Mianmar: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in.
opruim
Lyn 74:
[[Lêer:Burma topo en.jpg|duimnael|links|Topografiese kaart van Mianmar]]
[[Lêer:Burma-CIA WFB Map.png|duimnael|links|Kaart van Mianmar]]
Mianmar strek oor 'n afstand van 2 050 km van die [[Himalaja]]-uitlopers in die noorde tot die Maleisiese Skiereiland in die suide, en oor 'n afstand van 935 km van die Golf van Bengale in die weste tot die Mekong in die ooste. Die land deel sy grense met vyf ander state - die [[Volksrepubliek China]] begrens dit in die noorde, [[Laos]] in die ooste, [[Thailand]] in die suidooste, [[Bangladesj]] in die weste en [[Indië]] in die noordweste. Mianmar word begrens deur die [[Andamanse See]] in die suide en die [[Golf van Bengale]] in die suidweste. Een derde van Mianmar se totale omtrek van 1 930 [[kilometer]] vorm 'n ononderbroke kuslyn. Mianmar het 'n oppervlakte van 676 578 km² en 'n bevolking van sowat 54 miljoen. Die grootste stedelike nedersettings is Yangon met meer as vyf, Mandalay met meer as een miljoen en die regeringsetel Naypidaw met sowat een miljoen inwoners.
 
Die land se kuns en kultuur, wat heelwat deur sy buurlande beïnvloed is, is gegrond op [[Theravada]]-[[Boeddhisme]] gemeng met plaaslike elemente. Dikwels word na Mianmar verwys as die «Land van Pagodes». Mianmar se diverse bevolking met 135 amptelik erkende etniese groepe het 'n groot rol gespeel in die definisie van die land se moderne politiek, geskiedenis en demografie. Die land se politieke stelsel bly onder streng beheer van die ''State Peace and Development Council'', die militêre regering wat, sedert 1992, by die diktator Senior Generaal Than Shwe oorgeneem het. Die Birmaanse militêre gesag het die regering reeds oorheers sedert Generaal Ne Win 'n staatsgreep in 1962 gelei het waarin die burgelike regering van U Nu omver gewerp is.
 
Onder die militêre bewind het die land 'n eenpartystelsel ontwikkel, met die "Party van die Birmaanse Pad tot Sosialisme" as oorheersende politieke organisasie. Volgens die grondwet van 1974 was Mianmar 'n Sosialistiese republiek. Die inheemse Sosialisme, wat reeds in die vyftigerjare van die 20ste eeu ontwikkel is, het 'n aantal [[Marxisme|Marxistiese]] elemente met Boeddhistiese beginsels en nasionalistiese leuses vermeng. Die eerste stap op pad na 'n Sosialistiese stelsel was dan ook die onteiening van die Indiese minderheid. Daarnaas het die Birmaanse bewind steeds bekend gestaan vir sy kritiese houding teenoor buitelandse [[regstreekse buitelandse belegging|buitelandse beleggings]] en ontwikkelingshulp, asook sy onvermoë om die etniese minderhede van Mianmar se berggebiede te integreer, alhoewel hulle 'n beperkte selfregerende status het.
 
'n Bekende Birmaanse politikus was U Thant wat tussen 1961 en 1971 as sekretaris-generaal van die [[Verenigde Nasies]] (VN) gedien het. Sy beleid was gemik op die dekolonisasie en selfstandigheid – en dus ook VN-lidmaatskap – van selfs die kleinste en minder mins-lewensvatbare [[eilandnasie]]s waardeur hy die funksionaliteit van dié organisasie nouliks bevorder het.<ref>{{de}} Ludewig, Werner (redakteur): ''Das moderne Länderlexikon in zehn Bänden''. Boekdeel 2: ''Barbados-Dänemark''. Gütersloh: Verlagsgruppe Bertelsmann/Bertelsmann Lexikon Verlag 1979, bl. 58</ref>
 
Mianmar was tot 1948 deel van die [[Britse Ryk]] en kon sedert onafhanklikheid nie daarin slaag om etniese konflik in die land te besleg nie. Die mense van Mianmar is betrokke by 'n stryd om vryheid teen die militêre regering wat die land die afgelope dekade en 'n half met 'n ysterhand regeer.<ref name=burmainbrief>{{en}} [http://www.uscampaignforburma.org/ US Campaign for Burma], [http://www.uscampaignforburma.org/aboutburma/inbrief.html Burma in Brief], besoek op 26 Julie 2007.</ref> [[Aung San Suu Kyi]] word in die stryd as die mees prominente leier van 'n nie-geweldadige beweging vir menseregte en [[demokrasie]] in Mianmar beskou. Hiervoor ontvang sy die 1991 [[Nobelprys vir Vrede]].
Lyn 87:
 
== Geografie ==
Volgens sy opervlakteoppervlakte is Mianmar is die tweede grootste staat in Suidoos-Asië na Indonesië. Die land kan rofweg in drie groot geografiese sones verdeel word: die berggebiede in die weste, die uitgestrekte sentrale vlakte en die oostelike bergkettings. Die bergreekse langs die grense vorm 'n magtige natuurlike versperring. Uitlopers van die magtige Himalaja strek tot in die uiterste noorde van Mianmar, met die hoogste bergpiek van Suidoos-Asië naby die grens met die Chinese streek [[Tibet]], die Hkakabo Razi (5&nbsp;881 m bo seevlak). Die bergreekse strek verder suidwaarts en gaan oor in die Westelike Yoma wat uit die Naga. en Chin-berge en die Rakhine Noma bestaan.
 
Die rivierlope van die Ayeyarwady (ook bekend as Irrawaddy) en sy takriviere oorheers die vlakte in Mianmar se hartland.
Lyn 93:
== Politiek ==
=== Binnelandse beleid ===
==== Deelstaat Rakhine ====
Die deelstaat Rakhine met 'n groot persentasie Islamitiese bewoners is een van die gebiede in Mianmar wat deur etniese en godsdienstige spanninge geteister word. In September 2016 het die regering van Mianmar 'n kommissie onder voorsitterskap van die vroeëre sekretaris-generaal van die Verenigde Nasies, [[Kofi Annan]], aangestel om vreedsame oplossings vir die streek se konflikte te vind en sy ekonomiese ontwikkeling te bevorder. Die kommissie het sy voorstelle op 24 Augustus 2017 gepubliseer. Die regering van Mianmar het hierdie voorstelle verwelkom en onmiddellik aanvaar. Net een dag later is dertig poste van Mianmar se strydmag in Noord-Rakhine deur lede van die ''Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA)'', 'n gewapende groepering van die sogenaamde [[Rohingia]], aangeval.<ref>[https://www.auswaertiges-amt.de/de/aussenpolitik/laender/myanmar-node/innen/212134 ''Duitse Departement van Buitelandse Sake: Binnelandse beleid van Mianmar. Besoek op 22 Julie 2019'']</ref>
 
Line 106 ⟶ 105:
Ten spyte van die streng religieuse voorskrifte, word godsdienstige geleenthede uitbundig gevier.
 
Benewens die Boeddhistiese geloof is daar in Mianmar ook onder meer [[Moslem]]s, [[Hindoeïsme|Hindoes]] en [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]]. Die twee eersgenoemde groepe word dikwels met die proses van ekonomiese en godsdienstige oorvreemding gedurende die koloniale tydperk verbind. So is ná die onafhanklikwording min stappe onderneem om hulle in die nuwe staat te integreer en was die land se polisie- en strydmag voorturendvoortdurend in konflikte verwikkel wat uit separistiese neigings van minderhede voortgespruit het.
 
== Literatuur ==