Darwinisme: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Tulsi (besprekings | bydraes) k Reverted 1 edit by 105.232.72.194 (talk) to last revision by KabouterBot. (SWMT) Etiket: Ongedaanmaking |
k Robot: standardisering van verwysingsjablone en invoeging van argiefskakels. Ondersteun: shorturl.at/klqM2 |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Charles Darwin by Julia Margaret Cameron 2.jpg|duimnael|[[Charles Darwin]] in 1868]]
'''Darwinisme '''is 'n teorie van biologiese evolusie wat deur die Engelse natuurkundige, Charles Darwin, en andere ontwikkel is, wat bepaal dat alle [[spesie]]s uit organismes ontstaan en ontwikkel is deur die [[natuurlike seleksie]] van klein, geërfde variante wat die indiwidu se vermoëns om mee te ding, te oorleef, en voort te plant, verhoog. Dit word ook die Darwinse teorie genoem, en het oorspronklik die breë konsepte van die transmutasie van spesies ingesluit wat algemeen aanvaar is in Darwin se boek, ''On the Origin of Species'', in 1859. Dit het die konsepte ingesluit wat Darwin se teorieë vooruitgeloop, maar agterna verwys het na die spesifieke konsepte van natuurlike seleksie van die Weismann versperring, of in genetika van die sentrale dogma van molekulêre biologie.<ref name="antidarwinian">{{
Die Engelse bioloog, [[Thomas Henry Huxley]], het in April 1860 die uitdrukking, Darwinisme, geskep.<ref name="westminster">{{Cite journal|last=Huxley|first=T.H.|authorlink=Thomas Henry Huxley|date=April 1860|title=ART. VIII.—Darwin on the Origin of Species|url=http://darwin-online.org.uk/content/frameset?viewtype=side&itemID=A32&pageseq=29|journal=[[Westminster Review]]|type=Book review|location=London|publisher=Baldwin, Cradock, and Joy|volume=17|pages=541–570|accessdate=2008-06-19|quote=What if the orbit of Darwinism should be a little too circular?}}</ref> Dit is gebruik om die evolusionêre konsepte in die algemeen te beskryf, insluitende die ouer konsepte wat deur die Engelse filosoof, [[Herbert Spencer]], gepubliseer is. Talle van die voorstanders van Darwinisme van daardie tyd, insluitende Huxley, het hul bedenkinge gehad oor die betekenis van [[Natuurlike seleksie]], en Darwin self het geloofwaardigheid hieraan gebied wat later bekend geword het as Lamarckisme. Die streng neo-Darwinisme van die Duitse evolusionêre bioloog, August Weisman, het maar weinig ondersteuners in die laat 19de eeu gehad. Rondom die tyd vanaf die 1880's tot 1920, wat soms as die "verduistering van Darwinisme" beskryf is, het wetenskaplikes met verskeie alternatiewe evolusionêre meganismes vorendag gekom wat totaal onaanvaarbaar was. Die ontwikkeling van die moderne evolusionêre sinteses vanaf die 1930's tot die 1950's, wat die natuuurkike seleksie met bevolkings-genetika en die [[Wette van Mendel]] ingesluit het, het Darwinisme in 'n opgedateerde vorm laat herleef.<ref name="b222">{{Harvard aanhaling geen hakkies nie|Bowler|2003|pp=179, 222–225, 338–339, 347}}</ref>
Hoewel die term Darwinisme bly voortbestaan onder die algemene publiek, as daar na die moderne evolusie- teorie verwys word, het al hoe meer wetenskapskrywers soos Olivia Judson en Eugenie Scott geargumenteer dat dit 'n onvanpaste verwysing na die moderne evolusie-teorie is.<ref name="Scott Branch 09">{{Cite journal||last1=Scott|first1=Eugenie C.|authorlink1=Eugenie Scott|last2=Branch|first2=Glenn|authorlink2=Glenn Branch|date=16 January 2009|title=Don't Call it 'Darwinism'|journal=Evolution: Education and Outreach|publisher=[[Springer Science+Business Media]]|location=New York|volume=2|issue=1|pages=90–94|doi=10.1007/s12052-008-0111-2|issn=1936-6426}}</ref><ref>{{
== Die ontwikkeling van Darwinisme ==
Lyn 20:
Darwinisme word egter ook binne die wetenskaplike gemeenskap neutraal gebruik om die moderne evolusionêre sinteses, wat soms neo-Darwinisme genoem word, van Darwin se vroegste opvattinge te onderskei.
In politieke gesprekke in Amerika is die term merendeels deur sy vyande gebruik. "Dit is 'n retoriese instrument om evolusie soos een of ander geloof te laat lyk, soos Maoisme," het die Harvard bioloog, E.O. Wilson gesê. Hy het bygevoeg: "Wetenskaplikes noem dit nie Darwinisme nie."<ref>{{Cite news|last=Adler|first=Jerry|date=28 November 2005|title=Charles Darwin: Evolution of a Scientist|url=http://www.newsweek.com/evolution-scientist-113733|work=[[Newsweek]]|location=New York|publisher=Newsweek LLC|volume=146|issue=22|page=50–58|issn=0028-9604|accessdate=2015-11-16}}</ref> In die Verenigde Koninkryk behou die term dikwels sy positiewe sin as 'n verwysing na natuurlike seleksie, en die Britse etoloog en evolusionêre bioloog, Richard Dawkins, skryf in sy versameling essays, A Devil's Chaplain, wat in 2003 gepubliseer is, dat hy, as 'n wetenskaplike, 'n Darwinist is.<ref>{{
In sy boek, Darwinian Fairytales van 1995 skryf die Australiese filosoof, David Stone,<ref>{{Harvard aanhaling geen hakkies nie|Stove|1995}}</ref> hy gebruik die term Darwinisme in 'n ander gees as die gemelde voorbeelde. Hy beskryf homself as nie-gelowig en dat hy die konsep van natuurlike seleksie as 'n goed aanvaarde feit aanvaar, maar Stone het tog die, wat hy beskryf het as foutiewe konsepte wat deur sommige "ultra-Darwiniste" voorgehou word, aangeval. Stove voer aan deur swak, of valse, ad hoc redenasies te gebruik, het die ultra-Darwiniste die evolusionêre konsepte gebruik om waardelose verduidelikings op te haal. Hy het byvoorbeeld geredeneer dat die sosio-biologiese verduideliking van altruïsme as 'n evolusionêre funksie op so 'n wyse aangebied is dat die argument in effek immuun teen enige kritiek is.
|