Jan Steen: Verskil tussen weergawes

Steen is gebore in [[Leiden]] in Suid-Holland. Sy welgestelde Katolieke gesin was van beroep brouers <ref name="EB">{{1911|wstitle=Steen, Jan Havicksz}}</ref> wat reeds vir twee generasies die taverne ''The Red Halbert'' bestuur het'' . Steen se vader het selfs in die jare 1654 tot 1657 'n brouery aan hom uitverhuur in Delft. Hy was die oudste van agt of meer kinders. Soos sy selfs meer bekende tydgenoot [[Rembrandt van Rijn]], het Jan Steen die Latynse skool bygewoon en 'n student in [[Leiden]] geword. Hy het sy opleiding in die skilderkuns ontvang van Nicolaes Knupfer (1603–1660), 'n Duitse skilder van historiese- en figuurlike tonele wat in [[Utrecht (munisipaliteit)|Utrecht]] woonagtig was. Invloede van Knupfer kan gevind word in Steen se gebruik van komposisie en kleur. Ander inspirasiebronne was Adriaen van Ostade en Isaac van Ostade, skilders van landelike tonele, wat in [[Haarlem, Nederland|Haarlem]] gewoon het. Of Steen werklik onder Ostade studeer het, is nie bekend nie.

In 1648 stig Jan Steen en Gabriël Metsu die skildersgilde van SiintSint Luke in Leiden. Kort daarna word hy assistent van die befaamde landskapsskilderlandskapskilder Jan van Goyen (1596–1656) en trek in sy huis op dieby Bierkade in [[Den Haag]] in. Op 3 Oktober 1649 trou hy met Van Goyen <ref name="EB">{{1911|wstitle=Steen, Jan Havicksz}}</ref> se dogter Margriet, saam met wie hy agt kinders sou hê. Steen het saam met sy skoonpa gewerk tot 1654, toe hy na [[Delft, Nederland|Delft]] verhuis het, waar hy die brouery ''De Slang'' vir drie jaar bedryf het sonder veel sukses bedryf. <ref>Liedtke, W. A., Plomp, M., Rüger, A., Metropolitan Museum of Art (New York, N.Y.), & NationalNasionale GalleryGalery (GreatGroot BritainBrittanje). (2001). ''Vermeer and the Delft school''. New York: Metropolitan Museum of Art. pbl. 202. {{ISBN|0870999737}}.</ref> Na die ontploffing in [[Delft, Nederland|Delft]] in 1654 was die kunsmark onder druk, maar skilder Steen tog ''<nowiki/> 'n Burgemeester van Delft en sy dogter''. <ref>{{Cite web|url=http://www.rijksmuseum.nl/steen?lang=en|title=Rijksmuseum.nl|archive-url=https://web.archive.org/web/20110608045622/http://www.rijksmuseum.nl/steen?lang=en|archive-date=2011-06-08|access-date=2009-04-01}}</ref> Dit is nie duidelik of hierdie skildery as portret- of 'n genrewerk ingesien moet word nie.

Steen het van 1656 tot 1660 in Warmond, net noord van Leiden, gewoon en in [[Haarlem, Nederland|Haarlem]] van 1660 tot 1670. Hy was in beide hierdie periodes uiters produktief. In 1670, na die dood van sy vrou in 1669 en sy vader in 1670, verhuis Steen terug na Leiden, waar hy die res van sy lewe woon. Toe die kunsmark in 1672, genoem die ''[[Rampjaar van 1672]]'', in duie stort, hetopen Steen 'n taverne geopen. In April 1673 trou hy met Maria van Egmont, wat hom nog 'n kind gebaar hetbaar. In 1674 word hy president van die Sint Lucasgilde. Frans van Mieris (1635 - 1681) het een van sy drinkebroers geword. Hy is in 1679 in Leiden oorlede, en is in 'n familiegraf in die Pieterskerk begrawe. <ref>Liedtke, W. A., Plomp, M., Rüger, A., Metropolitan Museum of Art (New York, N.Y.), & NationalNasionale GalleryGalery (GreatGroot BritainBrittanje). (2001). ''Vermeer and the Delft school''. New York: Metropolitan Museum of Art. pbl. 343. {{ISBN|0870999737}}.</ref>

Die daaglikse lewe maak een van Jan Steen se hooftemas uit. Baie van die genre- tonele wat hy uitgebeeld hetuitbeeld, soos in ''Die fees van die heilige Nikolaas'', is uiters lewendig en beeld chaos en wellustigheid uit, soveel dat "'n Jan Steen-huishouding", wat "'n slordige toneel beteken", 'n Nederlandse spreekwoord geword het (''een huishouden van Jan Steen'' ). Die subtiele wenke in sy skilderye dui daarop dat Steen bedoel het om die kyker te waarsku eerder as om hom uit te nooi om hierdie gedrag na te kopieermaak. Baie van Steen se skilderye verwys na ou Nederlandse spreekwoorde of letterkunde. Hy het gereeld lede van sy gesin as modelle gebruik, en 'n hele paar selfportrette geskilder waarin hy geen neiging tot verwaandheid getoon hetvertoon nie.

=== VerbindingVerband met die [[Rederijker|Rederijkers]]s ===

In 1945 het Sturla Gudlaugsson, 'n spesialis in die Nederlandse sewentiende-eeuse skilderkuns en ikonografie, en direkteur van die Nederlandse Instituut vir Kunsgeskiedenis en die Mauritshuis in Den Haag, ''Die Komediante in die werk van Jan Steen en sy Tydgenote,'' geskryf, welke werk onthul het dat een van die grootste invloede op Jan Steen se werk die gildes van die ''Rederijkers'' en hul toneelstukke was.

DaarDit word gereeld voorgestel dat Jan Steen se skilderye 'n realistiese uitbeelding van die Nederlandse 17de-eeuse lewe is. Nie alles wat hy gedoen het, was egter 'n suiwer realistiese voorstelling van sy daaglikse omgewing nie. Baie van sy tonele bevat idilliese fantasieë wat aan die toneelwêreld herinner. <ref>Gudlaugsson, S. (1945). ''The Comedians in the work of Jan Steen and his Contemporaries'', pbl.8.</ref>

Jan Steen se verhouding met teaterdie toneelwêreld kan maklik bevestig word deur middel van sy verbinding met die ''Rederijkers'' . Daar is twee soorte bewyse vir hierdie verband. Eerstens het Jan Steen Steen se oom aan die rederijkers van Leiden behoort, waar Steen gebore is en 'n groot deel van sy lewe gewoondeurgebring het. Tweedens het Jan Steen baie tonele uit die lewens van die ''Rederijkers'' uitgebeeld, 'n voorbeeld is die skildery ''Rederijkers by 'n venster'' uit 1658–65. <ref>{{Cite web|url=https://publications.philamuseum.org/entries/102300|title=Rhetoricians at a Window by Jan Steen (cat. 512)|last=Atkins|first=Christopher D. M.|date=|website=The John G. Johnson Collection: A History and Selected Works|publisher=a Philadelphia Museum of Art free digital publication|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> Die stuk word tans in die ''Philadelphia Museum of Art'' gehou wat in Februarie 1876 gestig is. Die menslikheid, humor en optimisme van die figure dui daarop dat Jan Steen hierdie mans goed geken het, en hulle positief wou uitbeeld.

Met sy weelderige en moraliserende styl is dit logies dat Steen die teater vir sy eie doeleindes sou gebruik. Daar is afdoende bewyse dat die karakters in Steen se skilderye oorwegend toneelkarakters is, en nie werklikwerklike indiwidue, is nie.

Steen se talle skilderye van 'n tema wat algemeen bekendstaan as ''Die Dokter se Besoek'', soos die werk uit 1665–70 in die [[Rijksmuseum]], illustreer sy teatrale benadering. Die verhaal is eenvoudig: 'n dokter wat 'n jong meisie besoek, ontdek dat sy nie siek is nie, maar swanger is.

Lêer:Jan Steen - Adolf en Catharina Croeser aan de Oude Delft 1655.jpg|<nowiki> </nowiki>''<nowiki/>'Nn Burgemeester van Delft en sy dogter'', 1654

Lêer:Jan Steen - Skittles Players Outside an Inn.jpg|<nowiki> </nowiki>''Kegelspelers buite 'n herberg'', 1660

Lêer:Jan Steen, The Card Players in an Interior.jpg|<nowiki> </nowiki>''Die kaartspelers in 'n binnelandbinnekamer'', c. 1660

Lêer:Jan Havicksz. Steen - Easy come, easy go - Google Art Project.jpg|<nowiki> </nowiki>''MaklikEasy come, gemaklikeasy go'', 1660 ->

Lêer:WLANL - karinvogt - Jan Steen, de Luitspeelster.jpg|<nowiki> </nowiki>''Die luitspeler''

Lêer:Jan Havicksz. Steen00.jpg|<nowiki> </nowiki>''La Toilette'', 1659–1660, Rijkmuseum

Lêer:Jan Havicksz. Steen - The Doctor's Visit - Google Art Project.jpg|<nowiki> </nowiki>''Die doktersbesoek'' c. 1665

Lêer:Jan Havicksz. Steen – Het Sint-Nicolaasfeest – Google Art Project.jpg|<nowiki> </nowiki>''[[The Feast of Saint Nicholas|Die Fees van Heiligedie heilige Nikolaas]]'', {{circa}}omstreeks 1665-1668

Lêer:The way you hear it.jpg|<nowiki> </nowiki>''HoeThe way jyyou dithear hoorit'', ongeveeromstreeks 1665

Lêer:Jan Steen - Tobias en Sarah bidden terwijl Rafael bindt de demon.jpg|<nowiki> </nowiki>''[[Tobias and Sarah in Prayer with the Angel Raphael and the Demon|Huwelik van Tobias en Sarah]]'', omstreeks 1660

* [http://www.abcgallery.com/S/steen/steen.html Olga GalleryGalery]