Boorgat: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Kategorie:Boor verwyder (HotCat.js) |
Nadzik (besprekings | bydraes) Code fixing |
||
Lyn 11:
Die probleem om die dele wat uitgeboor is na die oppervlakte te bring, is later opgelos deur ’n hol boor te ontwerp wat met ’n lugkanaal werk. Die saamgeperste lug wat aan die onderkant van die boorgat geblaas word, verseker dat die stukkies na bo beweeg. ’n Mengsel van [[bentoniet]] (wat hoofsaaklik uit kleiagtige minerale bestaan) en water – ook boormodder genoem – word gebruik om boorsels tot bo te bring en ook die boor te smeer en te verkoel.
Die [[Mont Blanc-tonnel]] tussen [[Frankryk]] en [[Italië]] was die eerste tonnel waar die totale deursnee gelyktydig deur horisontale boorwerk en skietwerk in ’n enkele proses afgehandel is.
Verskeie pogings is oor die jare gemaak om in die aarde se mantel, wat ’n deel van 40% van die aarde se radius van sowat 6 500 kilometer uitmaak, te boor. Die mantel is direk geleë onder die aardkors, wat sowat 4,8 kilometer tot 40 kilometer dik kan wees. Wetenskaplikes het die mantel vir die eerste keer in 1958 aangedurf met boorwerk in die bodem van die [[Stille Oseaan]] naby Guadalupe, [[Mexico]], maar die Amerikaanse Kongres het die befondsing in 1966 gestaak.
Die Russe het egter in 1970 met hul Kola-projek begin toe Russiese geoloë in die omgewing van [[Skandinawië]] begin boor het. Die deursnee van die boorgat was slegs sowat 23
Die Duitsers het ook in 1990 met hul diepboorprojek by Beiere begin maar ook in die omgewing van 9-10 kilometer diep met baie hoë temperatuur van sowat 280°C te make gekry en nie meer geld gehad om die projek verder te neem nie.
Wat boorwerk in die oseaan vir wetenskaplike doeleindes betref, het die [[Japan]]se spesialisskip Chikyu reeds tot byna 4 kilometer onder die oseaanbodem gekom en in die olie-en-gas-bedryf hou BP se Deepwater Horizon die oseaanrekord van sowat 8
=== Ingenieursgeologie ===
Ingenieursgeologie het as onderwerp oor verskeie jare ontwikkel en die Switserse geoloog Albert Heim (
Die wetenskap is belangrik vir onder meer van siviele ingenieurswese, wat ook die bou van tonnels, brûe en damme insluit en gereelde boorwerk behels om onder meer klipmonsters te neem.
Lyn 47:
Boortorings word opgerig om diep gate met ’n beperkte deursnee van enkele millimeter tot sowat ’n halwe meter moontlik te maak. Dit word gewoonlik opgerig om te bepaal of daar olie of aardgas is en selfs vir water te boor. ’n Boorinstallasie kan tot 40 meter hoog wees, met ’n boorkraan, draaiende staalpype en ’n boorbeitel aan die onderkant. Harde staal en ook ru-diamante word vir die boorpunte gebruik.
Verkoelingsvloeistof word gebruik om die boorbeitel nie te laat oorverhit nie en sommige beitels is ontwerp om monsters van die grond en klip te versamel – veral noodsaaklik vir geologiese ondersoeke.
Wat booreilande betref, is dit doelgemaak ontwerp om vir olie en aardgas onder die seebodem te boor. Dit rus op ’n platvorm op ’n drywende stelsel van pontonvlotte en uitskuifbare bene. Die eiland word uiteindelik opgelig sodat dit nie deur die golwe versteur word nie.
Lyn 54:
Wat boorgate vir water betref, is dit belangrik dat die geskikte waterpompe deur kundige mense geïnstalleer word. Volgens die American Hydrolic Institute en ook Europump kan die kapitale uitleg vir ’n boorgat maar sowat 10% van die totale koste oor sy lewensduur behels. Daarom is dit belangrik dat dit pasgemaak is – nie te klein en ook nie te groot nie omdat dit energiekoste onnodig kan opjaag. Die pompafstand, vloeikoers en druk hang ook daarvan af.
Hou altyd in gedagte dat pompe grense het en dat die keuse van die regte boorgatpomp goeie dividende kan verseker
== Dataversameling, -aantekening en -ontleding ==
Lyn 67:
* Kerndata, wat deur die litologiese metode of geotegniese metode verkry is. Die litologiese inskrywing kan volgens kliptipe, kleur, samestelling en ander spesiale hoedanighede wees. Die geotegniese metode konsentreer op die meganiese hoedanighede van die klip;
* Data oor die boorgatwand en dit kan ’n groot deursnee van tot 75
* Video-opnames deur ’n kamera wat met ’n kabel in die boorgat laat sak word;
* Dataverkryging deur elektriese, meganiese, hitte- en klank-opnames en selfs gamma-bestraling.
Akkurate besluitneming is dus op betroubare inligting gegrond.
Lyn 77:
== Boorgatwater ==
[[Lêer:Drilling boreholes for clean water (9084603915).jpg|duimnael|Boorgate word dikwels in afgeleë gebiede geboor om toeganklike en skoon water vir mense en hul diere te bied.]]
Toeganklike grondwater kan deur middel van goed geplaaste boorgate bereik word. Dit behels makliker boorwerk deur poreuse sandsteen of moeilike boorwerk deur byvoorbeeld graniet, wat die vloei van water meestal deur krake en nate moontlik maak. Gemiddeld syfer sowat 20% van reën deur in die grond en kliplae ('''regoliet''' genoem) en grondwater, wat sowat 8 miljoen kubieke kilometer varswater op aarde en verreweg die grootste deel van die slegs 3% toeganklike varswater uitmaak, word al hoe meer verbruik.
Boorgate word gewoonlik tot ’n diepte van heelwat onder die tafel gesink, sodat die aanvulling van die beskikbare waterdraer (Engels: aquifer) geredelik kan geskied. Die optimale wateronttrekking is wanneer die onttrekkingstempo (liter per minuut) dieselfde as die aanvullingstempo is.
Dit is bekend dat die gehalte van grondwater baie kan wissel en dat die agteruitgang van grondwater wêreldwyd kommer wek. In Amerika is byvoorbeeld meer as 50% van mense van grondwater afhanklik en navorsing bevestig dat verskeie stede, soos New Jersey, Miami, Florida en Atlantic City, toenemend grondwatertoetse moet uitvoer om te bepaal hoeveel chemikalieë dié water besoedel.
Volgens beskikbare statistieke is dit moontlik dat tot sowat 75% van die minstens 175 000 afvalverwerkingsaanlegte in die land al jare lank vir die absorbering van besoedelingstowwe in die land se grondwater verantwoordelik kan wees. Navorsing van die watergehalte in Illinois deur vier instellings wat in Januarie 2019 in ''Groundwater'' gepubliseer is, het ook ’n donker prentjie geskilder oor die hoeveelheid mikroplastiek wat in twee waterdraers gevind is en uiteindelik in voedsel kan voorkom. Soortgelyke statistieke van baie lande bevestig die omvang van die probleem.
Die Boorgatvereniging van Suider-Afrika (BWA) wys daarop dat heelwat van die soute, metale en organiese chemikalieë in grondwater goed is vir mense se gesondheid, maar wanneer dié stowwe in hoë konsentrasies voorkom – soos dit al hoe meer die geval is – kan die water nie alleen sleg smaak en selfs ruik nie maar ook skadelik vir verbruik deur mense kan wees op kort- en langtermyn.
Organismes soos bakterieë, protosoë en virusse is onder meer vir die oordrag van aansteeklike wateroordraagbare siektes soos cholera en gastro-enteritis. Hoë konsentrasies van nitrate in die water kan die hoeveelheid suurstof in die bloed verlaag en veral verwagtende vroue, hul ontwikkelende babas, babas jonger as ses maande en ouer mense ernstig raak. Gevolglik is die neem van watermonsters al hoe meer van belang en die ontleding daarvan deur Sanas- (Suid-Afrikaanse Nasionale Akkreditasiestelsel) geakkrediteerde laboratoriums noodsaaklik.
Lyn 109:
* ’n Boorgat is ’n bate wat 50-80 jaar kan hou, met billike instandhoudingskoste in veral die eerste 15 jaar en in later jare meer instandhouding weens onder meer slytasie.
* Boorgatwater kan wel gedrink word, maar dit is belangrik om dit eers te ontleed en daarna gereeld te laat ontleed deur ’n SANS-241-toets om te bevestig dat dit geskik is en bly as drinkwater.
* ’n Vermoede dat boorgatwater besoedel is, kan bevestig word deur een of meer van die volgende tekens: Maagongesteldhede, ’n petrol-, paraffien- of chemiese reuk, skuim om sprinkelaars, suurwater (’n lae pH), ’n opsigtelike verandering in die kleur van die water en plante wat verlep of besig is om dood te gaan. Grondwater kan geleidelik besoedel word deur ongewensthede, insluitend kunsmis, brandstof, insekdoders, mynwater of chemikalieë wat deur die grond tot in die betrokke waterdraer syfer.
Lyn 115:
* In natter gebiede is die gehalte van grondwater gewoonlik beter as in droë gebiede, waar die water ’n groter verhouding van opgeloste soute het. In sommige gebiede is vars grondwater beskikbaar bo digter soutwater (sowat 1,0 gram per kubieke cm, vergeleke met soutwater se digtheid van 1,025 gram per kubieke cm), soos die geval is in die Okavango-delta in Botswana. Boorgate moet egter nie te diep geboor word nie.
* Die tekort aan suurstof in sommige grondwater dood aerobiese mikro-organismes, maar kan terselfdertyd ’n gelukkige tuiste vir anaerobiese soorte (wat in suurstoftekorte floreer) bied. Die vermoë van sekere grond- en klipsoorte om vastestowwe (insluitend besoedelende stowwe) te filtreer, is ook bekend.
* Diep boorwerk, soos vir wetenskaplike en petroleumdoeleindes, kan ook die besoedeling van varswater veroorsaak. Dit was veral in die beginjare die geval, toe nog nie soveel kennis beskikbaar was van die diepte waarin varswater in grond en klip voorkom nie.
* Die diepste boorgat waar mense in groot getalle die bodem kon bereik, is die Western Deep Levels-myn in Suid-Afrika. Dit is 3,78
== Bronne ==
Lyn 135:
* Smith, Peter J. (redakteur). ''Hutchinson Encyclopedia of the Earth''. Hutchinson. 1985. <nowiki>ISBN 0-09-165860-8</nowiki>
* Web-artikels: <nowiki>https://bwa.co.za/the-borehole-water-journal/2016/8/13/what-to-look-for-when-drilling-a-borehole</nowiki>; <nowiki>https://bwa.co.za/the-borehole-water-journal/2017/5/15/selecting-the-right-borehole-pump</nowiki>; <nowiki>https://bwa.co.za/the-borehole-water-journal/2019/1/27/how-we-can-bank-water-underground-for-use-later-on</nowiki>; <nowiki>https://bwa.co.za/the-borehole-water-journal/2017/7/24/is-all-groundwater-safe-enough-to-drink</nowiki>; <nowiki>https://bwa.co.za/the-borehole-water-journal/2016/08/16/are-boreholes-a-good-investment</nowiki>; <nowiki>http://www.digitaljournal.com/tech-and-science/science/microplastic-contamination-found-in-groundwater-in-usa/article/541860</nowiki>; <nowiki>https://www.domesticboreholes.co.za/Faqs/</nowiki>; <nowiki>https://www.smithsonianmag.com/smithsonian-institution/ask-smithsonian-whats-deepest-hole-ever-dug-180954349/</nowiki>; <nowiki>https://www.theguardian.com/notesandqueries/query/0,5753,-5753,00.html</nowiki>. Al die artikels op 12 Maart 2019 besigtig.
<br />
| |||