Aralmeer: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Eksterne skakels: Hulle ook. |
k Robot: standardisering van verwysingsjablone en invoeging van argiefskakels. Ondersteun: shorturl.at/klqM2 |
||
Lyn 10:
| Oppervlakte = 17 160 km² (6 626 myl²) (2004, vier mere)<br />28 687 km² (11 076 myl²) (1998, twee mere)<br />68 000 km² (26 300 myl²) (1960, een meer)<br />Noord: 3 300 km² (1 270 myl²) (2008)<br />Suid: 3 500 km² (1 350 myl²) (2005)
| Gem_diepte = Noord: 8,7 m (29 vt) (2007)<br />Suid: 14–15 m (46–49 vt) (2005)
| Maks_diepte = Noord: 42 m (138 vt) (2008)<ref name=ens-newswire>
| Volume = Noord: 27 km³ (6 myl³) (2007)
| Oppervlakhoogte = Noord: 42 m (138 vt) (2007)<br />Suid: 29 m (95 vt) (2007)<br />53,4 m (175 vt) (1960)<ref>{{en}} JAXA – [http://www.eorc.jaxa.jp/en/imgdata/topics/2007/tp071226.html South Aral Sea shrinking but North Aral Sea expanding]</ref>
Lyn 32:
Teen 2007 het dit tot 10% van sy oorspronklike grootte gekrimp en in vier mere verdeel: die '''Noord-Aralmeer''', die oostelike en westelike komme van die eens veel groter '''Suid-Aralmeer''' en een kleiner meer tussen die Noord- en Suid-Aralmeer.<ref name="sciam">{{cite news | author=Philip Micklin; Nikolay V. Aladin | title=Reclaiming the Aral Sea | url=http://www.sciam.com/article.cfm?id=reclaiming-the-aral-sea&sc=rss | work=Scientific American | date=Maart 2008 | accessdate=17 Mei 2008}}</ref> Teen 2009 het die suidoostelike meer verdwyn en die suidwestelike meer gekrimp tot ’n smal strook.<ref>[http://earthobservatory.nasa.gov/Features/WorldOfChange/aral_sea.php Satellietbeeld, 16 Augustus 2009] (klik op "2009"-skakel)</ref>
Die meer is taamlik vlak, die grootste deel is dit nie dieper as tussen 10 en 20 m nie. Die kuste is oor die algemeen moerasagtig. Twee riviere vloei in hierdie meer, naamlik die [[Amoedarja|Amoe Darja]] en [[Sirdarja|Sir Darja]]. Albie riviere stort jaarliks miljoene ton slik in die meer. Die maksimum diepte van die Aralmeer is 42 m (2008).<ref name=
Die krimping van die Aralmeer is "een van die planeet se ergste omgewingsrampe" genoem.<ref>{{cite news | author=Daily Telegraph | title=Aral Sea 'one of the planet's worst environmental disasters' | url=http://www.telegraph.co.uk/earth/earthnews/7554679/Aral-Sea-one-of-the-planets-worst-environmental-disasters.html |date=5 April 2010 | accessdate=1 Mei 2010 | location=Londen | work=The Daily Telegraph| archiveurl= http://web.archive.org/web/20100408214552/http://www.telegraph.co.uk/earth/earthnews/7554679/Aral-Sea-one-of-the-planets-worst-environmental-disasters.html| archivedate= 8 April 2010}}</ref> Die streek se eens vooruitstrewende visbedryf is so te sê vernietig en dit het werkloosheid en ekonomiese teenspoed meegebring.
Die streek is ook erg besoedel en dit het ernstige gesondheidsprobleme tot gevolg gehad. Dit het na berig word ook die klimaat beïnvloed: somers is warmer en droër en winters kouer en langer.<ref>{{cite web |
In ’n poging om die Aralmeer te red en weer van water te voorsien, het Kazachstan ’n damprojek in 2005 voltooi; in 2008 het die watervlak met 24 m gestyg vanaf sy laagste vlak in 2007.<ref>[http://www.boku.ac.at/iwhw/onlinepublikationen/nachtnebel/EU_INTAS_0511_Rebasows/Files/Summary_report.pdf The rehabilitation of the ecosystem and bioproductivity of the Aral Sea under conditions of water scarcity] (2007)</ref> Die soutinhoud het ook gedaal en genoeg [[vis]] kom weer in die meer voor sodat vissery lewensvatbaar kan wees.<ref>{{cite web |url=http://www.aljazeera.com/programmes/earthrise/2012/07/201271912543306106.html |title=Aral Sea Reborn |publisher=Al Jazeera |date=
Die Aralmeer het talle eilandjies en skiereilande. In die winter is die noorsoostelike deel van die meer kliphard gevries. Steurvis en karpers word gevang en in die omgewing van die meer word natriumsulfaat gedelf. Die grootste kusdorp is Aralsk.
| |||