Vlag van Suid-Afrika (1928–1994): Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Uitgebrei |
proeflees en taalverbeteringe |
||
Lyn 25:
}}
Die '''vlag van Suid-Afrika tussen 1928 en 1994''' is oorspronklik deur die [[Unie van Suid-Afrika]] (1928–1961) en later deur die [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]] (tot 1994) gebruik. Dit is ook in [[Suidwes-Afrika]] gebruik, aangesien dié gebied onder Suid-Afrikaanse gesag was. Die vlag was op die Prinsenvlag gebaseer en het die [[vlag van die Verenigde Koninkryk]], die [[vlag van die Oranje-Vrystaat]] en die [[Vierkleur|vlag van die Zuid-Afrikaansche Republiek]] ([[Transvaal]] se [[Vierkleur]]) in
Ná sy verwydering in 1994 bly die vlag in Suid-Afrika omstrede, aangesien sommige mense dit as histories en ’n simbool van die Afrikanererfenis beskou, terwyl ander dit as ’n simbool van apartheid en [[Baasskap|wit oorheersing]] beskou. In 2019 het die Gelykheidshof beslis dat openbare
== Goedkeuring ==
Lyn 35:
[[Lêer:Flag of South Africa (1982–1994).svg|duimnael|links|{{FIAV|historical}} Die vlag met ’n ligter skakering van “Solway”-blou soos deur die Suid-Afrikaanse regering in 1982 gespesifiseer]]
[[Lêer:Flag of South Africa 1928-1994, small flags.svg|duimnael|Die drie kleiner vlae binne die ou vlag van Suid-Afrika is van links: die [[vlag van die Verenigde Koninkryk]], die vlag van die [[Oranje-Vrystaat]] en die vlag van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] ([[Transvaal]] se [[Vierkleur]])]]
Voor 31 Mei 1928 was die Union Jack die enigste vlag wat amptelike status in Suid-Afrika geniet het, aangesien Suid-Afrika deel van die Britse Ryk was. Die Suid-Afrikaanse rooi vaandel is as ’n
In 1927 het die Afrikanermeerderheid in die Parlement die Uniale Nasionaliteit en Vlaewet goedgekeur, waarvolgens die Union Jack en die nuwe vlag van die Unie van Suid-Afrika gelyke status as nuwe vlag van Suid-Afrika sou geniet. Die wet het in 1928 in werking getree, toe albei vlae op die Parlementsgebou in [[Kaapstad]] en die [[Uniegebou]] in [[Pretoria]] gehys is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.nelsonmandela.org/omalley/index.php/site/q/03lv01538/04lv01646/05lv01769.htm |title=1927. Union Nationality & Flag Act |publisher=The O'Malley Archives |accessdate=9 Maart 2016}}</ref> Hierdie gelyke status is in 1957 met die goedkeuring van die Wysigingswet op vlae verander, waarvolgens die Unievlag die enigste vlag van Suid-Afrika sou wees en met dié wet het gelyktydig die “[[Die Stem van Suid-Afrika]]” die enigste volkslied van Suid-Afrika geword
Met Republiekwording in 1961 het die vlag aangebly. Die stemmeerderheid Afrikaners het nie van die Union Jack in die sentrum van die vlag gehou nie. Herhaaldelike pleidooie vir sy verwydering of vervanging met ’n ander vlag is gemaak, maar tot in 1968 is deur die [[Nasionale Party]] geen stappe in dié rigting
Aan die vlag is ook ’n ode gewy, “Vlaglied”,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=34C81-sbDAY |title=Flag anthem of South Africa(1961–1994): "Vlaglied" |last=TheKhanate |date=13 Junie 2016 |accessdate=1 November 2018 |via=YouTube}}</ref><ref name="vlaglied">{{en}} {{cite web |url=https://www.crwflags.com/fotw/flags/za-song.html |title=South Africa – flag songs |publisher=Flags of the World|accessdate=1 November 2018}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.gov.za/sites/default/files/Act%209%20of%201974.pdf |title='Vlaglied' Copyright Act, 1974 |publisher=Republiek van Suid-Afrika |date=1974 |accessdate=2 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181117105053/https://www.gov.za/sites/default/files/Act%209%20of%201974.pdf |url-status=dead |archive-date=17 November 2018}}</ref> geskryf deur [[C.J. Langenhoven]]<ref name="vlaglied" /> en getoonset deur F.J. Joubert.<ref name="vlaglied" /><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.wipo.int:80/edocs/lexdocs/laws/en/za/za041en.pdf |title='Vlaglied' Copyright Act of 1974 |date=26 Februarie 1974 |accessdate=17 Desember 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150226005435/http://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/en/za/za041en.pdf |url-status=dead |archive-date=26 Februarie 2015}}</ref>
Lyn 49:
== Teenkanting ==
[[Lêer:Flag of South Africa.svg|duimnael|{{FIAV|111110}}{{FIAV|normal}} Die Suid-Afrikaanse vlag sedert 1994]]
Ondanks die vlag se oorsprong en sy goedkeuring 20 jaar voordat die Nasionale Party aan bewind gekom het, word die vlag veral met die apartheidsera geassosieer. Bewegings soos die [[Black Sash]]<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.photius.com/countries/south_africa/society/south_africa_society_women_and_apartheid.html |title=South Africa Women and Apartheid |publisher=Photius.com |accessdate=9 Maart 2016}}</ref> en [[Umkhonto we Sizwe]]<ref name=prot /> het teen die vlag met hul eie simbole protes aangeteken. Die vlag is dikwels van openbare vlagpale verwyder en met die verbanne ANC-vlag vervang.<ref name=prot>{{en}} {{cite book |first=Gail |last=Gerhart |title=From Protest to Challenge: A Documentary History of African Politics in South Africa, 1882–1990. |publisher=Indiana University Press |year=2010 |isbn=0-253-35422-6 |pages=516}}</ref> Die vlag is ook tydens anti-apartheidsproteste in die openbaar verbrand
Nadat [[Frederik Willem de Klerk]] in 1989 staatspresident geword het, het hy onmiddellik die ANC ontban en hul leier [[Nelson Mandela]] uit die tronk vrygelaat. De Klerk het met Mandela se ANC [[onderhandelinge om apartheid te beëindig]] begin. Een van die ANC se voorwaardes was dat die vlag se openbare gebruik geleidelik afneem, aangesien baie swart Suid-Afrikaners dit met apartheid en [[Afrikanernasionalisme]] verbind.<ref>{{en}} {{cite book |first=Sakhela |last=Buhlungu |title=State of the Nation: South Africa 2007 |publisher=A&C Black |year=1997 |isbn=0-7185-0072-5 |page=414}}</ref>
Die onderhandelinge het gelei tot die [[Suid-Afrikaanse referendum van 1992]] waarin stemgeregtigdes die beëindiging van apartheid ondersteun het. Dié referendum het daartoe gelei dat die [[Wêreldrugby|Internasionale Rugbyraad]] die [[Springbokke]] toegelaat het om weer toetswedstryde te speel. Die ANC het hiermee saamgestem onder die voorwaarde dat die destydse Suid-Afrikaanse vlag nie gebruik word nie. Voor die “terugkeertoets” het die [[Konserwatiewe Party]] aan die grootliks blanke gehoor baie vlae as ’n simbool van weerstand teen die ANC uitgedeel.<ref>{{en}} {{cite book |first=David Ross |last=Black |title=Rugby and the South African Nation |publisher=Manchester University Press |year=1998 |isbn=0-7190-4932-6 |pages=115}}</ref> Tydens die [[Olimpiese Somerspele 1992]] in [[Barcelona]] het die Suid-Afrikaanse span onder ’n
In 1994 het die Suid-Afrikaanse staatsheraldikus, [[Frederick Brownell]], opdrag gekry om ’n nuwe vlag vir Suid-Afrika te ontwerp om die ou vlag voor die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|eerste algemene verkiesing]] na apartheid te vervang. Hy het
De Klerk het op 20 April, sewe dae voor die Suid-Afrikaanse algemene verkiesing op 27 April 1994, in die openbaar aangekondig dat die ou vlag vervang sou word.<ref name=brown>{{en}} {{cite news |url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-27155475 |title=Fred Brownell: The man who made South Africa's flag |work=[[BBC]] |date=27 April 2014 |accessdate=9 Maart 2016}}</ref> Toe die ou vlag vir die laaste keer by die Parlementsgebou in Kaapstad gestryk is, het die toeskouers met die verwydering goedkeurend geskreeu: “Af, af!”.<ref>{{en}} {{cite journal |url=https://www.highbeam.com/doc/1P2-4226057.html |title=Unity Flag Shows Its Colors |date=27 April 1994 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180919062050/https://www.highbeam.com/doc/1P2-4226057.html |url-status=dead |archive-date=19 September 2018}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=Sed-dqbZgkc |title=Raising of the New South African Flag |last=Antonio Coppola |date=24 Mei 2018 |via=YouTube}}</ref>
== Ná 1994 ==
[[Lêer:Old flag of South Africa.jpg|duimnael|links|Die
[[Lêer:South Africa Cape Town Castle Flags.jpg|duimnael|Historiese vlae wapper oor die Kasteel die Goeie Hoop (v.l.n.r.; intussen verwyder): die huidige [[vlag van Suid-Afrika]] sedert 1994, die vorige vlag van Suid-Afrika (1928–1994), die [[vlag van die Verenigde Koninkryk]] (1806–1928), die [[vlag van Nederland]] (1803–1806), die vlag van Groot-Britannje (1795–1803) en die Nederlandse Prinsenvlag (1652–1795)]]
Ná sy amptelike verwydering as die vlag van Suid-Afrika is dit deur sommige blanke Suid-Afrikaners as ’n simbool van Afrikanererfenis en -geskiedenis beskou.<ref name=stat>{{en}} {{cite web |url=http://www.dailymaverick.co.za/article/2015-04-13-post-statue-sa-what-will-be-left-when-the-toppling-is-done/#.Vtgxv8zcvIU |title=Post-Statue SA: What will be left when the toppling is done? |work=Daily Maverick |last=Merten |first=Marianne |date=13 April 2015 |accessdate=9 Maart 2016}}</ref> Baie Suid-Afrikaners beskou dit steeds as ’n simbool van apartheid, en ontmoedig die gebruik daarvan ten sterkste.<ref>{{en}} {{cite book |first =Christi |last=Van der Westhuizen |title=White Power & the Rise and Fall of the National Party |publisher=Zebra Press |year=2007 |isbn=1-77007-305-1 |page=326}}</ref> Ondanks die negatiewe verbintenisse is dit ná 1994 nooit deur die Suid-Afrikaanse regering
Die vlag is ná 1994 ook as ’n kenteken van protes gebruik.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.huffingtonpost.co.za/elmien-du-plessis/the-shadow-of-the-oranje-blanje-blou-at-blackmonday_a_23267048/ |title=The Shadow of the Oranje Blanje Blou At #BlackMonday |date=7 November 2017}}</ref> In 2005 is ’n standbeeld van koning Makhado in [[Louis Trichardt]] met die kleure van die vlag gevandaliseer in protes teen ’n voorstel om die dorp se naam
Op die [[Kaapstad]]se [[Kasteel die Goeie Hoop]] het die vlag langs die Union Jack, die vlag van Nederland en die huidige Suid-Afrikaanse vlag gewapper om na die magte te verwys wat Suid-Afrika al regeer het. In 1994 is ooreengekom dat hulle as ’n historiese verwysing op die kasteel sou aanbly. In 2012 is, ná klagtes deur die ANC-parlementslid [[Nomfunelo Mabedla]], al die vlae behalwe
In 2008 is die vlag verkeerdelik gebruik op plakkate in Ghana wat vir daardie jaar se Afrika-beker adverteer het, wat onder sommige Suid-Afrikaners verontwaardiging veroorsaak het.<ref name=gaffe>{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7235415.stm |title=Apartheid flag gaffe sparks row |date=8 Februarie 2008 |publisher=[[BBC]] |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Ghana-poster-an-embarrassment-to-SA-139026 |title=Ghana poster an 'embarrassment' to SA |publisher=GhanaWeb |date=10 Februarie 2008 |accessdate=6 Januarie 2018 |df=dmy-all}}</ref>
Die vlag is in Augustus 2019 as onwettig verklaar vir openbare gebruik, toe die Gelykheidshof
== Verwysings ==
|