Mane van Galilei: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Mane |
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in. |
||
Lyn 22:
Op 7 Januarie 1610 het Galileo ’n brief geskryf waarin hy Jupiter se mane die eerste keer noem. Hy het toe nog net drie gesien en het geglo hulle is sterre wat naby Jupiter lê. Hy het die liggame van 8 Januarie tot 2 Maart 1610 bly waarneem en ’n vierde voorwerp ontdek. Hy het ook gesien dit is nie sterre nie, maar voorwerpe wat om Jupiter wentel.<ref name=Galileo89/>
Sy ontdekking het die belangrikheid van die teleskoop as ’n sterrekundige instrument bevestig deur te bewys daar is voorwerpe in die ruimte wat nie met die blote oog gesien kan word nie. Nog belangriker: die ontdekking van hemelliggame wat om iets anders as die Aarde wentel, was ’n groot terugslag vir die destyds aanvaarde [[geosentries]]e model van [[Ptolemaeus|Ptolemeus]] waarvolgens die Aarde die middelpunt van die [[heelal]] was en alles daarom gewentel het.<ref>{{cite web |url=
’n [[China|Chinese]] sterrekundige historikus, [[Xi Zezong]], het beweer ’n "klein, rooierige ster" wat in [[362 v.C.]] deur die Chinese sterrekundige [[Gan De]] waargeneem is, kan Ganimedes wees – dit was twee millennia voor Galileo se ontdekking.<ref>Zezong, Xi, "The discovery of Jupiter's satellite made by Gan De 2000 years before Galileo", ''Chinese Physics'' 2 (3) (1982): 664–67.</ref>
Lyn 36:
== Die mane ==
Sommige modelle voorspel daar was dalk verskeie generasies Galileiaanse satelliete in Jupiter se vroeë geskiedenis. Elke generasie sou ná hul vorming nader aan Jupiter beweeg en daar vernietig gewees het weens getywisselwerkings met Jupiter se [[Protoplanetêre skyf|protosatellietskyf]]. Nuwe mane sou dan uit die oorblywende materiaal in die skyf gevorm het. Teen die tyd dat die huidige generasie satelliete gevorm het, sou die gas in die skyf so uitgedun geraak het dat dit nie meer die mane se wentelbane in ’n groot mate beïnvloed het nie.<ref name="arxiv0812"/><ref name="newsci">{{
Volgens ander modelle het die Galileiaanse mane in ’n protosatellietskyf gevorm waarin vormingstydskale korter was as wentelbaanmigrasie-tydskale.<ref name=dangelo_podolak_2015>{{cite journal|last=D'Angelo|first=G.|author2= Podolak, M.|title=Capture and Evolution of Planetesimals in Circumjovian Disks|journal=The Astrophysical Journal|date=2015|volume=806|issue=1|pages=29pp|doi=10.1088/0004-637X/806/2/203|url=http://arxiv.org/pdf/1504.04364v1.pdf|arxiv = 1504.04364 |bibcode = 2015ApJ...806..203D }}</ref>
Lyn 131:
== Sigbaarheid ==
[[Beeld:Thomas Bresson - Jupiter(2) (by).jpg|duimnael|180px|Deur ’n amateurteleskoop.]]
Al vier mane van Galilei is helder genoeg om van die Aarde af gesien te word – indien hulle verder van Jupiter af geleë was. (Hulle is egter selfs deur ’n swakkerige verkyker sigbaar.) Hulle het ’n [[skynbare magnitude]] van tussen 4,6 en 5,6 wanneer Jupiter regoor die Son lê,<ref name=jplfact>{{
Die grootste probleem met die sigbaarheid van die mane is hul klein afstand van Jupiter af, want die planeet se helderheid verberg hulle. Jupiter is sowat 750 keer so helder soos Ganymede en sowat 2 000 keer so helder soos Kallisto.
| |||