Taj Mahal: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in. |
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in. |
||
Lyn 30:
}}
Die '''Taj Mahal''' ([[Oerdoe]]: تاج محل, [[Hindi]]: ताज महल, uitspraak: Tâdj-Mahal) is 'n 17de-eeuse gebou in die Noord-Indiese stad [[Agra]] ([[Uttar Pradesh]]) aan die oewer van die [[Yamuna]], wat in die styl van 'n [[moskee]] opgerig is. Die naam is afkomstig uit [[Persies]] en beteken "Paleis van die kroon". Dit is 'n [[mausoleum]] wat tussen 1631 en 1648 opgerig is in opdrag van die [[Mogolryk|Indiese Grootmogol]], [[Shah Jahan]], as grafmonument vir sy hoofeggenote [[Mumtaz Mahal]], wat in 1631 in die kraambed oorlede is. Later is ook sy eie liggaam daarin begrawe. Die Taj Mahal is in [[1983]] deur [[Unesco]] as [[wêrelderfenisgebied]] gelys.<ref>{{cite web |url=https://www.britannica.com/topic/Taj-Mahal |title=Taj Mahal |publisher=[[Encyclopædia Britannica]] |date=8 Julie 2015 |access-date=24 Desember 2016 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524044021/https://www.britannica.com/topic/Taj-Mahal |archive-date=24 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
Bouwerk aan die mausoleum is eintlik in 1643 al voltooi, maar werk aan ander fases van die projek het nog 10 jaar voortgeduur. Die Taj Mahal-kompleks is vermoedelik in 1653 in sy geheel voltooi teen ’n koste van 32 miljoen [[roepee]]s (wat in 2015 sowat $827 miljoen dollar sou gewees het). Sowat 20 000 vakmanne is in diens geneem en het gewerk onder leiding van ’n raad [[argitek]]te wat gelei is deur die keiser se hofargitek, Ustad Ahmad Lahauri.
Lyn 49:
===Buitekant===
Die graftombe is die sentrale fokuspunt van die hele Taj Mahal-kompleks. Dit is ’n groot, wit marmerstruktuur wat op ’n vierkantige voetstuk staan. Dit bestaan uit ’n simmetriese gebou met ’n boogvormige deur en ’n groot koepel daarbo. Soos met die meeste Mogolse graftombes het die basiese elemente ’n Persiese oorsprong.<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/581007/Taj-Mahal |title=Taj Mahal Mausoleum from Britannica |access-date=4 Maart 2015 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20150503060002/http://www.britannica.com:80/EBchecked/topic/581007/Taj-Mahal |archive-date=3 Mei 2015 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
Die skouspelagtigste eienskap is die marmerkoepel oor die tombe. Dit is byna 35 m hoog, wat omtrent die lengte van die basis is, en word beklemtoon deur die silindriese "drom" van sowat 7 m hoog waarop dit staan. Vanweë sy vorm word die koepel dikwels ’n uivormige of ''amrud'' (koejawelvormige) koepel genoem.<ref>{{cite web |url=http://www.strombergarchitectural.com/products/domes/types/onion--bulbous--domes |title=Onion domes, bulbous domes |publisher=strombergarchitectural.com |access-date=4 Maart 2015 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200312155317/https://www.strombergarchitectural.com/products/domes/types/onion--bulbous--domes |archive-date=12 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die vorm word beklemtoon deur vier kleiner koepels by sy hoeke wat dieselfde vorm het. Die hoofkoepel is effens asimmetries.<ref>{{cite journal| title=On the symmetry of the central dome of the Taj Mahal| last1=Ahuja|first1= Dilip R.| last2=Rajani| first2=M.B.| journal=Current Science | volume=110 | issue=6 |year=2016| pages=996–997|url=http://www.currentscience.ac.in/Volumes/110/06/0996.pdf}}</ref>
Die minarette, wat hoër as 40 m is, toon die ontwerper se sin vir simmetrie. Hulle is ontwerp om as werkende minarette soos dié van ’n [[moskee]] te dien. Elke minaret word in drie verdeel deur drie balkonne wat om die toring loop.
Lyn 58:
===Binnekant===
Die binneversiering van die Taj Mahal strek veel verder as tradisionele dekoratiewe elemente. Die inlegwerk is van edel- en halfedelgesteentes.<ref>{{cite web |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2004-03-19/news/27399169_1_coffee-tables-inlay-work-wood |title=Economic times article |access-date=5 Mei 2015 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160630114421/http://articles.economictimes.indiatimes.com:80/2004-03-19/news/27399169_1_coffee-tables-inlay-work-wood |archive-date=30 Junie 2016 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die binneste vertrek is agtvormig en kan van enige kant af binnegegaan word, hoewel net die deur wat na die tuin in die suide wys, gebruik word. Die binnemure is omtrent 25 m hoog en word bo afgerond met ’n "vals" binneste koepel wat met ’n sonmotief versier is. Daar is agt boë op grondvlak wat elk halfpad na bo nog ’n boog bevat.<ref name=GWW>{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=mVKcA0S3kqYC&printsec=frontcover&dq=Greatest+Wonders+of+the+World&hl=en&sa=X&ei=lXJIVei9B8G7uATT-4CICQ&ved=0CCAQuwUwAA#v=onepage&q=Greatest%20Wonders%20of%20the%20World&f=false | title=Greatest Wonders of the World | publisher=V S Publishers | author=Vikas Khatri | year=2012 | page=128 | isbn=9381588309 |url-status=live | archiveurl=https://web.archive.org/web/20180303132909/https://books.google.com/books?id=mVKcA0S3kqYC&printsec=frontcover&dq=Greatest+Wonders+of+the+World&hl=en&sa=X&ei=lXJIVei9B8G7uATT-4CICQ&ved=0CCAQuwUwAA#v=onepage&q=Greatest%20Wonders%20of%20the%20World&f=false | archivedate=3 Maart 2018 | df=dmy-all }}</ref>
Agt panele is versier met ingewikkelde priemwerk en die res van die oppervlakke is in delikate detail ingelê met halfedelgesteentes wat wingerdlote, vrugte en blomme vorm.
| |||