Argeïkum: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Robot: standardisering van verwysingsjablone en invoeging van argiefskakels. Ondersteun: shorturl.at/klqM2 |
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in. |
||
Lyn 24:
== Lewe ==
[[Lêer:Stromatolithe Paléoarchéen - MNHT.PAL.2009.10.1.jpg|duimnael|links|Fossiele [[stromatoliet]] uit Pilbara 3,6 -3,2 Ga oud.]]
Wetenskaplike bewyse dui aan dat lewe op Aarde minstens 3,5 miljard jaar gelede begin het.<ref name='AmSci'>{{cite journal |last=de Duve |first=Christian |authorlink=Christian de Duve |title=The Beginnings of Life on Earth |url=http://www.americanscientist.org/issues/pub/the-beginnings-of-life-on-earth/1 |journal=American Scientist |date=Oktober 1995 |accessdate=15 Januarie 2014}}</ref><ref name="AT-20120904">{{cite web |last=Timmer |first=John |title=3.5 billion year old organic deposits show signs of life |url=http://arstechnica.com/science/2012/09/3-5-billion-year-old-organic-deposts-show-signs-of-life/ |date=4 September 2012 |work=Ars Technica |access-date=15 Januarie 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190818225225/https://arstechnica.com/science/2012/09/3-5-billion-year-old-organic-deposts-show-signs-of-life/ |archive-date=18 Augustus 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die vroegste bewyse van lewe is [[grafiet]] wat biogenies blyk te wees en voorkom in 3,7 miljard jaar oue afsettingsgesteentes wat in Wes-[[Groenland]] ontdek is<ref name="NG-20131208">{{cite web |url =http://www.nature.com/ngeo/journal/vaop/ncurrent/full/ngeo2025.html|authors= Yoko Ohtomo, Takeshi Kakegawa, Akizumi Ishida, Toshiro Nagase, Minik T. Rosing| title =Evidence for biogenic graphite in early Archaean Isua metasedimentary rocks |publisher =''Nature Geoscience''|doi=10.1038/ngeo2025|date=8 Desember 2013|accessdate =9 Desember 2013 }}</ref> en [[fossiel]]e in 3,48 miljard jaar oue [[sandsteen]] wat in Wes-[[Australië]] ontdek is.<ref name="AP-20131113">{{cite news |last=Borenstein |first=Seth |title=Oldest fossil found: Meet your microbial mom |url=http://apnews.excite.com/article/20131113/DAA1VSC01.html |date=13 November 2013 |work=AP News |access-date=15 November 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190316195741/http://apnews.excite.com:80/article/20131113/DAA1VSC01.html |archive-date=16 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref name="AST-20131108">{{cite journal |last1=Noffke|first1=Nora|last2=Christian |first2=Daniel |last3=Wacey |first3=David |last4=Hazen |first4=Robert M.|title=Microbially Induced Sedimentary Structures Recording an Ancient Ecosystem in the ca. 3.48 Billion-Year-Old Dresser Formation, Pilbara, Western Australia|url=http://online.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/ast.2013.1030 |date=8 November 2013 |journal=Astrobiology |doi=10.1089/ast.2013.1030 |accessdate=15 November 2013 }}</ref>
Fossiele van sianobakteriese lae wat gehelp het met die vorming van [[suurstof]] in die [[atmosfeer]]<ref>{{cite web |title=Early life: Oxygen enters the atmosphere |url=http://www.bbc.co.uk/science/earth/earth_timeline/first_life |publisher=BBC |access-date=20 September 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20180905205418/http://www.bbc.co.uk:80/science/earth/earth_timeline/first_life |archive-date=5 September 2018 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> het regdeur die Argeïkum voorgekom en veral algemeen geraak laat in die eon.<ref>Stanley, 307</ref> Benewens die [[domein (biologie)|domein]] [[Bacteria]] (voorheen bekend as Eubacteria), is mikrofossiele van die domein [[Archaea]] ook al ontdek.
Lewe het waarskynlik regdeur die Argeïkum bestaan, maar was beperk tot eenvoudige, eensellige organismes bekend as [[Prokarioot|prokariote]]. Met die begin van die [[Vaalbarium]] word die eerste makroskopiese fossiele gevind, die [[stromatoliet]]e, matte van kolonievormende sianobakterieë wat vandag nog plek-plek voorkom waar die soutgehalte van seewater so hoog is dat ander organismes wat dit sou vreet daar nie kan voorkom nie.
| |||