Meteoroïde: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in. |
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in. |
||
Lyn 15:
|pages=265–267
|bibcode=1961JRASC..55..265M
}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.imo.net/glossary |title=Glossary International Meteor Organization |publisher=Imo.net |date=18 November 2008 |access-date=16 September 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20161021094703/http://imo.net/glossary |archive-date=21 Oktober 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Soms word spesifieke groottes aangegee, soos ’n deursnee van tussen 100 [[Mikrometre|µm]] en 10 m<ref>{{Cite journal
|author=Beech, M.
|authorlink=Martin Beech
Lyn 47:
== Meteoor ==
[[Lêer:Meteor burst.jpg|duimnael|200px|’n Foto van ’n deel van die lugruim tydens ’n meteoorreën. Die foto is oor ’n taamlike tyd geneem. Die meteore het van ’n paar sekondes tot ’n paar minute uitmekaar plaasgevind.]]
’n '''Meteoor''' is die sigbare baan van ’n meteoroïde wat die Aarde se atmosfeer binnegedring het. Hulle kom meestal in die [[mesosfeer]] voor, en die meeste se hoogte wissel tussen 75 km en 100 km.<ref>{{cite web |url=http://www.haystack.mit.edu/~pje/meteors/ |title=Millstone Hill UHF Meteor Observations: Preliminary Results |author=Philip J. Erickson |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160603064834/http://www.haystack.mit.edu/~pje/meteors/ |archive-date=3 Junie 2016 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Miljoene meteore kom elke dag in die Aarde se atmosfeer voor. Die meeste meteoroïdes wat dit veroorsaak, is omtrent so groot soos ’n [[skulp]].
Meteore raak tussen sowat 65 en 120 km bo die Aarde sigbaar en disintegreer op hoogtes van 50 tot 95 km. Sowat die helfte kom bedags voor, maar hulle is snags meer sigbaar. Groter voorwerpe is sigbaar vanweë die atmosferiese druk (nie wrywing nie) wat dit verhit sodat dit gloei en ’n blink streep gas en gesmelte deeltjies vorm. Die meeste gloei vir sowat ’n sekonde.
Lyn 53:
Meteore kan in meteoorreëns voorkom wanneer die Aarde deur ’n spoor van afval beweeg wat deur ’n komeet agtergelaat is, of soms vind dit sporadies plaas sonder ’n spesifieke rede.
Soms word ander terme vir meteore gebruik na gelang van hul helderheid, soos "vuurbal" (helderder as enige van die planete of ’n sigbare [[magnitude]] van -4 of meer),<ref>{{cite web |url=http://www.meteorobs.org/maillist/msg13871.html |title=MeteorObs Explanations and Definitions (states IAU definition of a fireball) |publisher=Meteorobs.org |date=9 Julie 1999 |access-
| last = Belton
| first = MJS
Lyn 101:
* Die bekendste meteoor/meteoriet is dalk die [[Peekskill-meteoriet]] wat op 9 Oktober 1992 deur minstens ses verskillende mense op video's vasgelê is.<ref>[http://aquarid.physics.uwo.ca/~pbrown/Videos/peekskill.htm The Peekskill Meteorite 9 Oktober 1992-videos]</ref> Volgens ooggetuies het die vuurbal om 23:48 [[UT]] (±1 min) oor [[Wes-Virginië]] begin. Dit was groenerig, het in ’n noordoostelike rigting beweeg en het op sy helderste ’n oënskynlike magnitude van -13 gehad. Oor ’n tydperk van meer as 40 sekondes het dit 700 tot 800 km afgelê.<ref>Brown, P. et al., 1994. Nature, 367, 6524 – 626</ref> Die meteoriet is gevind by Peekskill, [[New York (staat)|New York]], waarvandaan dit sy naam kry. Dit het ’n massa van 12,4 kg gehad.<ref>"Meteoritical Bull", deur Wlotzka, F., in "Meteoritics", #75, 28, (5), 692, 1994</ref> Videorekords dui aan daar was verskeie ander meteoriete saam met hom wat oor ’n groot gebied versprei was. Dit is onwaarskynlik dat dié meteoriete gevind sal word in die ruwe terrein naby Peekskill.
* 2008 TC<sub>3</sub> is op 6 Oktober 2008 ontdek en het die Aarde se atmosfeer die volgende dag binnegedring naby ’n afgeleë gebied in [[Soedan]]. Dit was die eerste keer dat ’n meteoroïde opgemerk en gevolg is voordat dit die Aarde getref het.
* ’n Groot vuurbal is op 8 Oktober 2009 in die lug bo Bone, [[Indonesië]], opgemerk. Dit is vermoedelik veroorsaak deur ’n asteroïde van sowat 10 meter in deursnee. Die vuurbal het ’n geskatte energie van 50 kiloton [[TNT]] gehad, sowat twee keer soveel as die [[Nagasaki]]-[[atoombom]]. Geen beserings is aangemeld nie.<ref name="NEO165">{{cite web |date=23 Oktober 2009 |title=Asteroid Impactor Reported over Indonesia |publisher=NASA/JPL Near-Earth Object Program Office |author=Don Yeomans, Paul Chodas en Steve Chesley |url=http://neo.jpl.nasa.gov/news/news165.html |access-date=30 Oktober 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170212085655/http://neo.jpl.nasa.gov/news/news165.html |archive-date=12 Februarie 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
* ’n Groot bolied is op 18 November 2009 oor Suidoos-[[Kalifornië]], Noord-[[Arizona]], [[Utah]], [[Wyoming]], [[Idaho]] en [[Colorado]] gerapporteer. Om 12:07 vm. het ’n sekuriteitskamera by die W.L. Eccles-sterrewag die beweging van die voorwerp in ’n noordelike rigting op video vasgelê.<ref>{{cite web |url=http://www.youtube.com/watch?v=XiL1UGbHXSI |title=W.L Eccles-sterrewag, 18 Nov. 2009, Noord-kamera |publisher=Youtube.com |date=18 November 2009 |access-date=31 Julie 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20161031235458/https://www.youtube.com/watch?v=XiL1UGbHXSI |archive-date=31 Oktober 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.youtube.com/watch?v=kE109bKQESw |title=W.L. Eccles-sterrewag, 18 Nov. 2009, Noordwes-kamera |publisher=Youtube.com |date=18 November 2009 |access-date=31 Julie 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20161031233901/https://www.youtube.com/watch?v=kE109bKQESw |archive-date=31 Oktober 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ’n Groot ontploffing het plaasgevind toe ’n aansienlike stuk van die voorwerp afbreek. ’n Spoor van die voorwerp het daarna steeds in ’n noordelike rigting beweeg. Die skok van die finale ontploffing het by sewe seismologiese stasies in Noord-Utah geregistreer.
== Geskiedenis ==
| |||