Friese: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Robot: standardisering van verwysingsjablone en invoeging van argiefskakels
k Robot: standardisering van verwysingsjablone en invoeging van argiefskakels. Ondersteun: shorturl.at/klqM2
Lyn 18:
Die '''Friese''' ([[Noord-Fries]]: ''Fresken'', [[Saterfries]]: ''Fräisen'', [[Wes-Fries]]: ''Friezen'') is 'n [[Germane|Germaanse]] [[etniese groep]] inheems aan die [[Noordsee]]kus van [[Nederland]] en [[Duitsland]] wat 'n gemeenskaplike Friese afkoms, kultuur en geskiedenis deel, en wat verband hou met die [[Fries]]e tale.<ref>{{en}} {{cite book |last=Minahan |first=James |authorlink= |title=One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups |url=http://books.google.no/books?id=NwvoM-ZFoAgC |accessdate=6 April 2016 |year=2000 |publisher=Greenwood Publishing Group |location= |isbn=0313309841 |page=769}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |last=Danver |first=Steven L. |date=10 Maart 2015 |title=Native Peoples of the World: An Encylopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues |url=https://books.google.com/books?id=vf4TBwAAQBAJ |accessdate=6 April 2016 |location= |publisher=Routledge |page=307 |isbn=1317464001}}</ref>
 
Die Friese is in beide Nederland en Duitsland 'n erkende minderheid (in Duitsland saam met [[Dene]], [[Roma]] en [[Sorbe]]<ref>{{cite web |url=http://www.bmi.bund.de/DE/Themen/Gesellschaft-Verfassung/Nationale-Minderheiten/nationale-minderheiten_node.html |title=Nationale Min­der­hei­tenMinderheiten |publisher=Bundesministerium des Innern |access-date=6 April 2016 |language=de |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001112134/http://www.bmi.bund.de:80/DE/Themen/Gesellschaft-Verfassung/Nationale-Minderheiten/nationale-minderheiten_node.html |archive-date=1 Oktober 2017 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>) en leef veral langs die kus van [[Friesland]], [[Groningen (provinsie)|Groningen]], [[Nedersakse]] en [[Sleeswyk-Holstein]], waar ook die drie Friese tale amptelike erkenning geniet.
 
Die etniese groep van die Friese word verdeel in drie subgroepe met drie moedertale:
* die Noord-Friese van [[Noord-Friesland]] in Sleeswyk-Holstein, wat verband hou met Noord-Fries en sowat 60&nbsp;000 mense omvat. Noord-Fries word deur sowat 10&nbsp;000 mense gepraat.<ref>{{cite web |url=http://www.ethnologue.com/language/frr |title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Frisian, Northern |publisher=[[Ethnologue]] |access-date=6 April 2016 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190628225751/https://www.ethnologue.com/language/frr |archive-date=28 Junie 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
* die Oos-Friese van [[Oos-Friesland]] in Nedersakse, wat verband hou met Oos-Fries (nou Saterfries) en sowat 2&nbsp;250 mense omvat. Saterfries word deur sowat 2&nbsp;000 mense gepraat.<ref>{{cite web |url=http://www.ethnologue.com/language/stq |title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Saterfriesisch |publisher=[[Ethnologue]] |access-date=6 April 2016 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190718154405/https://www.ethnologue.com/language/stq |archive-date=18 Julie 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
* die Wes-Friese van Wes-Friesland in Friesland en Groningen, wat verband hou met Wes-Fries en sowat 660&nbsp;000 mense omvat. Wes-Fries word deur sowat 470&nbsp;120 mense gepraat.<ref>{{cite web |url=http://www.ethnologue.com/language/fry |title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Frisian, Western |publisher=[[Ethnologue]] |access-date=6 April 2016 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020031221082420200509111549/https://www.ethnologue.com/language/fry |archive-date=129 MaartMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
 
Die etniese groep van die Friese is reeds sedert die Antieke tydperk bekend en is deur die [[Antieke Rome|Antieke Romeine]] ''Frisii'' en deur die [[Antieke Griekeland|Antieke Grieke]] οι Φρίσσιοι of Φρείσιοι genoem. Hulle het reeds voor die Groot [[Volksverhuising]] aan die Rynmonding geleef. In die vroeë 7de eeu het die Friese hul eie koninkryk (Fries: ''Fryske Keninkryk'', [[Latyn]]s: ''Magna Frisia'') opgerig wat in 750 sy grootste uitbreiding bereik en in konflik met die suidelike [[Frankiese Ryk]] gekom het.