Joachim van Plettenberg: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Klein Parys: Rooi word blou! |
→Die Kaapse Patriotte: Nie die Tielman Roos nie! |
||
Lyn 57:
Om die ekonomiese toestande aan die Kaap te verander, was dit vir die burgers nodig om groter politieke regte te verkry. Hulle strewe na 'n meer demokratiese bestuursvorm is gestimuleer deur die revolusionêre denkbeelde van die skrywers van die Verligting (onder andere [[Jean-Jacques Rousseau]] en [[Charles Montesquieu]]), asook deur die voorbeeld van die Noord-Amerikaanse kolonies, wat 'n lang stryd met [[Brittanje]] aangeknoop en uiteindelik teen die moederland oorlog gemaak het ([[1776]]).
Naamlose geskrifte wat daarop gemik was om 'n politieke bewussyn by die Kaapse burgers te kweek, was in [[1778]] reeds in om loop. Die burgers wat hulle vir meer politieke regte beywer het, het hulle die Kaapse Patriotte genoem, na aanleiding van die Patriotparty in [[Nederland]], wat teen die stadhouer, prins Willem V, se Britsgesinde [[Oranjeparty]] gekant-was en 'n bondgenootskap met [[Frankryk]] voorgestaan het. In Mei [[1779]] het die Kaapse Patriotte 'n afvaardiging bestaande uit [[Jacobus van Reenen]], [[Barend Artoys]], [[Nicolaas Heyns]] en [[
Die versoekskrif, wat deur 404 Kaapse burgers onderteken is, is in Oktober [[1779]] aan die [[Here Sewentien|Here XVII]] voorgelê en het uit 4 hoofdele bestaan. In die eerste deel is die moeilike omstandighede van die burgers aan die Kaap uiteengesit, met besondere klem op die beperkte mark, die lae pryse en die onregverdige mededinging deur die amptenare. In die tweede deel is op die amptenare se wanpraktyke gewys. Die derde deel het die Patriotte se politieke eise bevat: hulle het byvoorbeeld groter verteenwoordiging in die Politieke Raad en die Raad van Justisie gevra, aangedring op vrye verkiesings van die burgerkolleges, die reg om na Nederland te appelleer en nie na Batavia nie, en dat lede van die Politieke Raad nie ook sitting in die Raad van Justisie mag hê nie (dit wil sê skeiding van die regspleging).
Lyn 63:
Hulle het beswaar gemaak teen die amptenare se willekeurige optrede teen die burgers en versoek dat die VOC-wette gepubliseer word. Die vierde deel van die petisie het ekonomiese versoeke bevat. Die burgers het gevra dat die amptenare verbied word om grond te besit, dat die boere toegelaat word om regstreeks met die skepe handel te dryf en ook toegelaat word om hul eie skepe toe te rus, dat geen nuwe belastings gehef word nie en dat meer skole en kerke op die platteland opgerig word.
Hulle het ook versoek dat amptenare wat uit die diens van die [[VOC]] tree, verplig word om hulle na 6 weke as 'n vryburger te registreer en die pligte van 'n vryburger te aanvaar. Die Here XVII het gesloer met sy reaksie op die versoekskrif en Van Plettenberg het sy bedanking ingedien. Weens die uitbreek van die [[Vierde See-oorlog]] teen [[Brittanje]] ([[1780]]) is hy egter versoek om langer aan te bly. In sy skriftelike verweer teen die aantygings van die Kaapse Patriotte het hy beweer dat die meerderheid van die Kaapse burgers tevrede was met die toedrag van sake en hy het daarop gewys dat die Kaap nie kwynend was, soos wat deur die Patriotte beweer is nie.
== Klein Parys ==
| |||