Meksiko: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Robot: standardisering van verwysingsjablone en invoeging van argiefskakels. Ondersteun: shorturl.at/klqM2
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in.
Lyn 27:
|oppervlakmi² = 761 606
|persent_water = 2,5
|bevolking_skatting = 125&nbsp;959&nbsp;205<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mx.html |title=Mexico |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |work=CIA World Factbook |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020040818312720200509121516/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mx.html |archive-date=89 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
|bevolking_skatting_jaar = 2018
|bevolking_rang = 11<sup>ste</sup>
Lyn 48:
|onafhanklikheidsgebeure = • Verklaar<br />• Bereik<br />• Erken<br />• Eerste grondwet<br />• Tweede grondwet<br />• Huidige grondwet
|onafhanklikheidsdatums = <br />van [[Spanje]]<br />[[16 September]] [[1810]]<ref name="Castro2000">{{en}} {{cite book|author=Rafaela Castro|title=Chicano Folklore: A Guide to the Folktales, Traditions, Rituals and Religious Practices of Mexican Americans|url=https://books.google.de/books?id=WdzY7YjhRroC&pg=PA83&redir_esc=y&hl=de#v=onepage&q&f=false|year=2000|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-514639-4|page=83|accessdate=1 Desember 2018}}</ref><br />[[27 September]] [[1821]]<br />[[28 Desember]] [[1836]]<br />[[4 Oktober]] [[1824]]<br />[[5 Februarie]] [[1857]]<br />[[5 Februarie]] [[1917]]
|MOI = {{wins}} 0,774<ref>{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |title=2018 Human Development Report |date=2018 |access-date=1 Desember 2018 |publisher=United Nations Development Programme |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020042101040120200522092848/http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |archive-date=2122 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
|MOI_rang = 74<sup>ste</sup>
|MOI_jaar = 2017
Lyn 68:
}}
 
'''Meksiko''' of '''Mexiko''' ([[Spaans]]: ''México'', [ˈmexiko], {{Audio|Es-mx-México.ogg|luister}}; [[Nahuatl]]: ''Mexihco'', [me:'ʃiʔko]), amptelik die '''Verenigde Meksikaanse State'''<ref>{{es}} {{cite web|url= https://embamex2.sre.gob.mx/eua/index.php/es/enterate/391-acerca-de-mexico | title = Acerca de México | publisher =Embajada de Mexico en Estados Unidos (Meksikaanse Ambassade in die Verenigde State), Ministerio de Relaciones Exteriores (Ministerie van Buitelandse Betrekkinge) | location = Washington, D.C. |accessdate=21 Julie 2016}}</ref> (Spaans: ''Estados Unidos Mexicanos'',<ref name="presidencia.gob.mx">{{cite web |url=https://www.gob.mx/cms/uploads/attachment/file/31662/Constitucion_Politica_1_.pdf |publisher=Regering van Meksiko |title=Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos (Politiese Grondwet van die Verenigde Meksikaanse State) |location=MX |date=27 April 2010 |access-date=1 Desember 2018 |language=es |archive-url=https://web.archive.org/web/20180714174713/https://www.gob.mx/cms/uploads/attachment/file/31662/Constitucion_Politica_1_.pdf |archive-date=14 Julie 2018 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> {{Audio|Es-mx-Estados Unidos Mexicanos.ogg|luister}}; Nahuatl: ''Mexihco Tlacetililli Tlahtohcayotl''), is ’n federale presidensiële grondwetlike [[republiek]] geleë in [[Noord-Amerika]]. Meksiko grens in die noorde aan die [[Verenigde State van Amerika]], in die suide en weste aan die [[Stille Oseaan]], in die suidooste aan [[Guatemala]], [[Belize]] en die [[Karibiese See]] en in die ooste aan die [[Golf van Meksiko]]. Meksiko strek oor ’n gebied van bykans 2 miljoen km² (sowat 760&nbsp;000 myl²), is die sesde grootste land van die [[Amerikas]] wat oppervlakte betref, en die [[Lys van lande volgens oppervlak|13de grootste onafhanklike land ter wêreld]]. Met ’n geskatte bevolking van sowat 120 miljoen in 2015<ref>{{cite web |title=Principales resultados de la Encuesta Intercensal 2015 Estados Unidos Mexicanos |url=http://www.inegi.org.mx/est/contenidos/proyectos/encuestas/hogares/especiales/ei2015/doc/eic2015_resultados.pdf |publisher=INEGI |access-date=8 Januarie 2016 |pages=1, 77 |language=es |archive-url=https://web.archive.org/web/2020042107090020200520010836/https://www.inegi.org.mx/est/contenidos/proyectos/encuestas/hogares/especiales/ei2015/doc/eic2015_resultados.pdf |archive-date=2120 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> het die land die [[Lys van lande volgens bevolking|11de grootste bevolking ter wêreld]], en is benewens die digsbevolkte Spaanssprekende land, ook die tweede mees bevolkte land in [[Latyns-Amerika]] naas [[Brasilië]].
 
[[Lêer:Chichen Itza 3.jpg|duimnael|links|Die [[Maja]]stad [[Chichén Itzá]] op die [[Yucatán-skiereiland]], sedert 1988 [[Unesco]]-[[Wêrelderfenisgebied]]]]
Lyn 135:
Op 23 September 1931 het Meksiko by die [[Volkebond]] aangesluit, wat op 20 April 1946 weer ontbind is. Met die uitbreek van [[fascisme]] in Europa het Meksiko as ’n belangrike land van ballingskap gedien. In die [[Spaanse Burgeroorlog]] het die land saam met Frankryk, die [[Sowjetunie]] en die Verenigde State die Republikeine teen die Nasionaliste onder [[Francisco Franco]], [[Italië]], [[Nazi-Duitsland]] en [[Portugal]] ondersteun. Die regering het op 19 Maart 1938 as die enigste van 17 lede van die Volkebond teen die aansluiting van [[Oostenryk]] by Nazi-Duitsland protes aangeteken. Meksiko het daarop gewys dat die Duitse optrede ’n bedreiging vir die wêreldvrede sou inhou indien laasgenoemde sy verpligtinge uit die Volkebond nie sou nakom nie en die [[internasionale reg]] nie sou eerbiedig nie. Hiervoor is die naam van die Aartshertog-Karel-plein in [[Wene]] op 20 Junie 1956 ná ''Meksikoplein'' gewysig.
 
Tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] het Meksiko van 1939 tot 1941 neutraal gebly en eers op 22 Mei 1942 oorlog teen Nazi-Duitsland, Italië en [[Japan]] verklaar, nadat Duitse duikbote die twee olietenkers ''Potrero del Llano'' en ''Faja de Oro'' vernietig het. Ná die einde van die Tweede Wêreldoorlog het Meksiko op 7 November 1945 ’n stigterslid van die [[Verenigde Nasies]],<ref>{{cite web |url=http://www.un.org/en/member-states/index.html |title=Member States of the United Nations |publisher=[[Verenigde Nasies]] |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020041502324220200509181158/https://www.un.org/en/member-states/index.html |archive-date=159 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> op 31 Desember 1945 ’n lidland van die [[Internasionale Monetêre Fonds]]<ref>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/np/sec/memdir/memdate.htm |title=List of Members |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |date=13 Junie 2012 |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200408152821/https://www.imf.org/external/np/sec/memdir/memdate.htm |archive-date=8 April 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> en die [[Wêreldbank]],<ref>{{cite web |url=http://www.worldbank.org/en/about/leadership/members |title=Member Countries |publisher=[[Wêreldbank]] |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020041710005120200519135757/https://www.worldbank.org/en/about/leadership/members |archive-date=1719 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> en op 30 April 1948 ’n stigterslid van die [[Organisasie van Amerikaanse Lande]] geword.<ref>{{cite web |url=http://www.oas.org/DIL/treaties_signatories_ratifications_member_states_mexico.htm |title=Multilateral Treaties – Mexico |publisher=[[Organisasie van Amerikaanse Lande]] |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2018091823592420191027141738/http://www.oas.org:80/dil/treaties_signatories_ratifications_member_states_mexico.htm |archive-date=1827 SeptemberOktober 20182019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
 
[[Lêer:Nafta.jpg|duimnael|links|Ondertekening van die NAFTA-verdrag in Oktober 1992 (v.l.n.r., agter): president Carlos Salinas de Gortari (Meksiko), president [[George H.W. Bush]] (Verenigde State) en eerste minister Brian Mulroney (Kanada); voor: Jaime Serra Puche (Meksiko), Carla Hills (Verenigde State) en Michael Wilson (Kanada)]]
Tydens die [[Koue Oorlog]] het Meksiko te danke aan sy handelsbetrekkinge met die Verenigde State ekonomiese groei ervaar (''Meksikaanse wonder'') en as die gasheer van die [[Olimpiese Somerspele 1968]], die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1970]] en die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1986]] opgetree. Op 19 September 1985 is Meksikostad deur ’n [[aardbewing]] getref, wat dele van die hoofstad vernietig het, en waarin meer as 10&nbsp;000 mense die lewe gelaat het. In November 1993 het die land by [[APEC]] aangesluit.<ref>{{en}} {{cite web|url=https://www.apec.org/About-Us/About-APEC/Member-Economies.aspx|title=Member Economies|publisher=[[APEC]]|accessdate=1 Desember 2018}}</ref>
 
Volgend op ’n ooreenkoms van 17 Desember 1992, het Meksiko saam met [[Kanada]] en die Verenigde State die [[NAFTA]]-vryehandelsone op 1 Januarie 1994 in die lewe geroep. Op dieselfde dag het ''indígenas'' in die Suid-Meksikaanse deelstaat [[Chiapas-konflik|Chiapas ’n opstand]] teen die uitwerkings van [[globalisering]] en [[diskriminasie]] van Indios begin, wat op 12 Januarie 1994 beëindig, maar tans (2018) nie opgelos is nie.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://flag.blackened.net/revolt/mexico.html|title=Towards a history of events in Chiapas|accessdate=21 Julie 2016}}</ref> Op 18 Mei 1994 het Meksiko by die [[OESO]] aangesluit. In Desember 1994 het die Tequila-krisis begin, nadat die Meksikaanse regering nie die vaste [[Meksikaanse peso|peso]]-wisselkoers teenoor die Amerikaanse dollar kon byhou nie. Die krisis is deur lenings van die Verenigde State, die Internasionale Monetêre Fonds en die Wêreldbank in 1995 beëindig. Op 1 Januarie 1995 het Meksiko ’n stigterslid van die [[Wêreldhandelsorganisasie]] geword.<ref>{{cite web |url=https://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/org6_e.htm |title=Members and Observers |publisher=[[Wêreldhandelsorganisasie]] |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020042022020320200520094505/https://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/org6_e.htm |archive-date=20 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
 
[[Lêer:Mexican States with mafia conflicts.png|duimnael|Uitbreiding van die [[dwelmoorlog in Meksiko]]]]
Sedert die 1990's word die land deur ’n [[Dwelmoorlog in Meksiko|dwelmoorlog]] geskud, wat amptelik op 11 Desember 2006 met ''Operasie Michoacan'' van die Regering teen die [[Dwelmmiddel|dwelm]][[kartel]]le begin het. Die dwelmoorlog word nie net tussen die Meksikaanse Regering en die dwelmkartelle gevoer nie, maar ook tussen die dwelmkartelle wat vir invloed en smokkelroetes veg.<ref>{{cite news |first=Ioan |last=Grillo |coauthors= |authorlink= |title=Mexico cracks down on violence |date=11 Desember 2006 |url=http://www.seattlepi.com/national/article/Mexico-cracks-down-on-violence-1222154.php |work=Seattle Post-Intelligencer |agency=Associated Press |pages= |access-date=21 Julie 2016 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020041401064820200512081417/https://www.seattlepi.com/national/article/Mexico-cracks-down-on-violence-1222154.php |archive-date=1412 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.zetatijuana.com/2011/12/12/quinto-ano-de-gobierno-60-mil-420-ejecuciones/ |title=Quinto año de gobierno: 60 mil 420 ejecuciones |publisher=Semanario Zeta |date=12 Desember 2011 |access-date=8 Januarie 2016 |language=es |archive-url=https://web.archive.org/web/20161116230119/http://zetatijuana.com/2011/12/12/quinto-ano-de-gobierno-60-mil-420-ejecuciones/ |archive-date=16 November 2016 |url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> Dit word verder aangehits deur wapensmokkelary uit die aangrensende Verenigde State, waar self oorlogswapens in deelstate soos Texas en Nieu-Meksiko by gelisensieerde handelaars vry te koop is.<ref>{{en}} {{cite news |url=http://articles.cnn.com/2011-09-06/justice/mexico.u.s..citizen.detained_1_mexican-attorney-grenade-mexican-federal-police |title=American citizen in Mexican custody on arms-trafficking |publisher=[[CNN]] |date=6 September 2011 |accessdate=6 September 2011 |archiveurl=https://archive.is/20120701122948/http://articles.cnn.com/2011-09-06/justice/mexico.u.s..citizen.detained_1_mexican-attorney-grenade-mexican-federal-police |url-status=dead |archivedate=1 Julie 2012 }}</ref><ref>{{en}} {{cite news|url=http://articles.cnn.com/2009-06-18/politics/us.mexico.arms.report_1_drug-violence-smuggling-us-mexico-border?_s=PM:POLITICS |title=Study: U.S. lacks strategy to fight arms smuggling into Mexico |publisher=[[CNN]] |date=6 Maart 2012 |accessdate=7 November 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120306224242/http://articles.cnn.com/2009-06-18/politics/us.mexico.arms.report_1_drug-violence-smuggling-us-mexico-border?_s=PM%3APOLITICS |url-status=dead |archivedate=6 Maart 2012 }}</ref>
 
Sedert 2016 is die stadsregering van Meksikostad besig om aan die hoofstad die amptelike status van dié land se 32ste deelstaat te verleen, maar volgens die grondwet mag die hoofstad nie in een van die deelstate lê nie. In 2018 is Meksiko saam met Kanada en die Verenigde State as mede-gasheer van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2026]] aangewys. Vir Meksiko sal dit die derde [[Sokker-Wêreldbeker]] wees wat in dié land aangebied word.<ref>{{cite news |title=World Cup 2026: Canada, US & Mexico joint bid wins right to host tournament |url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/44464913 |publisher=[[BBC]] |date=13 Junie 2018 |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191230190605/https://www.bbc.co.uk/sport/football/44464913 |archive-date=30 Desember 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
Lyn 608:
Meksiko se buitelandse beleid word deur die president se politiek gekenmerk<ref name="CPEUM89">{{es}} {{cite web| author=Politieke Grondwet van die Verenigde State van Meksiko | title=Artikel 89, Seksie 10 | date=5 Februarie 1917 | publisher=Kamer van Afgevaardigdes | url=http://www.cddhcu.gob.mx/LeyesBiblio/pdf/1.pdf | accessdate=28 Maart 2009 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070825041639/http://www.cddhcu.gob.mx/LeyesBiblio/pdf/1.pdf |archivedate = 25 Augustus 2007}}</ref> en deur die ministerie van buitelandse sake bestuur.<ref name="SRE">{{cite web |author=Interne Reëls van die Ministerie van Buitelandse Sake |title=Artikel 2, Seksie |date=10 Augustus 2001 |publisher=Ministerie van Buitelandse Sake |url=http://www.sre.gob.mx/acerca/marco_normativo/reglamento.htm |access-date=28 Maart 2009 |language=es |archive-url=https://web.archive.org/web/20100308105559/http://www.sre.gob.mx:80/acerca/marco_normativo/reglamento.htm |archive-date=8 Maart 2010 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Die beginsels van die buitelandse beleid word grondwetlik erken in artikel 89, seksie 10, insluitend: respek vir die internasionale reg en wetlike gelykheid van nasies, hul soewereiniteit en onafhanklikheid, nie-inmenging in die huishoudelike sake van ander lande, vreedsame oplossing van konflikte, en die bevordering van die gesamentlike veiligheid deur aktiewe deelname in internasionale organisasies.<ref name="CPEUM89" /> Sedert die 1930's het die ''Estrada''-doktrine gedien as ’n belangrike aanvulling tot hierdie beginsels.<ref>{{de}} {{cite book|last=Stüwe|first=Klaus|coauthors=Stefan Rinke|title=Die politischen Systeme in Nord- und Lateinamerika. Eine Einführung.|publisher=VS Verlag für Sozialwissenschaften|location=Wiesbaden|year=2008|isbn=978-3-531-14252-4|pages=410}}</ref><ref name=estradadoctrine>{{cite web |last=Palacios Treviño |first=Jorge |title=La Doctrina Estrada y el Principio de la No-Intervención |url=http://www.diplomaticosescritores.org/obras/DOCTRINAESTRADA.pdf |access-date=4 April 2009 |language=es |archive-url=https://web.archive.org/web/20160616192041/http://www.diplomaticosescritores.org/obras/DOCTRINAESTRADA.pdf |archive-date=16 Junie 2016 |url-status=dead|df=dmy-all}}</ref>
 
Meksiko is een van die stigterslede van verskeie internasionale organisasies, veral die Verenigde Nasies, die Organisasie van Amerikaanse Lande, die Organisasie van Ibero-Amerikaanse Lande,<ref>{{cite web |author=Organisasie van Ibero-Amerikaanse Lande |title=Members |publisher=Organisasie van Ibero-Amerikaanse Lande |url=https://www.oei.es/AcercaDeLaOEI/ |access-date=1 Desember 2018 |language=es |archive-url=https://web.archive.org/web/2020031315001320200509190148/https://www.oei.es/AcercaDeLaOEI/ |archive-date=139 MaartMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> die OPANAL<ref>{{es}} {{cite web| author=OPANAL | title=Estados Miembros del OPANAL | publisher=OPANAL official website | url=http://www.opanal.org/estados-miembros/ | accessdate=1 Desember 2018}}</ref> en die Rio-groep.<ref>{{es}} {{cite web| author=Ministerie van Buitelandse Sake | title=El Presidente Felipe Calderón Hinojosa en la Ceremonia de Entrega de la Secretaría Pro Témpore del Grupo de Río | date=7 Maart 2007 | publisher=Gobierno Federal | url=http://portal2.sre.gob.mx/gruporio/index.php?option=com_content&task=view&id=2&Itemid=2 | archiveurl=http://wayback.archive.org/web/20090823035712/http://portal2.sre.gob.mx/gruporio/index.php?option=com_content&task=view&id=2&Itemid=2 | archivedate=23 Augustus 2009 | accessdate=6 April 2009}}</ref> In 2008 het Meksiko meer as 40 miljoen Amerikaanse dollar tot die Verenigde Nasies se gereelde begroting bygedra.<ref name="unbudget">{{cite web |author=Verenigde Nasies |title=Regular Budget Payments |year=2008 |publisher=Global Policy |url=https://www.globalpolicy.org/component/content/article/133/27475.html |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020040418463220200501233315/https://www.globalpolicy.org/component/content/article/133/27475.html |archive-date=41 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Daarbenewens was dit sedert sy toetreding in 1994 die enigste Latyns-Amerikaanse lidland van die Organisasie vir Ekonomiese Samewerking en Ontwikkeling (OESO) voordat Chili in 2010 ’n volle lid geword het.<ref>{{cite web |title=Chile signs up as first OECD member in South America |date=11 Januarie 2010 |publisher=[[OESO]] |url=http://www.oecd.org/chile/chilesignsupasfirstoecdmemberinsouthamerica.htm |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221164219/https://www.oecd.org/chile/chilesignsupasfirstoecdmemberinsouthamerica.htm |archive-date=21 Februarie 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Meksiko is ook ’n waarnemende lidland van internasionale organisasies soos die [[Andesgemeenskap]], die [[Beweging van Onverbonde Lande]], Mercosur en die Unie van Suid-Amerikaanse Nasies (UNASUR).
 
Meksiko word as streeksmoondheid beskou,<ref name="regionalpower">{{cite web |title=Japan's Regional Diplomacy, Latin America and the Caribbean |publisher=Ministry of Foreign Affairs of Japan |url=https://www.mofa.go.jp/policy/other/bluebook/2006/05.pdf |format=PDF |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020042107101420200520010945/https://www.mofa.go.jp/policy/other/bluebook/2006/05.pdf |archive-date=2120 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref><ref name="regionalpower2">{{cite web |title=Latin America: Region is losing ground to competitors |publisher=Oxford Analytica |url=http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098 |access-date=4 April 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20071024190633/http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098 |archive-date=24 Oktober 2007 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> weens sy teenwoordigheid in die groot ekonomiese groepe soos die G8 + 5 en die G20. Daarbenewens het Meksiko sedert die 1990's met die ondersteuning van Kanada, [[Italië]], [[Pakistan]], [[Suid-Korea]], [[Spanje]], [[Argentinië]], [[Turkye]] en [[Malta]], wat ’n informele groep, bekend as die Koffie-Klub,<ref name="coffeeclub">{{en}} {{cite news | author=Maggie Farley | title=Mexico, Canada Introduce Third Plan to Expand Security Council | date=22 Julie 2005 |work=Los Angeles Times | url=http://articles.latimes.com/2005/jul/22/world/fg-unreform22 | accessdate=21 Julie 2016}}</ref> vorm, gepoog om ’n hervorming van die Verenigde Nasies se veiligheidsraad en sy werksmetodes te stimuleer. Daarby vorm hulle ’n opposisie teen die lande van die G4-groep, bestaande uit Duitsland, Brasilië, [[Indië]] en Japan, wat aanspraak maak op permanente setels in die VN se veiligheidsraad. Meksiko se politiek is hoofsaaklik gerig teen die setel van Brasilië, omdat dit beskou word as bedreiging in die magstruktuur binne Latyns-Amerika.
 
Sedert die onafhanklikheidsoorlog is die verhoudings van Meksiko hoofsaaklik gefokus op die Verenigde State van Amerika, sy noordelike buurland, grootste handelsvennoot,<ref>{{en}} {{cite web| title=Bilateral Trade | year=2006 | publisher=Embassy of the U.S. in Mexico | url=http://usembassy-mexico.gov/eng/eataglance_trade.html | archiveurl=http://wayback.archive.org/web/20090827020501/http://usembassy-mexico.gov/eng/eataglance_trade.html | archivedate=27 Augustus 2009 | accessdate=28 Maart 2009}}</ref> en die mees kragtige akteur in die westelike hemisfeer en wêreld-sake.<ref>{{en}} {{cite web | author=Kim Richard Nossal | title=Lonely Superpower or Unapologetic Hyperpower? Analyzing American Power in the Post-Cold War Era | date=29 Junie – 2 Julie 1999 | publisher=Queen's University | url=http://post.queensu.ca/~nossalk/papers/hyperpower.htm | accessdateaccess-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200518001002/http://post.queensu.ca/~nossalk/papers/hyperpower.htm |archive-date=18 Mei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Meksiko het die Kubaanse regering sedert hul stigting in die vroeë 1960's,<ref name="keller">{{cite web |author=Renata Keller |title=Capitalizing on Castro: Mexico's Foreign Relations with Cuba, 1959–1969 |year=2009 |publisher=Latin American Network Information Center |url=http://lanic.utexas.edu/project/etext/llilas/ilassa/2009/keller.pdf |access-date=28 Maart 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20120122051442/http://lanic.utexas.edu/project/etext/llilas/ilassa/2009/keller.pdf |archive-date=22 Januarie 2012 |url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> die Sandinistiese rewolusie in Nicaragua in die laat 1970's,<ref name="salaverry">{{cite web |author=Salaverry, Jorge |title=Evolution of Mexican Foreign Policy |date=11 Maart 1988 |publisher=The Heritage Foundation |url=https://www.heritage.org/americas/report/evolution-mexican-foreign-policy |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191209015700/https://www.heritage.org/americas/report/evolution-mexican-foreign-policy |archive-date=9 Desember 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> en linkse rewolusionêre groepe in El Salvador gedurende die 1980's ondersteun.<ref name="elsalvador">{{cite web |title=El Salvador in the 1980s |publisher=Historical Text Archive |url=http://historicaltextarchive.com/sections.php?op=viewarticle&artid=345 |access-date=28 Maart 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20070314043156/http://historicaltextarchive.com:80/sections.php?op=viewarticle |archive-date=14 Maart 2007 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Tydens Felipe Calderón se bewind is ’n groter klem op verhoudings met Latyns-Amerika en die [[Wes-Indië|Karibiese Eilande]] geleë.<ref name="Calderon FP">{{es}} {{cite web|language=Spanish|author=Dirección General de Coordinación Política | title=Se hará política exterior de Estado: Patricia Espinosa | date=2 Desember 2008 | publisher=Senate of the Republic | url=http://www.senado.gob.mx/gace.php?sesion=2008/12/04/1&documento=4 | accessdate=29 Maart 2009}}{{Dooie skakel|date=April 2014}}</ref>
 
== Ekonomie ==
Lyn 642:
{{sleutel|#280b0b|>6,1%}}
{{col-end}}]]
Meksiko beskik oor een van die grootste ekonomieë ter wêreld en word as ’n plaaslike mag asook 'n belangrike tussengangervennoot beskou. Daarbenewens het Meksiko in 1994 die eerste van twee Latyns-Amerikaanse lidlande van die OESO, vóór [[Chili]], geword en is volgens die Wêreldbank ’n gevestigde nuut-geïndustrialiseerde land met bo-gemiddelde inkomste<ref name="wb-upper-middle">{{cite web |url=https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519#Upper_middle_income |title=Country and Lending Groups |publisher=[[Wêreldbank]] |access-date=1 Desember 2018 |quote=Uppermiddle Income defined as a per capita income between $3,976 – $12,275 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020042107094920200522092932/https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519 |archive-date=2122 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> en een van die opkomende magte.<ref>{{cite web |url=http://www.ipsnews.net/2007/06/g8-despite-differences-mexico-comfortable-as-g5-emerging-power/ |title=G8: Despite Differences, Mexico Comfortable as Emerging Power |publisher=ipsnews.net |date=5 Junie 2007 |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20180911002323/http://www.ipsnews.net/2007/06/g8-despite-differences-mexico-comfortable-as-g5-emerging-power/ |archive-date=11 September 2018 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Meksiko beskik oor die [[Lys van lande volgens BBP (nominaal)|14de grootste nominale BBP]] en die [[Lys van lande volgens BBP (Koopkragpariteit)|11de grootste BBP]] volgens [[Koopkragpariteit]]. Die ekonomie is sterk gekoppel aan dié van sy NAFTA-vennote, Kanada en die Verenigde State. Meksiko is ook ’n lidland van die Organisasie van Amerikaanse Lande, van die [[Groep van Vyf]], van die [[Groep van Agt|Groep van Agt + Vyf]], van die [[Groep van 15]], van die [[Groep van 20]], van APEC en van die [[Latynse Unie]].
 
Meksiko se vernaamste handelsvennote volgens uitvoer sluit in (2013): die Verenigde State (78,5%), Kanada (2,9%), Spanje (2,4%), die [[Volksrepubliek China]] (1,5%), [[Duitsland]] (1,3%) en [[Colombia]] (1,2%). Die ses vernaamste handelsvennote volgens invoer is (2013): die Verenigde State (49,4%), die Volksrepubliek China (15,8%), [[Japan]] (4,8%), Duitsland (3,7%), [[Suid-Korea]] (3,4%) en Kanada (2,7%).
Lyn 659:
Volgens die Wêreldtoerismeorganisasie is Meksiko een van die mees besoekte lande ter wêreld en die tweede mees besoekte land in die Amerikas na die Verenigde State. Die belangrikste plekke, wat deur toeriste besoek is, sluit in die Meso-Amerikaanse ruïnes, kulturele feeste, koloniale stede, natuurreservate en kusstede. Meksiko het die 23ste hoogste inkomste van [[toerisme]] in die wêreld en die hoogste een in Latyns-Amerika.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www2.unwto.org/facts/eng/pdf/indicators/Top%20Spenders.pdf |title=UNWTO Archive &#124; World Tourism Organization UNWTO |publisher=Unwto.org |accessdate=1 Desember 2018}}</ref> Die meeste toeriste, wat Meksiko besoek, kom veral uit die Verenigde State en Kanada, gevolg deur Europa en Asië asook ’n kleiner aantal uit Latyns-Amerika.<ref>{{es}} {{cite web| url=http://www.sectur.gob.mx/wb/sectur/sect_Estadisticas_del_Sector|title = Turismo de internación 2001–2005, Visitantes internacionales hacia México | publisher = Secretaría de Turismo (SECTUR)|author=SECTUR|accessdate=8 Januarie 2016|year=2006|archiveurl = http://web.archive.org/web/20080610233248/http://www.sectur.gob.mx/wb/sectur/sect_Estadisticas_del_Sector |archivedate = 10 Junie 2008}} bl. 5</ref>
 
Meksiko staan bekend as een van die belangrikste toeristebestemmings ter wêreld met stede soos Acapulco de Juárez en Cancún. Dié land beheer met 35 [[Unesco]]-[[wêrelderfenisgebied]]e die meeste in die Amerikas en die sewende meeste ter wêreld,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.worldheritagesite.org/country/id/72 |title=World Heritage Sites in Mexico |publisher=Worldheritagesite.org |accessdateaccess-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190410231815/https://www.worldheritagesite.org/country/id/72 |archive-date=10 April 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |url=http://whc.unesco.org/en/statesparties/mx |title=Properties inscribed on the World Heritage List (34) |publisher=Whc.unesco.org |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200415102355/http://whc.unesco.org/en/statesparties/mx |archive-date=15 April 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |url=http://whc.unesco.org/en/events/295 |title=Mexico's World Heritage Sites Photographic Exhibition at UN Headquarters |publisher=Whc.unesco.org |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020042107103520200520011006/http://whc.unesco.org/en/events/295 |archive-date=2120 AprilMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> en is in 2010 met 22,5 miljoen internasionale aankomste per jaar die tiende mees besoekte land ter wêreld.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://wayback.archive.org/web/20120113021355/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enlr.pdf |title=Toerisme |publisher=Wêreldtoerismeorganisasie |format=PDF |date=Junie 2011 |accessdate=8 Januarie 2016}}</ref>
 
<div align=center>
Lyn 760:
Die Meksikaanse bevolking bestaan uit 65% Mestizo's, wat afstammelinge van mense met inheemse en Europese (veral vanuit Spanje) herkoms is, 17,5% Amer[[indiane]], 16,5% blankes en 1,0% ander etniese groepe.
 
Die totale inheemse bevolking van Meksiko maak sowat 15,7 miljoen mense uit. Die grootste inheemse etniese groep is die [[Nahua]], die nasate van die Asteekse bevolking, met sowat 2,5 miljoen mense. Tweede op die lys is die Maja, met sowat 1,5 miljoen mense. Die Mixteke en Zapoteke is volke wat beide omtrent 750&nbsp;000 groot is. Die deelstate met die grootste inheemse bevolking is Yucatán met 59%, Quintana Roo met 39% en Campeche met 27%.<ref>{{cite web |url=http://www.cdi.gob.mx/index.php?id_seccion=91 |title=Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas. México |publisher=Cdi.gob.mx |access-date=8 Januarie 2016 |language=es |archive-url=https://web.archive.org/web/2020032111371320200423102153/http://www.cdi.gob.mx/index.php?id_seccion=91 |archive-date=2123 MaartApril 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
 
Die oorgrote meerderheid van die Meksikaanse bevolking word as ''Mestizo's'' geklassifikeer. Dit beteken dat hulle hulself nie as deel van die inheemse of deel van die Europese bevolking beskou nie, maar as nakomelinge van gemengde herkoms.
Lyn 779:
Die belangrikste godsdiensgroep en denominasie is die Rooms-Katolieke Kerk met sowat 93 miljoen (83%) lede volgens die sensus van 2010, terwyl 10% (11 miljoen) lede van ander [[Christendom|Christelike]] kerke, soos Evangelikalisme (5%), Pinksterbeweging (1,6%), [[Jehovah se Getuies]] (1,4%), Sewendedagadventistekerk (0,6%) en die [[Kerk van Jesus Christus van die Heiliges van die Laaste Dae]] (0,3%) uitmaak.<ref name="2010-census">{{es}} {{cite web |url=http://www3.inegi.org.mx/sistemas/TabuladosBasicos/Default.aspx?c=27302&s=est |title=Censo de Población y Vivienda 2010 – Cuestionario básico |publisher=INEGI |accessdate=21 Julie 2016}}</ref> Volgens die grondwet van 1917 beskik Meksiko nie oor ’n staatsgodsdiens nie en godsdiensvryheid word gewaarborg.
 
Meksiko het die derde grootste Christelike bevolking (107 miljoen) ter wêreld ná die Verenigde State en Brasilië, asook met 92&nbsp;924&nbsp;489 lidmate<ref name="2010-census" /> die tweede grootste Rooms-Katolieke bevolking ná Brasilië.<ref>{{cite web |url=http://www.adherents.com/largecom/com_romcath.html |title=The Largest Catholic Communities |access-date=1 Desember 2018 |work=Adherents.com |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200321150325/https://www.adherents.com/largecom/com_romcath.html |archive-date=21 Maart 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Volgens die persentasie Rooms-Katolieke van die landsbevolking (95,0%), staan Meksiko wêreldwyd op die sesde plek. 47% van die Rooms-Katolieke Meksikane besoek weekliks die kerk.<ref>{{cite web |title=Church attendance |work=Study of worldwide rates of religiosity |year=1997 |publisher=University of Michigan |url=http://www.ns.umich.edu/htdocs/releases/print.php?Releases/1997/Dec97/chr121097a |access-date=3 Januarie 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111025222227/http://ns.umich.edu/htdocs/releases/print.php?Releases/1997/Dec97/chr121097a |archive-date=25 Oktober 2011 |url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> Die feesdag van Onse Liewe Vrou van Guadalupe, die beskermheilige van Meksiko, word op 12 Desember gevier en deur baie Meksikane as die belangrikste godsdienstige vakansiedag van hul land beskou.<ref>{{cite web |title=Our Lady of Guadalupe |url=https://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=456 |publisher=Catholic Online |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020031222395620200511162738/https://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=456 |archive-date=1211 MaartMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
 
Volgens die sensus van 2010 bly 67&nbsp;476 [[Jode]], 18&nbsp;185 aanhangers van die Oosterse godsdienste soos [[Boeddhisme|Boeddhiste]] en 300 [[Islam|Moslems]] in Meksiko.<ref name="2010-census" />
Lyn 841:
Meksiko se nasionale sport is Charrería<ref>{{cite web |title=La Charrería "Nuestro Deporte Nacional" |url=http://www.sectur.gob.mx/wb2/sectur/sect_Celebracion_del_Dia_Mundial_del_Turismo |access-date=14 Julie 2008 |publisher=Mexican Department of Tourism |quote=El año de 1933 fue muy importante, ya que el general Abelardo L. Rodríguez, emite un decreto presidencial, dando a la Charrería el título de único Deporte Nacional. |language=es |archive-url=https://web.archive.org/web/20131218123852/http://www.sectur.gob.mx/wb2/sectur/sect_Celebracion_del_Dia_Mundial_del_Turismo |archive-date=18 Desember 2013 |url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> en is veral in die noorde van dié land gewild. Dié sport is gebaseer op die aktiwiteite van die Charro en bestaan uit verskeie puntwedstryde, soortgelyk aan Rodeo. Nog ’n tradisionele sportsoort, wat deur die Spanjaarde in Meksiko ingevoer is, is die stiergeveg. Ander gewilde sportsoorte in Meksiko sluit in [[sokker]], [[boks]], [[bofbal]] en [[basketbal]]. Die Meksikaanse stoeiskou, wat bekend staan as Lucha Libre, is ook uniek.
 
Sokker is die gewildste sport in Meksiko en is op klubvlak in ’n nasionale ligastelsel georganiseer. Die topsokkerliga is die [[Meksikaanse Primera División|Primera División]], wat in 1943 gestig is. Tans ding 18 spanne mee, die kampioen word in ’n uitspeelwedstrydstelsel van agt spanne bepaal. Die suksesvolste spanne is [[Club América]] uit Meksikostad met 13 ligatitles, gevolg deur Club Deportivo Guadalajara uit Guadalajara met twaalf titels en Deportivo Toluca F.C. met tien titels.<ref>{{cite web |title=Mexico&nbsp;– List of Champions |publisher=Rec.Sports.Soccer Statistics Foundation |url=http://www.rsssf.com/tablesm/mexchamp.html |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2019100806482320200420014544/http://www.rsssf.com:80/tablesm/mexchamp.html |archive-date=820 OktoberApril 20192020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Meksiko het as gasheer vir die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1970 en die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1986 opgetree, en albei eindstryde het in die Estadio Azteca, tans die derde grootste sokkerstadion ter wêreld, plaasgevind.<ref>{{cite web |title=About CONCACAF |publisher=The Confederation of North, Central American and Caribbean Association Football (CONCACAF) |url=https://www.concacaf.com/about.asp |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20080410025839/http://www.concacaf.com:80/about.asp |archive-date=10 April 2008 |url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> Die Meksikaanse nasionale sokkerspan het aan 16 uit die 21 moontlike Wêreldbekertoernooie deelgeneem, en is saam met Argentinië en Brasilië, een van die beste nasionale spanne in die Amerikas. Meksiko het die [[CONCACAF]] se goue beker reeds agt keer gewen. Die Suid-Amerikaanse [[CONMEBOL]] het Meksiko vir tien Copa Américas uitgenooi en hulle het twee keer as naaswenner geëindig (in 1993 in 2001). Internasionaalbekende sokkerspelers sluit in [[Hugo Sanchez]], [[Rafael Marquez]], [[Ricardo Osorio]] en [[Pavel Pardo]]. In 2018 is Meksiko deur FIFA saam met Kanada en die Verenigde State as gashere vir die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2026]] aangewys; dit sal die vierde toernooi in Noord-Amerika wees en die derde vir Meksiko.<ref>{{cite web |url=https://www.nytimes.com/2018/06/13/sports/world-cup/fifa-2026-vote-north-america-morocco.html |title=World Cup 2026: United States, Canada and Mexico Win FIFA Vote |publisher=[[The New York Times]] |date=13 Junie 2018 |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/2020010406330820200515074954/https://www.nytimes.com/2018/06/13/sports/world-cup/fifa-2026-vote-north-america-morocco.html |archive-date=415 JanuarieMei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Vir die eerste keer mag 48 spanne aan ’n [[Sokker]]-Wêreldbekertoernooi deelneem en altesaam 80 wedstryde beslis.<ref>{{cite news |title=U.S., Mexico and Canada officially launch bid to co-host 2026 World Cup |url=http://www.espn.co.uk/soccer/fifa-world-cup/story/3100808/usmexico-and-canada-officially-launch-bid-to-co-host-2026-world-cup |publisher=ESPN |date=10 April 2017 |access-date=1 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20181119053940/http://www.espn.co.uk/soccer/fifa-world-cup/story/3100808/usmexico-and-canada-officially-launch-bid-to-co-host-2026-world-cup |archive-date=19 November 2018 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
 
Bofbal in Meksiko het in die 1940's ontstaan. Die topbofballiga is die Liga Mexicana de Béisbol, wat in 1925 gestig is en die hoogste klassifikasie vir die Major League Baseball het, en word beskou as een van die beste ligas ter wêreld. Tans neem 16 spanne daaraan deel, die kampioenspan is Sultanes de Monterrey uit Monterrey. Sowat 100 spelers het daarin geslaag om in die Amerikaanse-Kanadese Major League Baseball te speel, waaronder Fernando Valenzuela, Vinny Castilla en Aurelio Rodríguez. Die nasionale span het twee silwermedaljes by die bofbalwêreldbeker en vier bronsmedaljes by die Pan-Amerikaanse Spele gewen.