Maanfase: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary Etikette: Selfoonbydrae Wysiging op selfoonwerf |
Rol weergawe 2248567 deur 2804:D55:526B:8900:5594:E7EE:F491:B676 (bespreek) terug. Etiket: Manual revert |
||
Lyn 1:
{{Multibeeld
| wydte = 180
| voetskrif = <center>’n Animasie van die Maan soos dit deur sy fases beweeg, soos in 2007 gesien. Die oënskynlike skommeling van die Maan is bekend as [[librasie]]. Die oënskynlike verandering in grootte is vanweë die [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrisiteit]] van die Maan se wentelbaan.</center>
| beeld1 = South-Lunar libration with phase Oct 2007 450px.gif
| onderskrif1 = Suidelike Halfrond.
| beeld2 = Lunar libration with phase Oct 2007 450px.gif
| onderskrif2 = Noordelike Halfrond.
}}
'''Maanfase''' of '''maangestalte''' verwys na die vorm van die verligte deel van die [[Maan]] soos van die [[Aarde]] af gesien. Die maanfases verander terwyl die Maan om die Aarde wentel na gelang van die veranderende posisie van die Maan en Son in verhouding tot die Aarde.
Die Maan het ’n [[sinchroniese rotasie]] vanweë die Aarde se [[swaartekrag]], en daarom is net die een kant van die Maan altyd van die Aarde af sigbaar. Hoe groot die deel is wat verlig word, hang af van die posisie van die Maan in sy [[wentelbaan]]. Dit kan wissel tussen 100% ([[volmaan]]) en 0% ([[donkermaan]]). Die [[Dag-naggrens|donker-liggrens]] is die grens tussen die verligte deel en die donker deel.
Elk van die "tussenfases" (sien onder) is rofweg sewe dae (~7,4 dae), maar dit wissel effens vanweë die [[Ellips|elliptiese]] wentelbaan van die Maan. Buiten sommige kraters naby die Maan se pole, soos [[Shoemaker (maankrater)|Shoemaker]], kry alle dele van die Maan sowat 14,77 dae sonskyn, gevolg deur 14,77 dae donkerte.
== Fases van die Maan ==
[[Beeld:Mond_Phasen_Combined.jpg|duimnael|links|240px|Die fases van die Maan (bo) terwyl dit in sy wentelbaan om die Aarde beweeg. Onder is die fases soos van die Aarde af gesien.]]
Line 122 ⟶ 137:
As ’n mens die maanfase ’n maand lank elke dag afneem (jy begin in die aand ná sonsondergang, herhaal dit elke dag sowat 50 minute later en eindig in die oggend net voor sonsopkoms), sal jy ’n saamgestelde beeld soos die een links kry; dit is geneem van 8 Mei tot 6 Junie 2005. Daar is geen foto vir 20 Mei nie, aangesien die een foto op die 19de net voor middernag geneem is en die volgende foto op die 21ste net ná middernag. Net so sal dit op ’n kalender van maansopkomste en {{nowrap|-ondergange}} lyk of sommige dae oorgeslaan is. As die Maan een nag net voor middernag opkom, sal dit die volgende nag net ná middernag opkom; dieselfde geld vir ondergange. Dit is maar net ’n gevolg van die Maan se ooswaartse beweging in verhouding tot die Son. Die maan het elke maand ’n voorspelbare wentelbaan.
== Verduisterings ==
[[Lêer:Lunar eclipse diagram-af.svg|duimnael|280px|Die baan van die Maan, die skynbare baan van die Son en die knope.]]
Daar kan dalk verwag word dat ’n [[sonsverduistering]] een keer per maand sal voorkom wanneer die Maan tydens ’n donkermaan tussen die Aarde en die Son deur beweeg en sy skaduwee op die Aarde val. Dit gebeur egter nie elke maand nie, nes daar nie elke maand ’n [[maansverduistering]] is wanneer die Aarde se skaduwee veronderstel is om tydens volmaan op die Maan te val nie. Dit is omdat die vlak van die Maan se wentelbaan om die Aarde teen sowat 5° afwyk van die vlak van die Aarde se wentelbaan om die Son (die [[sonnebaan]]). Met donker- en volmaan lê die Maan dus noord of suid van ’n direkte lyn deur die Aarde en die Son.
Hoewel ’n verduistering (van die Son) net met nuwemaan of (van die Maan) net met volmaan kan voorkom, moet die Maan ook baie na aan die plek wees waar die Aarde se wentelbaan om die Son en die Maan se wentelbaan om die Aarde mekaar kruis; dit gebeur twee keer per jaar en daardie kruispunte word [[Knoop (sterrekunde)|knope]] (die dalende en klimmende knoop) genoem. Daar is tussen vier en sewe verduisterings in ’n kalenderjaar. Die meeste is egter net gedeeltelik; algehele verduisterings kom baie minder voor.
== Verwysings ==
| |||