en die [[Mandela Uitdaagplaat]] teen Suid-Afrika jaarliks gespeel. Tydens die jaarlikse [[Superrugby]]-klubkampioenskap speel vier Australiese rugbyspanne ([[Brumbies (Superrugbyspan)|Brumbies]], [[Melbourne Rebels (Superrugbyspan)|Melbourne Rebels]], [[Reds (Superrugbyspan)|Reds]] en [[Waratahs (Superrugbyspan)|Waratahs]]) teen vyf spanne uit Nieu-Seeland, drie spanne uit Suid-Afrika, asook een span elk uit [[Argentinië]] ([[Jaguares (Superrugbyspan)|Jaguares]]) en Japan ([[Sunwolves (Superrugbyspan)|Sunwolves]]).<ref>{{en}} {{cite news |url=https://www.sport24.co.za/Rugby/SuperRugby/confirmed-cheetahs-kings-out-of-super-rugby-20170707 |title=CONFIRMED: Cheetahs, Kings out of Super Rugby |work=Sport24 |accessdateaccess-date=24 Augustus 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009105729/https://www.sport24.co.za/Rugby/SuperRugby/confirmed-cheetahs-kings-out-of-super-rugby-20170707 |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
 
[[Sokker]] is die gewildste klubsport (volgens aantal deelnemers) in Australië<ref>{{en}} {{cite news|title=Australia’s most popular sport: Landmark study|url=https://thenewdaily.com.au/sport/football/2016/12/08/most-popular-sport-in-australia/|agency=The New Daily|date=8 Desember 2016|accessdate=24 Augustus 2018}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.roymorgan.com/findings/6123-australian-sports-participation-rates-among-children-and-adults-december-2014-201503182151 |title=The Top 20 sports played by Aussies young and old(er) |publisher=Roy Morgan |date=19 Maart 2015 |accessdateaccess-date=24 Augustus 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200417151016/http://www.roymorgan.com/findings/6123-australian-sports-participation-rates-among-children-and-adults-december-2014-201503182151 |archive-date=17 April 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> en sedert 1 Januarie 2006 ding die Australiese nasionale sokkerspan, bekend as die ''Socceroos'', in die [[AFC]] se Asiatiese beker mee. Hulle kon die trofee tot dusver een keer wen, tydens die tuistoernooi van 2015. Tot die aansluiting by die AFC in 2006 kon Australië die Oseanië Nasies-beker vier keer wen, die meeste titels net ná die Nieu-Seelandse All Whites. Die ''Socceroos'' het tot dusver aan vyf [[FIFA]] [[Sokker-Wêreldbeker]]s deelgeneem (in [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1974|1974]], [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006]], [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010|2010]], [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2014|2014]] en [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2018|2018]]), maar nog nie die toernooi gewen nie.
 
== Demografie ==
Lyn 250:
{{Hoofartikel|Aborigines}}
[[Lêer:Australian Aboriginal Flag.svg|duimnael|links|Die vlag van die Aborigines]]
In 2011 was die inheemse bevolking (die vastelandse Aborigines en die Torres Strait-eilandbewoners) 669&nbsp;881 (3% van die bevolkingstotaal),<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/mf/3238.0.55.001 |title=Estimates of Aboriginal and Torres Strait Islander Australians |publisher=Australian Bureau of Statistics |date=Junie 2011 |accessdateaccess-date=24 Augustus 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200418121217/https://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/mf/3238.0.55.001 |archive-date=18 April 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> 'n aansienlike toename van die 2001-sensus, wat 'n inheemse bevolking van 410&nbsp;003 aangetoon het. Inheemse Australiërs het hoër syfers van gevangenisneming en werkloosheid, laer vlakke onderrig en die lewensverwagting vir beide mans en vroue is 17 jaar minder as dié van ander Australiërs.<ref name="Year Book 2005" />
 
Soos baie ander ontwikkelde lande, is Australië besig om 'n demografiese verskuiwing na 'n ouer bevolking te maak, met meer afgetredenes en minder mense van 'n werkersouderdom. 'n Groot aantal Australiërs (759&nbsp;849 in 2002–2003<ref>{{en}} ''Parliament of Australia, Senate'' (2005). [http://www.aph.gov.au/Senate/committee/legcon_ctte/expats03/ ''Inquiry into Australian Expatriates''].</ref>) woon buite hulle geboorteland.