Vlag van Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Protokol met verwysings voorsien |
Lekker Erfenisdag (en Braai) Suid-Afrika! |
||
Lyn 39:
Die '''nasionale vlag van [[Suid-Afrika]]''' is op 20 April 1994 in die Staatskoerant afgekondig en op [[27 April]] [[1994]] amptelik in gebruik geneem. Die vlag is reghoekig en het ’n ewe groot rooi (bo) en blou (onder) horisontale band, wat deur ’n middelste groen band geskei word. Die groen band vertak in ’n horisontale Y-vorm, waarvan die twee bene in die hoeke aan die vlagpaal se kant eindig. Binne-in die twee groen bene is ’n swart driehoek, wat met goue strepe geskei word. Die rooi en blou band word deur wit strepe van die groen band geskei. Die bane aan die wapperkant het ’n verhouding van 5:1:3:1:5.
Die vlag van Suid-Afrika is in Maart 1994 deur die destydse Suid-Afrikaanse staatsheraldikus [[Frederick Brownell]] ontwerp<ref name="BBC">{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/news/magazine-27155475 |title=Fred Brownell: The man who made South Africa's flag |publisher=[[BBC]] |date=27 April 2014 |accessdate=
In die soeke na ’n nuwe vlag is die publiek ingespan om aan ’n wedstryd deel te neem, maar geen van die ontwerpe is deur die Nasionale Simbolekommissie goedgekeur nie. Toe die eerste demokratiese verkiesing in Suid-Afrika nader, is ’n ontwerp van Frederick Brownell tydelik aangeneem en net sewe dae voor dié geleentheid aan die publiek bekendgestel. Die reaksies was só positief dat die tydelike vlag amptelik as nasionale vlag in die [[grondwet van Suid-Afrika]], ''Hoofstuk 14'' se ''Bylae 1'' – ''Nasionale Vlag'' (bl. 129), ingeskryf is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.britannica.com/topic/flag-of-South-Africa |title=Flag of South Africa |work=[[Encyclopædia Britannica]] |accessdate=
== Ontwerp ==
=== Vlagkundige beskrywing ===
[[Lêer:Pm cricket shots09 6058.jpg|duimnael|Die vlag wapper by ’n sportbyeenkoms in 2009 in die [[Sydney-krieketveld]]]]
Die nasionale vlag word in die grondwet van Suid-Afrika, ''Hoofstuk 14'' se ''Bylae 1'' – ''Nasionale Vlag'' (bl. 129), soos volg beskryf:<ref>{{af}} {{cite web |title=Die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, 1996 |url=https://www.justice.gov.za/legislation/constitution/SAConstitution-web-afr.pdf |publisher=Departement van Justisie en Staatkundige Ontwikkeling |pages=129 |accessdate=
# ''Die nasionale vlag is reghoekig, en is een en ’n half maal so lank as wat dit breed is.''
Lyn 56:
=== Simboliek ===
Die ontwerp en kleure is ’n samevatting van hoofelemente uit Suid-Afrika se vlaggeskiedenis. Saam met die [[vlag van Suid-Soedan]] is die vlag van Suid-Afrika een van net twee vlae wêreldwyd wat ses verskillende [[kleur]]e in sy hoofontwerp het (dit sluit skakerings van een kleur in ’n vlag uit).<ref name="cia_factbook">{{en}} {{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sf.html |title=South Africa |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |date=6 Mei 2016 |accessdate=
=== Ontwerp ===
Lyn 131:
| 0C1C8C
|- align=center
| Tekstielkleur<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.gov.za/about-sa/national-symbols/national-flag |title=National flag |publisher=Regering van Suid-Afrika |accessdate=
| style="background-color:#007C59"|
| CKS 42 c Spektrumgroen
Lyn 160:
<center><gallery align="center" widths="150" caption="Vlae van Boererepublieke">
Lêer:Flag of the Orange Free State.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van die [[Oranje-Vrystaat]], 1854 tot 1902
Lêer:Flag of Transvaal.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] ([[Transvaal]]), 1857 tot 1877 en 1881 tot 1902
</gallery></center>
Line 184 ⟶ 175:
=== 1910–1928 ===
Toe die Unie van Suid-Afrika in 1910 as deel van die [[Britse Ryk]] gestig is, was die ''[[Vlag van die Verenigde Koninkryk|Union Jack]]'' die enigste vlag wat amptelike status geniet het. Vir gebruik op see is die blou en rooi Britse vaandels gebruik, met Suid-Afrika se landswapen daarop om hulle van die gewone vaandels te onderskei.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://fotw.fivestarflags.com/za_1910.html |title=South African Vessels Ensign |author=Flags of the World |accessdate=
Ondanks die feit dat die Suid-Afrikaanse rooi vaandel die ''de facto'' vlag was, was dit nóg onder die [[Anglo-Afrikane]] nóg onder die [[Afrikaner]]-gemeenskap gewild.<ref name=apb152–153 /> Afrikaners het dit verwerp omdat die vlag die Union Jack gebruik het en Anglo-Afrikaners omdat dit nie die Union Jack alleenlik was nie.<ref>{{en}} {{cite book |first=Allison |last=Murphy |title=The South African family encyclopaedia |publisher=Struik Publishers |year=1989 |isbn=0-86977-887-0 |pages=124}}</ref>
In 1925, ná die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1924|algemene verkiesing van 1924]] waarin [[Barry Hertzog]] as die eerste [[Eerste Minister van Suid-Afrika|eerste minister]] van die [[Nasionale Party]] verkies is, is deur [[Daniël François Malan]] aan die [[Parlement van Suid-Afrika|parlement]] ’n wet vir ’n nuwe vlag voorgelê, waarvan Malan gehoop het dat dit ’n “suiwer vlag” sonder die Union Jack is.<ref name=crw>{{en}} {{cite web |url=https://www.crwflags.com/fotw/flags/za_old.html#contr |title=South Africa (1928–1994) |publisher=Flags of the World |accessdate=
<center><gallery align="center" widths="150" caption="Suid-Afrikaanse Vaandels">
Line 208 ⟶ 199:
Die keuse van die Prinsevlag as basis was ’n kompromie omdat dit die eerste vlag op Suid-Afrikaanse bodem was en omdat dit ’n polities neutrale vlag was (dit was geen land se nasionale vlag nie). ’n Ander aspek aan die kompromie was dat die Britse vlag óók die amptelike vlag sou bly. Suid-Afrika was dus die enigste land ter wêreld met twee nasionale vlae. Hierdie situasie het in 1957 verander toe die Union Jack sy status as nasionale vlag verloor het. Die rooi vaandel van 1910 is egter tot 1 Januarie 1960 as die handelsvlag behou.<ref name=msa />
Ná ’n [[Suid-Afrikaanse referendum van 1960|referendum]] het Suid-Afrika op 31 Mei 1961 ’n republiek geword, maar die vlag het dieselfde gebly<ref>{{af}} Wet 32 van 1961, artikel 5</ref> ondanks druk van Brittanje om die Britse vlag te verwyder. Ook Afrikaners het vir die verwydering van die Britse vlag gepleit. In 1968 het die destydse [[Eerste Minister van Suid-Afrika|eerste minister]], [[John Vorster]], hom vir die aanneming van ’n nuwe vlag ter geleentheid van die tiende herdenking van republiekwording in 1971 beywer, maar dit is nooit gerealiseer nie.<ref>{{en}} {{cite news |url=https://news.google.com/newspapers?id=4eg9AAAAIBAJ&sjid=oUgMAAAAIBAJ&pg=2838,2158422&dq=south+africa+change+flag+1971&hl=en |title=New flag |newspaper=The Glasgow Herald |date=12 September 1968 | accessdate=
Tydens die [[Olimpiese Somerspele 1992]] in [[Barcelona]] het die Suid-Afrikaanse atlete onder ’n “voorlopige Olimpiese vlag” deelgeneem, só ook tydens die [[Olimpiese Winterspele 1994]] in [[Lillehammer]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://fotw.info/flags/za@olymp.html |title=South African Olympic Flags |publisher=Flags of the World |accessdate=
<center><gallery align="center" widths="150" caption="Voormalige vlae van Suid-Afrika">
Lêer:Flag of South Africa (1928-1994).svg|{{FIAV|historical}} Vlag van die Unie van Suid-Afrika, 1928 tot 1961 en daarna van die Republiek van Suid-Afrika, 1961 tot 1994
Lêer:South African Olympic Flag.svg| {{FIAV|historical}} Olimpiese Vlag van Suid-Afrika, [[Olimpiese Somerspele 1992|1992]]
Lêer:South African Olympic Flag 1994.svg| {{FIAV|historical}} Olimpiese Vlag van Suid-Afrika, [[Olimpiese Winterspele 1994|1994]]
</gallery></center>
Line 248 ⟶ 218:
In Februarie 1994 het [[Cyril Ramaphosa]] en [[Roelf Meyer]], onderskeidelik die hoofonderhandelaars van die African National Congress en die regerende [[Nasionale Party]], die taak gekry om die vlagvraagstuk op te los. ’n Finale ontwerp is op 15 Maart 1994 goedgekeur, afgelei van ’n ontwerp deur die destydse Suid-Afrikaanse staatsheraldikus Frederick Brownell,<ref name="BBC" /> wat voorheen ook die vlag van Namibië ontwerp het. Hierdie voorlopige vlag is vir die eerste keer op 27 April 1994 amptelik gehys, die dag waarop die land se eerste demokratiese verkiesings begin het. As ’n resultaat van die geskiedkundige verkiesing is Nelson Mandela op 10 Mei 1994 as Suid-Afrika se eerste demokraties verkose president ingehuldig.<ref>{{en}} {{cite journal |autor=Elirea Bornman |title=National symbols and nation-building in the post-apartheid South Africa |journal=International Journal of Intercultural Relations |publisher=Elsevier |location=[[New York]] |date=2006 |volume=30 |pp=383–399 |hdl=10500/23252}}</ref> Die vlag is deur die meeste Suid-Afrikaners goed ontvang, al het ’n klein minderheid beswaar daarteen aangeteken; honderde lede van die [[Afrikaner Volksfront]] het die vlag ’n paar weke voor die verkiesing van April 1994 in [[Bloemfontein]] uit protes verbrand.<ref name="firstraising" />
Die afkondiging van die nuwe nasionale vlag deur die Suid-Afrikaanse president, [[Frederik Willem de Klerk|F.W. de Klerk]], is eers op 20 April 1994 gepubliseer,<ref>{{af}} ''Staatskoerant'' nr 15663, gedateer 20 April 1994</ref> net sewe dae voordat die vlag ingewy moes word. Soos in Suid-Afrika se tussentydse grondwet bepaal is, moes die vlag vir ’n proefperiode van vyf jaar bekendgestel word, waarna daar bespreking sou wees oor of die nasionale vlag in die finale konsep van die grondwet verander moes word of nie. Die Grondwetlike Vergadering was verantwoordelik vir die opstel van die land se nuwe grondwet en het vir voorleggings gevra, onder meer oor die kwessie van die verskillende nasionale simbole van Suid-Afrika. Dit het 118 voorleggings ontvang ten gunste van die nuwe vlag en 35 wat daarop aangedring het dat die nuwe vlag verander moes word. Vervolgens is op 28 September 1995 beslis dat die vlag nie verander sou word nie en is dit in Bylae 1 van die Grondwet van Suid-Afrika ingeskryf; dié grondwet het in Februarie 1997 in werking getree.<ref>{{en}} {{citation|first=Bruce B.|last= Berry |title= “Zero to Hero” – the role of the national flag in nation building in post-apartheid South Africa|publisher= 26th International Congress of Vexillology|location= [[Sydney]]|date= September 2015}}</ref> [[Desmond Tutu]] het vir die Suid-Afrika ná die einde van apartheid as ’n verwysing na die verskeie bevolkingsgroepe die term “reënboognasie” uitgedink, derhalwe word na die vlag van Suid-Afrika ook as “reënboogvlag” verwys.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://timesofindia.indiatimes.com/Why-is-the-Republic-of-South-Africa-referred-to-as-a-Rainbow-Nation/articleshow/2515812.cms |title=Why is the Republic of South Africa referred to as a Rainbow Nation? |publisher=[[The Times of India]] |date=4 November 2007 |accessdate=24 September 2020}}</ref>
== Protokol ==
Line 315 ⟶ 227:
[[Lêer:SouthAfricaFlagParade.jpg|duimnael|Plek van die Suid-Afrikaanse vlag in ’n parade]]
[[Lêer:SouthAfricaFlagIndoors.jpg|duimnael|Plek van die Suid-Afrikaanse vlag onder dak]]
[[Lêer:SouthAfrican Flag HalfMast.jpg|duimnael|Die Suid-Afrikaans vlag wapper halfstok by [[Port Elizabeth]] tydens die rouperiode na die dood van [[Nelson Mandela]] op 12 Desember 2013. Dit is glo die hoogste vlagpaal in Afrika en die grootste Suid-Afrikaanse vlag wêreldwyd]]
Die protokol vir die gebruik van die Suid-Afrikaanse vlag is vasgestel en uitgegee kort voor dit in 1994 aanvaar is. Dit bepaal die gebruik van die vlag in Suid-Afrika. Die reëls vir die gebruik van die vlag buite die grense van Suid-Afrika word bepaal deur die plek waar die vlag gebruik word.
=== Behoorlike vertoning van die vlag ===
Die Suid-Afrikaanse regering het riglyne vir die behoorlike vertoning van die vlag by aangewese vlagstasies gepubliseer, in Regeringskennisgewing 510 van 8 Junie 2001 (''Staatskoerant'' nr 22356). Hierdie reëls geld net vir amptelike vlagstasies en nie vir die algemene publiek nie.<ref name="Government Notice No. 510">{{en}} {{cite web |url=https://www.brandsouthafrica.com/wp-content/uploads/mediaclub/2010/06/government_gazette_flag.pdf |title=Government Notice No. 510 |work=Staatskoerant nr 22356 |publisher=Regering van Suid-Afrika |date=8 Junie 2001 |accessdate=
Die Suider-Afrikaanse Vlagkundige Vereniging (SAVA), ’n nieamptelike vereniging vir die bestudering van vlae, het hul eie gids vir die behoorlike vertoning van die vlag in 2002 gepubliseer. Hierdie gids het geen amptelike gesag nie, maar is opgestel met algemeen aanvaarde Vlagkundige etikette en beginsels in gedagte.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.iol.co.za/
=== Eerbied vir die vlag ===
Die Suid-Afrikaanse wet stel dit dat die vlag te alle tye met “waardigheid en eerbied” hanteer moet word. Die amptelike reëls stel dit onder andere:<ref name="Protokol">{{en}} {{cite web |url=http://www.savaflags.org.za/flag-protocol-sava-flags.php |title=Flag Protocol |publisher=Suider-Afrikaanse Vlagkundige Vereniging |accessdate=
* dat die vlag nooit aan die vloer mag raak nie,
* dit mag nie as tafeldoek dien of voor ’n platform neergelê word nie,
Line 344 ⟶ 257:
=== Korrekte vertoning van die vlag ===
Die reëls betreffende die korrekte metodes om die vlag te vertoon stel dat wanneer twee Suid-Afrikaanse vlae horisontaal aan ’n muur agter ’n podium gehang word, hulle vlagpaalkante na mekaar behoort te wys met die rooi baan aan die bokant. Indien die vlag aan ’n stok in die muur gehang word moet die stok op ’n sekere hoek ten opsigte van die muur geplaas wees, sodat die vlag nie aan die muur raak nie.<ref name="Protokol" />
Suid-Afrika se amptelike vlagpale is:<ref name="Government Notice No. 510" />
* Parlamentsgebou in Kaapstad
* [[Uniegebou]] in Pretoria
* [[Tuynhuys]] en 120 Pleinstraat in Kaapstad
* Kantore van die premiers van die nege provinsies
* Alle howe in Suid-Afrika
* Alle internasionale en nasionale lughawens in Suid-Afrika
* Sulke ander hoofgeboue wat die ministeries van buitelandse sake huisves of enige ander gebou wat deur die presidensiële kantoor as sulks aangewys is
* Vlagpale van die Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag, soos bepaal in die “Permanente Magregulasies”
* Die belangrikste doeane-geboue in en aan die grense van die Republiek van Suid-Afrika
* Skepe onder Suid-Afrikaanse vlag, in ooreenstemming met die regulasies in afdeling 65 van die ''Handelskeepvaartwet, 1951 (Wet 57 van 1951)''
* Alle Suid-Afrikaanse polisiekantore
* Alle buitelandse kantore van Suid-Afrika
=== Vertoning van die vlag saam met ander nasionale vlae ===
Line 359 ⟶ 286:
=== Halfstok ===
Die vlag mag halfstok of halfmas gehang word as teken van rou, maar slegs indien die president toestemming daarvoor gee. Hy bepaal self ook die datum wanneer die rouperiode oor is. Die oorsprong van hierdie tradisie is om plek te hou vir die tradisioneel onsigbare vlag van dood.<ref name="Protokol" />
Line 392 ⟶ 318:
* {{en}} [http://flagspot.net/flags/za-close.html Suid-Afrikaanse vlag (gesprekke?)]
* {{en}} [http://www.southafrica.info/about/history/flag.htm southafrica.info: Fly, the beloved flag]
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Flag-of-South-Africa|title=Flag of South Africa|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=
{{Afrikavlae}}
|