Israël David Kiek: Verskil tussen weergawes

Kiek, wat in die 19de eeu in [[Nederland]] gewoon en gewerk het, het visitekaartjies geskep,<ref name="rkd">[https://rkd.nl/en/explore/artists/Kiek%2C%20Isra%C3%ABl%20David "Israël David Kiek"], RKD - Netherlands Institute for Art History</ref> maar was veral bekend as 'n fotograaf van studente aan die [[Universiteit van Leiden]]. Hulle het gereeld groepsportrette deur Kiek laat neem by sy onderning aan die Rijnsburgersingel. Groepe studente sou taks vroegoggend daar opdaag nadat hulle die nag deur gefuif het en aan die deur kom hamer om hom wakker te maak om hul foto te neem. Die studente het naderhand so uitgerafel dat Kiek 'n heining en 'n ophaalbrug laat installeer het om hulle uit te hou.<ref name="jhm">[https://web.archive.org/web/20140305165200/http://www.jhm.nl/cultuur-en-geschiedenis/personen/k/kiek%2C%2Bisrael%2Bdavid "Israël David Kiek"], Joods Historisch Museum ({{nl}}, archived)</ref><ref name="kiekmonument">[https://web.archive.org/web/20140528010042/http://portal.leiden.nl/nl/toerisme_vrije_tijd/cultuur/kunst_in_de_openbare_ruimte/rijnsburgersingel_beierle_keijser "Kiekmonument"], Leiden.nl ({{nl}}, archived)</ref><ref name="mare">[http://www.mareonline.nl/archive/2015/10/07/uitgefoven-muzenzonen "Uitgefofen muzenzonen"], ''Leids Universitair Weekblad Mare'', 8 Oktober 2015 {{nl}}</ref>

Die studenteportrette was dikwels geen wafferse foto's nie. Mense wat destyds hul foto's laat neem het, moes 'n tyd lank stilsit, iets wat die aangeklamde studente erg moeilik gevind het. Hulle het dus gereeld dof op die foto's vertoon. Die informele studentefoto's, wat so anders gelyk het as die hoogs formele portrette van destyds, is mettertyd kiekies genoem, 'n woord wat hom knus in Nederlands sou vestig<ref name="jhm">[https://web.archive.org/web/20140305165200/http://www.jhm.nl/cultuur-en-geschiedenis/personen/k/kiek%2C%2Bisrael%2Bdavid "Israël David Kiek"], Joods Historisch Museum ({{nl}}, archived)</ref><ref name="kiekmonument">[https://web.archive.org/web/20140528010042/http://portal.leiden.nl/nl/toerisme_vrije_tijd/cultuur/kunst_in_de_openbare_ruimte/rijnsburgersingel_beierle_keijser "Kiekmonument"], Leiden.nl ({{nl}}, archived)</ref><ref name="mare">[http://www.mareonline.nl/archive/2015/10/07/uitgefoven-muzenzonen "Uitgefofen muzenzonen"], ''Leids Universitair Weekblad Mare'', 8 October 2015 {{nl}}</ref> en hom ook in die Afrikaanse leksikon sou tuismaak.

'n Baanbrekende deel van sy werk was die neem van nabyfoto's, met die kop van die afgeneemde persoon wat die hele foto gevul het. Dit was ongewoon in vroeë portretfotografie; eers in die 1920's sou nabyfoto's iets algemeens in fotografie word.<ref name="scherptediepte">[http://journal.depthoffield.eu/vol01/nr01/f02nl/en "Israël Kiek & Zonen"], ''ScherpteDiepte'', Fotolexicon, September 1984 {{nl}}</ref>

Kiek is in Groningen in 'n [[Jode|Joodse]] gesin gebore, die seun van 'n horlosiemaker, David Lazarus Kiek, en Lea Levie Pinto. In sy jonger jare het hy verskillende werke gehad: kasvervaardiger, meubelmaker, loterykaartjieverkoper, handelaar en slagter. Omstreeks 1837 is hy met Hendrika de Leeuw getroud, en die egpaar het van Groningen na [[Gouda, Nederland|Gouda]] verhuis. Hul eersgeborene, Louis Israël, het sy opwagting in 1838 gemaak, gevolg deur nog tien kinders wat bly lewe het. In die 1840's het die egpaar na Groningen teruggekeer en in 1852 na [[Amsterdam]] verhuis voordat hulle hulle in 1855 in [[Leiden|Leiden gevestig]] het.<ref name="joodsrotterdam">[https://www.joodserfgoedrotterdam.nl/israel-david-kiek/ "Israël David Kiek"], Joods Erfgoed Rotterdam {{nl}}</ref><ref name="scherptediepte">[http://journal.depthoffield.eu/vol01/nr01/f02nl/en "Israël Kiek & Zonen"], ''ScherpteDiepte'', Fotolexicon, September 1984 {{nl}}</ref>

Kiek het moontlik al op 'n jong ouderdom met die fotografiese proses [[Daguerreotipe|Daguerrotipe]] geëksperimenteer, terwyl hy nog in Groningen was. Die eerste vermelding van Kiek as portretfotograaf was in 1858. Hy het tot ten minste 1889 aktief gebly as fotograaf. Vier van sy seuns (David, Abraham, Louis en Lion Kiek) het in sy voetspore gevolg en fotograwe geword nadat hulle die vak in Kiek se onderneming geleer het.<ref name="jhm">[https://web.archive.org/web/20140305165200/http://www.jhm.nl/cultuur-en-geschiedenis/personen/k/kiek%2C%2Bisrael%2Bdavid "Israël David Kiek"], Joods Historisch Museum ({{nl}}, archived)</ref><ref name="rkd">[https://rkd.nl/en/explore/artists/Kiek%2C%20Isra%C3%ABl%20David "Israël David Kiek"], RKD - Nederlandse Instituut Vir Kunsgeskiedenis </ref>

In 2001 word die Kiekmonument, 'n monument vir die fotograaf, aan die Rijnsburgersingel in Leiden onthul, reg oorkant die voormalige onderneming van Kiek. Die monument is 'n kunswerk wat 'n kamera uitbeeld wat op 'n driepoot geplaas is. As 'n mens deur die kamera kyk, word twaalf verskillende foto's gesien wat Kiek geneem het.<ref name="kiekmonument">[https://web.archive.org/web/20140528010042/http://portal.leiden.nl/nl/toerisme_vrije_tijd/cultuur/kunst_in_de_openbare_ruimte/rijnsburgersingel_beierle_keijser "Kiekmonument"], Leiden.nl (Nederlands)</ref>

Die Belgiese sterrekundige Eric Walter Elst het in 1993 die asteroïde 17521 Kiek na hom genoem.<ref>[https://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=17521#content "17521 Kiek (1993 BR4)"], JPL Small-Body Database Browser, NASA</ref> In IJburg in [[Amsterdam]] is 'n straat genaamd Kiekstraat, en in Leiden dra 'n pad, die Kiekpad, sy naam.

In 2015 is 'n uitstalling van sy werk in Leiden se universiteitsbiblioteek aangebied, onder die naam {{Lang|nl|Tussen Kunst en Kiek}}.<ref name="mare">[http://www.mareonline.nl/archive/2015/10/07/uitgefoven-muzenzonen "Uitgefofen muzenzonen"], ''Leids Universitair Weekblad Mare'', 8 Oktober 2015 (Nederlands)</ref>