Aardbewing: Verskil tussen weergawes

Tektoniese aardbewings gebeur op enige plek in die wêreld waar daar genoegsame elastiese vervormingsenergie opgegaar is om  fraktuur- voortplanting langs verskuiwingslyne af te dryf. Die sye van 'n verskuiwingslyn  beweeg net gladweg en seismies by mekaar verby as daar nie enige onreëlmatighede of afwykings langs verskuiwingsoppervlakte voorkom wat die wrywingsweerstand vererger nie. Die meeste verskuiwingslyne het sulke afwykings en dit veroorsaak 'n soort van vassteek-gly gedrag. Wanneer 'n lyn vassteek veroorsaak die voortdurende relatiewe beweging tussen die lyne toenemende druk en word daar dus vervormingsenergie rondom die verskuiwingslyn se oppervlakte opgegaar. Dit duur voort totdat die druk genoeg deur die hewigheid van die energie breek, en dan bied dit ruimte vir die lyn om skielik oor die vasgekeerde lyn te breek. Dit stel dan die opgegaarde energie vry.<ref name="Ohnaka">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Bp0gAwAAQBAJ&pg=PA234|title=The Physics of Rock Failure and Earthquakes|publisher=Cambridge University Press|author=Ohnaka, M.|year=2013|pages=148|isbn=978-1-107-35533-0}}</ref> Dié energie word as 'n kombinasie van uitgestraalde elastiese vervormingsenergie, seismiese golwe, wrywingskragverwarming van die lynoppervlakte, en rotskrake vrygelaat, wat 'n aardbewing veroorsaak. Die meeste van 'n aardbewing se energie word gebruik om die aardbewing se krake groter te maak of dit om te skakel na hitte-geleide wrywing. Aardbewings verlaag dus die aarde se beskikbare elastiese potensiële energie en verhoog sy temperatuur, hoewel hierdie veranderings nie belangrik is, in vergelyking met die geleidende en konvektiewe vloei van hitte uit die diepte van die aarde.<ref name="USGS1">{{Citecite web |last=Spence |first=William |author2=S. A. Sipkin |author3=G. L. Choy |title=Measuring the Size of an Earthquake |publisher=United States Geological Survey |year=1989 |url=http://earthquake.usgs.gov/learning/topics/measure.php |accessdateaccess-date=3 November 2006 |language=en |archive-11url=https://web.archive.org/web/20090901233601/http://earthquake.usgs.gov/learning/topics/measure.php |archive-date=1 September 2009 |url-status=live|df=dmy-03all}}</ref>

Aardbewingswerms is 'n reeks van aardbewings wat 'n spesifieke gebied in 'n kort tyd tref. Dit is anders as die aardbewings wat met naskokke opgevolg word omdat nie een van 'n rits sulke bewings eintlik die hoofskok is nie, daarom het nie enige van sulke opvolgbewings 'n groter omvang as enige van die ander nie. 'n Voorbeeld hiervan is die swerm wat die [[Yellowstone Nasionale Park]] in 2004 getref het.<ref>{{Citecite web |url=http://volcanoes.usgs.gov/yvo/2004/Apr04Swarm.html |title=Earthquake Swarms at Yellowstone |publisher=United States Geological Survey |accessdateaccess-date=15 September 2008 |language=en |archive-09url=https://web.archive.org/web/20120210065858/http://volcanoes.usgs.gov/yvo/2004/Apr04Swarm.html |archive-15date=10 Februarie 2012 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> In Augustus 2012 tref so 'n aardbewingswerm suid-Kalifornië se Imperial Valley wat die ergste geval in die gebied sedert die 1970's was.<ref>{{Citecite web |last=Duke |first=Alan |title=Quake 'swarm' shakes Southern California |url=http://www.cnn.com/2012/08/26/us/california-quake-swarm/index.html?hpt=hp_t3 |publisher=CNN |accessdateaccess-date=27 AugustAugustus 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170312115924/http://www.cnn.com/2012/08/26/us/california-quake-swarm/index.html?hpt=hp_t3 |archive-date=12 Maart 2017 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>

Soms gebeur 'n sogenaamde aardbewingstorm waar die aardbewing die verskuiwinglyn in trosse tref, wat elkeen deur die skok of stresverspreiding van die voorafgaande aardbewings ontketen is. Soortgelyk aan naskokke, maar in segmente van verskuiwingslyne gebind, gebeur sulke storms deur die jare, met die aardbewings wat opvolg, en wat netso verwoestend as die voriges is. Sulke patrone ht voorgekom in die paar dosyn aardbewings wat die Noord-Anatoliese Lyn in die twintigste eeu in Turkye getref het.<ref>{{Cite journal|title=Poseidon's Horses: Plate Tectonics and Earthquake Storms in the Late Bronze Age Aegean and Eastern Mediterranean|journal=Journal of Archaeological Science|year=2000|author=Amos Nur|issn=0305-4403|volume=27|issue=1|pages=43–63|url=http://water.stanford.edu/nur/EndBronzeage.pdf|doi=10.1006/jasc.1999.0431|last2=Cline|first2=Eric H.}}</ref><ref>{{Citecite web |url=http://www.bbc.co.uk/science/horizon/2003/earthquakestorms.shtml |title=Earthquake Storms |work=Horizon (BBC TV-reeks |date=1 April 2003 |accessdateaccess-date=2 Mei 2007 |language=en |archive-05url=https://web.archive.org/web/20191016045550/http://www.bbc.co.uk:80/science/horizon/2003/earthquakestorms.shtml |archive-date=16 Oktober 2019 |url-status=live|df=dmy-02all}}</ref>

Na raming is daar sowat 500 000 aardbewings per jaar, wat met die bestaande instrumente waargeneem word. Sowat 100 000 hiervan kan gevoel word.<ref name="usgsfacts">{{Citecite web |url=http://earthquake.usgs.gov/learn/facts.php |title=Earthquake Facts |publisher=United States Geological Survey |accessdateaccess-date=25 April 2010 |language=en |archive-04url=https://web.archive.org/web/20191008095838/https://earthquake.usgs.gov/learn/facts.php |archive-25date=8 Oktober 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref><ref name="wp100414">{{Cite news|first=Margaret Webb|last=Pressler|title=More earthquakes than usual? Not really.|url=|work=KidsPost|publisher=Washington Post|location=Washington Post|pages=C10|date=14 April 2010|id=|accessdate=}}</ref> Geringe aardbewings gebeur gereeld oor die wêreld op plekke soos [[Kalifornië]] en [[Alaska]] in die Verenigde State, asook in [[El Salvador]], [[Meksiko]], [[Guatemala]], [[Chili]], [[Peru]], [[Indonesië]], [[Iran]], [[Pakistan]], die [[Asore]] in [[Portugal]], [[Turkye]], [[Nieu-Seeland]], [[Griekeland]], [[Italië]], [[Indië]], [[Nepal]] en [[Japan]], maar aardbewings kan inderdaad op enige plek gebeur.<ref>{{Citecite web |url=http://earthquake.usgs.gov/ |title=Earthquake Hazards Program |publisher=United States Geological Survey |accessdateaccess-date=14 Augustus 2006 |language=en |archive-08url=https://web.archive.org/web/20200428094905/https://earthquake.usgs.gov/ |archive-14date=28 April 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Groter aardbewings is seldsamer, die verhouding is eksponensieël; byvoorbeeld, daar gebeur rofweg tien keer aardbewings groter as omvang 4 in 'n besondere  tydperiode as aardbewings groter as omvang 5.<ref>[http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eqarchives/year/eqstats.php USGS Earthquake statistics table based on data since 1900]</ref>

Die aantal seismiese stasies het sedert die 350 in 1931 tot duisende stasies vandag gegroei, en meer aardbewings word deesdae aangemeld as in die verlede. Dit is egter nie soseer oor die meer waarnemingstasies nie, maar eerder oor die reuse verbetering van die instrumente. Amerikaanse geologiese navorsing raam dat, sedert 1900, daar 'n gemiddeld van 18 groot aardbewings (omvang 7.0-7.9) en een reuse bewing (omvang 8.0 en groter) per jaar voorgekom het, en dat hierdie gemiddeld relatief stabiel is.<ref>{{Citecite web |title=Common Myths about Earthquakes |url=http://earthquake.usgs.gov/learning/faq.php?categoryID=6&faqID=110 |publisher=United States Geological Survey |accessdateaccess-date=14 Augustus 2006 |language=en |archive-08url=https://web.archive.org/web/20090509070602/http://earthquake.usgs.gov/learning/faq.php?categoryID=6 |archive-14date=9 Mei 2009 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Die aantal groot aardbewings per jaar het in die afgelope paar jaar afgeneem, hoewel dit moontlik eerder 'n statistiese skommeling as 'n sistematiese neiging is.<ref>[http://earthquake.usgs.gov/learn/topics/increase_in_earthquakes.php Are Earthquakes Really on the Increase?], USGS Science of Changing World.</ref> Meer gedetaileerde statistiek oor die grootte en reëlmaat van aardbewings kan by die United States Geological Survey (USGS) gekry word.<ref>{{Cite web|title=Earthquake Facts and Statistics: Are earthquakes increasing?|url=http://neic.usgs.gov/neis/eqlists/eqstats.html|publisher=United States Geological Survey|accessdate=2006-08-14}}</ref>  'n Onlangse toename in die aantal groot aardbewings wat aangeteken is, kan verduidelik word aan die hand van 'n sikliese patroon van periodes van intense tektoniese bedrywighede, afgewissel met lang periodes van lae-intensiteit. Die akkurate meting en dokumentering van aardbewings het eers in 1900 begin en dit is dus nog te vroeg om kategories te verklaar dat dit inderdaad die geval is.<ref>[http://www.australiangeographic.com.au/journal/the-10-biggest-earthquakes-in-recorded-history.htm/ The 10 biggest earthquakes in history], Australian Geographic, March 14, 2011.</ref>