Dinamika (musiek): Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Robot: standardisering van verwysingsjablone en invoeging van argiefskakels. Ondersteun: shorturl.at/klqM2
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in.
Lyn 93:
Die twee basiese dinamiese aanduidings in musiek is:
 
* '''''p''''' of ''klavier'', wat beteken "sag".<ref name="harvard">{{cite book|first=Don Michael|last=Randel|publisher=Harvard University Press Reference Library|location=Cambridge, MA, US|year=2003|title=The Harvard Dictionary of Music|edition=4th}}</ref><ref name="vtp">{{cite web |title=Piano |work=Virginia Tech Multimedia Music Dictionary |url=http://www.music.vt.edu/musicdictionary/textp/Piano.html |access-date=19 Maart 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20141022131734/http://www.music.vt.edu:80/MUSICDICTIONARY/textp/Piano.html |archive-date=22 Oktober 2014 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref>
* '''''f''''' of ''forte'', wat beteken "hard".<ref name="vtf">{{cite web |title=Forte |work=Virginia Tech Multimedia Music Dictionary |url=http://www.music.vt.edu/musicdictionary/textf/Forte.html |access-date=19 Maart 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20141020105236/http://www.music.vt.edu:80/musicdictionary/textf/Forte.html |archive-date=20 Oktober 2014 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref>
 
Meer subtiele grade van hardheid of sagtheid aangedui word deur:
 
* '''''lp''''', staan vir ''mezzo-klavier'', wat beteken "die helfte van sag".
* '''''mf''''', staan vir ''mezzo-forte'', wat beteken "die helfte van hard".<ref name="vtd">{{cite web |title=Dynamics |work=Virginia Tech Multimedia Music Dictionary |url=http://www.music.vt.edu/musicdictionary/textd/Dynamics.html |access-date=19 Maart 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20140407060444/http://www.music.vt.edu:80/MUSICDICTIONARY/textd/Dynamics.html |archive-date=7 April 2014 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref>
* ''più '''p''''', staan vir ''più klavier'' en betekenis "sagter".
* ''più '''f''''', staan vir ''più forte'' en betekenis "harder".
Lyn 139:
 
 
[[Igor Strawinski|Igor Stravinsky]] gebruik '''''ffff''''' aan die einde van die finale van die 1919 ''Firebird Suite''.<ref>{{Cite book|url=http://petruccilibrary.us/scores/Stravinsky_Igor_1971/Stravinsky%20-%20Firebird%20Suite%201919%20(orch.%20score).pdf|title=FIrebird Suite|last=Strawinsky|first=Igor|publisher=Boosey & Hawkes|year=|isbn=|location=New York|pages=80|access-date=25 April 2018}}</ref> [[Sergei Rachmaninoff]] gebruik '''''sffff''''' in sy Prelude in C<span class="music-sharp">&#x266F;</span>, Op. 3 No 2.<ref>{{Cite book|url=http://ks.imslp.info/files/imglnks/usimg/1/1e/IMSLP273032-PMLP05664-Rachmaninoff_Album_Book_1_op.3.pdf|title=Album Book I. Op. 3, Nos. 1–5|last=Rachmaninoff|first=Sergei|publisher=Augener|year=1911|isbn=|editor-last=Thümer|editor-first=Otto Gustav|location=London|pages=5|access-date=25 April 2018}}</ref> [[Gustav Mahler]] gee in die derde beweging van sy Sewende Simfonie, die celli en kontrabasse 'n merk van '''''fffff''''' (5 '''''f'''''s), saam met 'n voetnota wat sê pluk so hard dat die snare die hout slaan'.{{efn|So stark anreißen, daß die Saiten an das Holz anschlagen.}}<ref>{{Cite book|url=http://ks.imslp.info/files/imglnks/usimg/a/a8/IMSLP138638-SIBLEY1802.16651.a3b6-39087009455132score.pdf|title=Symphonie No. 7|last=Mahler|first=Gustav|publisher=Eulenburg|year=1909|isbn=|location=Leipzig|pages=229|access-date=26 April 2018}}</ref> In die ander uiterste, het Carl Nielsen, in die tweede beweging van sy Vyfde Simfonie, gekenmerk deur 'n passage vir houtblasers 'n diminuendo tot '''''ppppp''''' (5 '''''p'''''s).<ref>{{Cite book|url=http://ks.imslp.info/files/imglnks/usimg/3/38/IMSLP92727-PMLP53439-Nielsen-Symph5SCce.pdf|title=Vaerker, Series II, No.5|last=Nielson|first=Carl|publisher=|year=|isbn=|editor-last=Fjeldsøe|editor-first=Michael|location=|pages=128|access-date=26 April 2018}}</ref> György Ligeti gebruik uiterste dinamika in sy Klavier Études: Etude No. 9 (''Vertige'') eindig met 'n diminuendo tot '''''pppppppp''''' (8 '''''p'''''s),<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=YI-TWpEgGTM |title=György Ligeti - Études for Piano (Book 2), No. 9 [3/9] |last= |first= |date= |website=[[YouTube]] |dead-url= |access-date=26 April 2018 |time=3:34 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200504063827/https://www.youtube.com/watch?v=YI-TWpEgGTM |archive-date=4 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> terwyl Etude No. 13 (''L'Escalier du diable in'') 'n gedeelte gemerk '''''ffffff''''' (6 '''''f'''''s) bevat wat vorder tot 'n '''''ffffffff''''' (8 '''''f'''''s).<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=Q6LmG9myHxA |title=György Ligeti - Études for Piano (Book 2), No. 13 [7/9] |last= |first= |date= |website=[[YouTube]] |dead-url= |access-date=26 April 2018 |time=5:12–5:14 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200504054440/https://www.youtube.com/watch?v=Q6LmG9myHxA |archive-date=4 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
 
== Geskiedenis ==
Lyn 150:
In die Romantiese tydperk, het komponiste grootliks die woordeskat vir die beskrywing van dinamiese veranderinge in hul tellings uitgebrei. Waar Haydn en Mozart ses vlakke ('''''pp''''' tot '''''ff''''') vermeld, het Beethoven '''''ppp''''' en '''''fff'''''  gebruik (laasgenoemde minder gereeld), en Brahms het 'n verskeidenheid van terme gebruik om die dinamika wat hy wou hê, te beskryf.  In die stadige beweging van die trio vir viool, horing en klavier (Opus 40), gebruik hy die uitdrukking '''''ppp''''', ''molto klavier'' en ''kwasi niente'' om verskillende eienskappe van stil uit te druk. Baie Romantikusse en latere komponiste het ''più '''p''''' en ''più '''f''''' bygevoeg, en 'n totaal van tien vlakke tussen '''''ppp''''' en '''''fff''''' gemaak.
 
Die bekendstelling van die moderne opname tegnieke verskaf alternatiewe maniere om die dinamika van musiek te beheer. Dinamiese omvang kompressie word gebruik die dinamiese omvang van 'n opname, of 'n enkele instrument te beheer. Dit kan hardheid variasies beïnvloed, beide op die mikro-<ref>{{Cite book|title=Mastering Audio|last=Katz|first=Robert|publisher=|year=2002|isbn=0-240-80545-3|location=Amsterdam: Boston|pages=109}}</ref> en makro skaal.<ref>{{cite news |url=https://www.soundonsound.com/sound-advice/dynamic-range-loudness-war |title='Dynamic Range' & The Loudness War |last=Deruty |first=Emmanuel |date=September 2011 |work=Sound on Sound |access-date=16 Januarie 2018 |dead-url= |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200508111954/https://www.soundonsound.com/sound-advice/dynamic-range-loudness-war |archive-date=8 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In baie kontekste, is die betekenis van die term ''dinamika'' dus nie onmiddellik duidelik nie. Om te onderskei tussen die verskillende aspekte van dinamika, word die term ''uitvoerende dinamika'' gebruik om te verwys na aspekte van musiek dinamika wat beheer word uitsluitlik deur die kunstenaar.<ref>{{Cite journal|last=Elowsson|first=Anders|last2=Friberg|first2=Anders|date=|title=Predicting the perception of performed dynamics in music audio with ensemble learning|url=http://www.speech.kth.se/prod/publications/files/4106.pdf|journal=The Acoustical Society of America|volume=141 |issue=3|pages=2224–2242|via=}}</ref>
 
== Sien ook ==