Eriekanaal: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary Etiket: 2017-bronwysiging |
kNo edit summary Etiket: 2017-bronwysiging |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Rochester NY Broad Street Bridge 2002.jpeg|duimnael|Die Eriekanaal in Rochester, New York]]▼
[[Lêer:Upside down bridge - Lockport NY - July 2011.jpg|duimnael|Die Eriekanaal in Lockport. Die spoorwegbrug oor die kanaal is 'n voorbeeld van 'n "onderstebo-konstruksie"]]▼
[[Lêer:Erie Canal (2).jpg|duimnael|Die [[plesierboot]] ''Grand Caribe'' op die Eriekanaal]]▼
Die '''Eriekanaal''' is 'n [[kanaal]] van 584 km in die [[Verenigde State|Amerikaanse]] deelstaat [[New York (deelstaat)|New York]]. Dit verbind die [[Eriemeer]] met die [[Hudsonrivier]]. Die kanaal is 46 m wyd en 3,6m diep. Daar is altesaam 34 kanaalsluise in die kanaal. Konstruksie het begin op 4 Julie 1817 en die kanaal is voltooi op 26 Oktober 1825.<ref>''Collier's Encyclopedia'', Crowell-Collier Educational Corporation, Volume 9, bl. 290</ref> ▼
▲Die '''Eriekanaal''' is 'n [[kanaal]] van 584 km in die [[Verenigde State|Amerikaanse]] deelstaat [[New York (deelstaat)|New York]]. Dit verbind die [[Eriemeer]] met die [[Hudsonrivier]]. Die kanaal is 46 m wyd en 3,6m diep. Daar is altesaam 34 kanaalsluise in die kanaal. Konstruksie het begin op 4 Julie 1817 en die kanaal is voltooi op 26 Oktober 1825.<ref>''Collier's Encyclopedia'', Crowell-Collier Educational Corporation, Volume 9, bl. 290</ref>
[[Lêer:Nearing the Bend by Edward Lamson Henry, pencil and watercolor.jpg|duimnael|links|350px|Die Eriekanaal as kunsmotief: Edward Lamson Henry se ''Nearing the Bend''<br /><small>Potlood en waterwerf, omstreeks 1900. Albany Institute of History & Art</small>]]
Die kanaalprojek is in die tweede en derde kwart van die 19de eeu as 'n ongekende ingenieursprestasie gevier wat ikoniese status behaal en ingang gevind het tot die kulturele lewe van destydse Amerika. As gewilde kunsmotief het die kanaal borde, tee- en koffiekoppies, skottels en bakke, muurpapier en klere versier. Vir sommige Amerikaners was dit selfs 'n simbool vir die ewigheid - een van die werkers, wat by die kanaalbou betrokke was, het sy grafsteen met die afbeelding van een van die kanaal se akwedukte laat versier.<ref>Janey Levy: ''The Erie Canal. A Primary Source of the Canal that Changed America''. New York, NY: The Rosen Publishing Group, Inc. 2003, bl. 25</ref>
== Geskiedenis ==
=== Ingenieursprestasie van 'n jong nasie ===
▲[[Lêer:Rochester NY Broad Street Bridge 2002.jpeg|duimnael|Die Eriekanaal in Rochester, New York]]
▲[[Lêer:Upside down bridge - Lockport NY - July 2011.jpg|duimnael|Die Eriekanaal in Lockport. Die spoorwegbrug oor die kanaal is 'n voorbeeld van 'n "onderstebo-konstruksie"]]
▲[[Lêer:Erie Canal (2).jpg|duimnael|Die [[plesierboot]] ''Grand Caribe'' op die Eriekanaal]]
Nog tot in die tyd van die [[Amerikaanse Onafhanklikheidsoorlog]] was dit vir setlaars weens die [[Appalache-bergreeks]], wat 'n natuurlike versperring gevorm het, en vyandelike Indianestamme in die binneland haas ondenkbaar om van die kusgebiede af oor groter afstande landinwaarts te trek; ook was skeepsvervoer langs die ooskus die enigste denkbare vervoermetode vir groter hoeveelhede goedere. Die kanaal was vir die jong Amerikaanse republiek sodoende 'n groot tegnologiese prestasie wat die ontsluiting van die Amerikaanse Middelweste eers moontlik sou maak. In 1825 is dit met trots aan die Verenigde State se eerste staatsgas (''Nation's Guest'') en veteraan van die Onafhanklikheidsoorlog in diens van generaal [[George Washington]], die [[Frankryk|Franse]] Markies de Lafayette, as laaste groot hoogtepunt van sy toer deur alle 24 destydse deelstate vertoon.<ref>Tim McNeese: ''Milestones in American History - The Erie Canal: Linking the Great Lakes''. New York, NY: Chelsea House/Infobase Publishing 2009, bl. 1–6</ref> Die Eriekanaal is die oudste bestaande vervoerstelsel in [[Noord-Amerika]] wat tot vandag toe ononderbroke in bedryf is.
| |||