Victoria van die Verenigde Koninkryk: Verskil tussen weergawes

}}

 

 

Hoewel sy die troon bestyg het in ’n tyd toe die Verenigde Koninkryk reeds ’n gevestigde [[grondwetlike monargie]] was waarin die monarg min politieke mag gehad het en invloed uitgeoefen het met die raad van die eerste minister, was sy steeds ’n baie belangrike simboliese figuur van haar tyd. Die periode van haar bewind is bekend as die [[Victoriaanse tydperk]], ’n era van [[Nywerheidsrewolusie|nywerheids]]-, maatskaplike, ekonomiese, politieke, militêre en tegnologiese vooruitgang in die [[Verenigde Koninkryk]].

== Erfgenaam van die troon ==

[[Lêer:Princess Victoria and Dash by George Hayter.jpg|duimnael|links|upright|''Prinses Victoria met haar spaniel Dash'', skildery deur George Hayter in 1833.]]

 

Prinses Victoria het haar toekomstige man, [[Albert, prinsgemaal|prins Albert van Sakse-Koburg en Gotha]], in 1836 ontmoet toe sy net 17 jaar oud was.<ref name=marshall>{{cite book|title=The Life and Times of Queen Victoria|author=Dorothy Marshall|pages=16–154|asin=B0006DJ3R2|publisher=Book Club Associates|year=1972}}</ref> Prins Albert was haar neef; sy pa, [[Ernest I, Hertog van Sakse-Koburg en Gotha|Ernest]], was haar ma se broer. As monarg moes Victoria hom die jawoord vra en hulle het in 1840 getrou. Hulle huwelik was baie gelukkig.<ref name=marshall />

=== Troonbestyging ===

[[Lêer:Victoriatothrone.jpg|duimnael|links|Victoria kry die nuus dat sy die nuwe koningin is van lord Conyngham (links) en die [[aartsbiskop van Kantelberg]].]]

 

Kragtens die [[Saliese wet]] mag geen vrou die troon van [[Huis van Hannover|Hannover]] bestyg het nie en haar oom, die Hertog van Cumberland en Teviotdale, het William dus opgevolg as koning van Hannover – as [[Ernest Augustus I van Hannover|Ernest Augustus I]]. (Hy was die vyfde seun en agtste kind van George III.) Aangesien die jong koningin toe nog ongetroud en kinderloos was, het hy ook die vermoedelike troonopvolger van die Verenigde Koninkryk geword tot met die geboorte van Victoria se eerste kind, [[Victoria van Sakse-Koburg en Gotha|Victoria]], in 1840.<ref>{{cite book|title=Victoria's Daughters|author=Jerrold M. Packard|pages=14–15|publisher=St. Martin's Press|isbn=978-0-312-24496-5|year=1999|oclc=43559899}}</ref>

 

[[Lêer:Dronning victoria.jpg|duimnael|upright|Detail van koningin Victoria van [[:en:Lêer:HayterVictoria.jpg|"Staatsportret"]], deur sir George Hayter.]]

 

Die koningin het sir Robert Peel, ’n Tory, toe opdrag gegee om ’n nuwe kabinet saam te stel, en dit het ’n debakel bekend as die [[Slaapkamerkrisis]] ("Bedchamber Crisis") tot gevolg gehad. In dié tyd was dit gebruiklik dat die premier mense in die koninklike huishouding aanstel op grond van hul party-lojaliteit. Baie van die koningin se hofdames ("Ladies of the Bedchamber") was vroue van Whig-lede, maar sir Robert wou hulle met die vroue van Tories vervang. Victoria het sterk beswaar gemaak omdat sy hierdie vroue as vriendinne eerder as werknemers van ’n seremoniële instelling beskou het. Sir Robert het gevoel hy kan nie regeer onder die beperkings wat die koningin gestel het nie en het bedank. Melbourne het toe na sy amp teruggekeer.<ref name=hibbert />

=== Sluipmoordaanvalle en huwelik ===

[[Lêer:Victoria Marriage01.jpg|links|duimnael|Die troue van Victoria en Albert deur sir George Hayter.]]

 

Tydens haar eerste swangerskap het die 18-jarige [[Edward Oxford]] ’n sluipmoordaanval op die koningin uitgevoer terwyl sy saam met prins Albert in Londen in ’n koets gery het.<ref name=aubyn3 /> Oxford het twee skote afgevuur, maar albei kere misgeskiet. Hy is van hoogverraad aangekla, maar is vrygespreek op grond van kranksinnigheid.<ref>{{cite book|author=Michael Diamond|title=Victorian sensation|publisher=Anthem Press|year=2003|isbn=1-84331-150-X|oclc=57519212}}</ref> Ondanks die aanval is die eerste van die koningin se nege kinders, [[Victoria van Sakse-Koburg en Gotha|Victoria]], op 21 November 1840 gebore.<ref>{{cite web|url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-515932_ITM|title=Empress Frederick: The Last Hope for a Liberal Germany?|publisher=The Historian|date=22 September 1999|accessdate=19 September 2008|archiveurl=https://archive.is/2Fl8|archivedate=18 Julie 2012}}</ref>

Die beleidrigtings van haar minister lord John Russell is egter dikwels blameer vir die verergering van die hongersnood en dit het die koningin se gewildheid in Ierland laat afneem. Haar eerste amptelike besoek aan die land in 1849 is gereël om die aandag van die hongersnood af te lei en ook om deur Victoria se teenwoordigheid die erns van die krisis te beklemtoon. Haar persoonlike skenking is nie opgevolg deur enige aksie om die hongersnood te verlig nie en sy het in Ierland bekend geword as die "Hongersnood-koningin"<ref>Dit was die naam van Maud Gonne se artikel in 1900 oor koningin Victoria se besoek aan Ierland</ref> en dit het haar beeld baie skade berokken.<ref>http://news.bbc.co.uk/1/hi/northern_ireland/2951395.stm</ref>

 

 

Sy het Ierland in 1900 die laaste keer besoek toe sy ’n beroep op die Iere gaan doen het om by die [[Britse weermag]] aan te sluit en in die [[Anglo-Boereoorlog]] te veg. Nasionalistiese teenkanting teen haar besoek is gelei deur [[Arthur Griffith]], wat ’n organisasie met die naam Cumann na nGaedhael gestig het om die teenstanders te verenig. Vyf jaar later het Griffith die kontakte wat hy in die proses opgebou het, gebruik om ’n nuwe politieke beweging, [[Sinn Féin]], te stig.<ref name=aubyn2>{{cite book|title=Queen Victoria|author=Giles St. Aubyn|pages=|publisher=Hodder & Stoughton|isbn=978-0-340-57109-5|year=1992|oclc=27171944}}</ref>

Victoria se selfopgelegde afsondering het die gewildheid van die monargie geweldig geknou en het selfs gelei tot die groei van die republikeinse beweging. Hoewel sy haar amptelike regeringspligte uitgevoer het, het sy haar die meeste van die tyd afgesonder in haar koninklike wonings: [[Balmoral-kasteel]] in Skotland, [[Osborne House]] op die [[eiland Wight]] en [[Windsor-kasteel]].<ref name=marshall2 />

 

 

== Later jare ==

Soos haar gewoonte as weduwee was, het Victoria die Kersfees van 1900 in [[Osborne House]] op die eiland Wight deurgebring. Daar is sy op Dinsdag [[22 Januarie]] [[1901]] om halfsewe die aand op 81-jarige ouderdom dood aan breinbloeding en swak gesondheid.<ref>{{cite web|url=http://www.timeanddate.com/calendar/index.html?year=1901&country=1 | title= Calendar for year 1901| publisher=Gazzetes-Online.co.uk| accessdate=23 Augustus 2008}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gazettes-online.co.uk/ViewPDF.aspx?pdf=27270|title=Supplement to The London Gazette|date=23 Januarie 1901|publisher=''London Gazette'' |accessdate=23 Augustus 2008}}</ref> Haar seun Edward, die toekomstige koning, en haar oudste kleinseun, die Duitse keiser [[Wilhelm II van Duitsland|Wilhelm II]], was langs haar sterfbed. Volgens haar wens het haar eie seuns haar in haar kis neergelê. Sy het ’n wit rok en haar bruilofsluier aangehad. Haar begrafnisdiens was op Saterdag 2 Februarie, en ná twee dae op ’n praalbed is sy langs prins Albert in die Frogmore-mausoleum, Windsor, ter ruste gelê. Aangesien Victoria nie van swart begrafnisse gehou het nie, is Londen in pers en wit getooi. Terwyl sy begrawe is, het dit begin sneeu.<ref>{{cite book|title=Queen Victoria|author=Giles St. Aubyn|pages=600|publisher=Hodder & Stoughton|isbn=978-0-340-57109-5|year=1992|oclc=27171944}}</ref>

 

 

Victoria se dood het ’n einde gebring aan die bewind van die [[Huis van Hannover]] in die Verenigde Koninkryk. Haar man het behoort tot die [[Huis van Sakse-Koburg en Gotha]] en haar seun en erfgenaam [[Edward VII van die Verenigde Koninkryk|Edward VII]] was die eerste Britse monarg van dié huis.<ref name=marshall /> Later, in 1917, het haar kleinseun [[George V van die Verenigde Koninkryk|koning George V]] die naam verander na die huidige [[Huis van Windsor]].

Daar is bewyse dat Victoria die draer-geen aan twee van haar vyf dogters oorgedra het: [[Alice van die Verenigde Koninkryk|Alice]] en [[Prinses Beatrice van die Verenigde Koninkryk|Beatrice]]. Haar seun [[Prins Leopold, Hertog van Albany|Leopold]] was ’n lyer. Die beroemdste hemofilielyers onder haar afstammelinge was haar agterkleinseuns [[Aleksei Romanof|Aleksei, tsarewitsj van Rusland]] (prinses Alice se kleinseun) asook [[Alfonso, Prins van Asturias (1907–1938)|Alfonso, Prins van Asturias]] en [[infante Gonzalo van Spanje]], die oudste en die jongste seun van [[Alfonso XIII van Spanje|koning Alfonso XIII van Spanje]] en [[Victoria Eugenie van Battenberg|koningin Victoria Eugenie]] (prinses Beatrice se dogter).<ref>{{cite book|title=Genetics|publisher=Jones & Bartlett|year=2005|isbn=978-0-7637-1511-3|author=Daniel L. Hartl, Elizabeth W. Jones|oclc=55044495}}</ref>

 

 

=== Elders in die wêreld ===