Lesotho: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
Etiket: 2017-bronwysiging
k Statistieke hersien
Lyn 20:
|grootste_stad = [[Maseru]]
|regeringsvorm = Unitêre parlementêre<br />grondwetlike [[monargie]]
|leiertitels = <br /> • [[Koning|Monarg]]<br /> • [[Eerste minister]]<br /> • Adjunkpremier
|leiername = [[Letsie III]]<br />[[TomMoeketsi ThabaneMajoro]]<br />[[Mathibeli Mokhothu]]
|oppervlak_rang = 140<sup>ste</sup>
|oppervlak_grootte =
|oppervlak = 30&nbsp;355<ref name="cia">{{en}} {{cite web |title=The World Factbook |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/lt.html |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |access-dateaccessdate=631 MaartMei 2019 |language=en2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200508201447/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/lt.html |archive-date=8 Mei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
|oppervlakmi² = 11&nbsp;720
|persent_water = 0,0032%
|bevolking_skatting = 2&nbsp;203108&nbsp;821328<ref>{{en}} {{cite web |url=https://esapopulation.un.org/unpdwpp/ |title=World Population prospects – Population division |work=Verenigde Nasies se Departement van Ekonomiese en Maatskaplike Sake, Bevolkingsafdeling |publisher=[[Verenigde Nasies]] |accessdate=31 Mei 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428063301/https://population.un.org/wpp/DataQuery |archive-date=28 April 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2019_POP_F01_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.xlsx |title=Overall total population – World Population Prospects: The 20172019 Revision |type=custom data acquired via website |publisherwork=UnitedVerenigde NationsNasies Departmentse ofDepartement Economicvan andEkonomiese Socialen AffairsMaatskaplike Sake, Population DivisionBevolkingsafdeling |websitepublisher=ESA.UN.org[[Verenigde Nasies]] |access-dateaccessdate=631 MaartMei 20192020 |languageformat=enxslx |archive-url=https://web.archive.org/web/2018082409481920200218054922/https://esapopulation.un.org/unpd/wpp/DataQueryDownload/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2019_POP_F01_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.xlsx |archive-date=2418 AugustusFebruarie 20182020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
|bevolking_skatting_jaar = 20162018
|bevolking_rang = 144<sup>ste</sup>
|bevolking_sensus = 2&nbsp;031&nbsp;348
Lyn 35:
|bevolkingsdigtheidmi² = 176,4
|bevolkingsdigtheidrang = 138<sup>ste</sup>
|BBP_PPP = $7,096403&nbsp;miljard<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/20182019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=6958&pr.y=129&sy=20162017&ey=20232024&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=666&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Lesotho |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |accessdatedate=6 MaartOktober 2019 |accessdate=31 Mei 2020}}</ref>
|BBP_PPP_rang =
|BBP_PPP_jaar = 2019
|BBP_PPP_per_kapita = $3&nbsp;465615<ref name="imf2" />
|BBP_PPP_per_kapita_rang =
|BBP = $2,964741&nbsp;miljard<ref name="imf2" />
|BBP_rang =
|BBP_jaar = 2019
|BBP_per_kapita = $1&nbsp;447339<ref name="imf2" />
|BBP_per_kapita_rang =
|onafhanklikheidstipe = • van die [[Verenigde Koninkryk]]<br />• Huidige grondwet
|onafhanklikheidsgebeure =
|onafhanklikheidsdatums = <br />[[4 Oktober]] [[1966]]<br />[[2 April]] [[1993]]
|MOI = {{wins}} 0,520518<ref>{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/sitesen/defaultcontent/files/2018_human_development_statistical_update.pdf2019-human-development-index-ranking |title=20182019 Human Development ReportIndex Ranking |date=20182019 |access-dateaccessdate=631 MaartMei 20192020 |publisher=United Nations Development Programme |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200515153229/http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |archive-date=15 Mei 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
|MOI_rang = 159164<sup>ste</sup>
|MOI_jaar = 20172018
|MOI_kategorie = {{kleur|#990000|laag}}
|Gini = 5444,29<ref>{{en}} {{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=LS |title=Gini Index |publisher=[[Wêreldbank]] |access-dateaccessdate=631 MaartMei 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009105720/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI%3Flocations%3DLS |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live|df=dmy-all2020}}</ref>
|Gini_rang =
|Gini_jaar = 20102017
|Gini_kategorie = {{kleur|#990000|hoog}}
|geldeenheid = [[Lesotho loti|Loti]]
Lyn 71:
 
[[Lêer:Satellite image of Lesotho in May 2002.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Lesotho]]
Die eerste inwoners van die hedendaagse Lesotho was sedert 25&nbsp;000 v.C. die [[Boesmans]] wat vir hul rotstekeninge orals in Suider-Afrika bekend staan en veral jagter-versamelaars was. Die [[Bantoevolke]] het sowat 1000 jaar gelede Suider-Afrika binne beweeg en hulle hier as landbouers en veewagters gevestig. Die land se bevolking bestaan veral uit [[Basotho]] en hul taal is Sotho, ook bekend as Suid-Sotho. Die nasie van die Basotho's is in 1822 deur [[Moshoeshoe]] gestig en verenig.<ref>{{en}} {{cite book |author=David Ambrose |title=The Guide to Lesotho |publisher=Winchester Press |location=Johannesburg/Maseru |year=1976 |isbn=0-620-02190-X}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |author=Scott Rosenberg, Richard W. Weisfelder, Michelle Frisbie-Fulton |title=Historical Dictionary of Lesotho |publisher=Scarecrow Press |location=Lanham, Maryland/Oxford |year=2004 |isbn=978-0-8108-4871-9}}</ref> Die hedendaagse grense is ná die [[Basotho-oorloë]] in 1868 bepaal en gelyktydig het die koninkryk deel van die Britse [[Kaapkolonie]], vanaf 1884 die aparte Kroonkolonie [[Basoetoland]], geword. Op 4 Oktober 1966 het Lesotho onder sy nuwe naam van die [[Verenigde Koninkryk]] onafhanklik geword. Lesotho is 'n unitêre parlementêre grondwetlike [[monargie]] binne die [[Britse Statebond]] met 'n eie [[monarg]] as [[staatshoof]]. Lesotho is een van slegs vyf lande binne die Britse Statebond met 'n inheemse monarg op die troon (die ander vier is [[Broenei]], [[eSwatiniEswatini]], [[Maleisië]] en [[Tonga]]).
 
== Geografie ==
Lyn 78:
[[Lêer:AfriSki.jpg|duimnael|links|Sneeu op die berge van Lesotho]]
[[Lêer:Erosion Lesotho.jpg|duimnael|links|Erosie by Ha Lebesa]]
Die Koninkryk van Lesotho tel onder die kleiner Afrikalande (42ste van 54) en is met 30&nbsp;355&nbsp;km² omtrent so groot soos [[België]]. Dit word heeltemal deur 'n ander staat (Suid-Afrika) omring, net soos dit die geval is met [[San Marino]] en die [[Vatikaanstad]] binne [[Italië]]. Lesotho deel 'n grens van ongeveer 909&nbsp;km met sy buurland.<ref name="cia" /> Dit grens in die weste en noorde aan die [[Vrystaat]]provinsie, in die ooste aan [[KwaZulu-Natal]] en in die suide aan die [[Oos-Kaap]]provinsie.
 
Die westelike deel van Lesotho is geleë op 'n hoë plato bekend as die Hoëveld (sy redelike laaggeleë senter staan as die Laagland bekend), wat die belangrikste nedersettinggebied van die land is en grotendeels uit sandsteen bestaan. Die Laagland is ongeveer 1&nbsp;400 tot 1&nbsp;700 meter bo [[seevlak]]. Die landskap word oorheers deur tafelberge en [[rivier]]valleie.
Lyn 121:
=== Gesondheidsorg ===
[[Lêer:Malealea.jpg|duimnael|Dorpie in Lesotho]]
Vigs is in Lesotho, soos in die ander state van Suider-Afrika, die grootste gesondheidsprobleem. In 2009 was na raming ongeveer 24% van die volwasse bevolking met [[MIV]] besmet. Dit is die derde hoogste ter wêreld, naas [[eSwatiniEswatini]] en [[Botswana]]. Die totale aantal pasiënte in 2009 was omtrent 290&nbsp;000 mense, waarvan 'n geskatte 14&nbsp;000 in 2009 hierdie siekte opgedoen het.<ref name="cia" /> As gevolg van die enorme verspreiding van vigs het die bevolkingsaanwas die afgelope jare afgeneem en staan in 2012 op 'n geraamde 0,332%.<ref>{{en}} [http://www.indexmundi.com/lesotho/population_growth_rate.html Data op indexmundi.com], besoek op 12 Junie 2012</ref> Die gemiddelde lewensverwagting is ongeveer 52 jaar.<ref name="cia" /> Die vroue in Lesotho het slegs 'n effense hoër lewensverwagting as die mans, omdat in Suider-Afrika meer vroue as mans met MIV besmet is.
 
Die rede vir die groot aantal pasiënte is onder andere weens die gebrek aan 'n opvoedingsbeleid van die regering se kant af. Eers nadat die siekte jare lank feitlik ongehinderd versprei het, het die regering en die koningin in 1999 'n landwye opvoedingsprogram van stapel gestuur om vigs te bekamp en die geïnfekteerdes te ondersteun. Sedert 2005/2006 is [[Teenretrovirale middel|teenretrovirale behandeling]] in verskeie staats- en privaathospitale vir vigs-pasiënte beskikbaar gestel. Hierdie programme ly egter onder die toenemende personeeltekort in die gesondheidswese, omdat 'n groot deel van die gekwalifiseerde mediese personeel na die buiteland – hoofsaaklik na Suid-Afrika en die [[Verenigde Koninkryk]] – verhuis het.
Lyn 138:
== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}
 
== Bronnelys ==
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Lesotho|title=Lesotho|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=31 Mei 2020}}
* {{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/lt.html|title=Lesotho|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=31 Mei 2020}}
 
== Eksterne skakels ==
; Regering
;Wiki-webtuistes
----
* {{en}} [https://www.gov.ls/ Amptelike webwerf van Lesotho se regering]
; Wiki-webtuistes
----
{{CommonsKategorie}}
* {{Wikt-inlyn|Lesotho}}
* {{en}} {{Wikivoyage|Lesotho}}
; Toerisme
----
* {{en}} [http://www.travel-images.com/lesotho.html Fotos van Lesotho – travel-images.com]
; Media
----
* {{af}} [https://www.youtube.com/watch?v=BxmxNoVDYmo ''Netwerk24 / YouTube.com: Fietssport in Lesotho - Fietstrap deur die hemel'']