Israël David Kiek: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Lyn 30:
'''Israël David Kiek''' (22 April 1811 - 14 Mei 1899) was 'n vroeë portretfotograaf wie se naam verewig is in die Afrikaanse woord ''kiekie'' (''kiekje'' in Nederlands). 'n Kiekie is 'n informele, pretensielose amateurfoto wat met byvoorbeeld 'n bokskamera geneem sou word. Veral vroeër sou dit dikwels saam met soortgelyke foto's tuis bewaar word in ’n fotoalbum.
 
Kiek, wat in die 19de eeu in [[Nederland]] gewoon en gewerk het, het visitekaartjies gemaak, maar was veral bekend as 'n fotograaf van studente aan die [[Universiteit van Leiden]]. Hulle het gereeld groepsportrette deur Kiek laat neem by sy onderneming aan die Rijnsburgersingel. Groepe studente sou taks vroegoggend daar opdaag nadat hulle die nag deur gefuif het en aan die deur kom hamer om hom wakker te maak. Dan moes Kiek opsluit die studente afneem. Hulle het naderhand so knaend gewordgeraak dat Kiek 'n heining en 'n ophaalbrug laat oprig het om hulle uit te hou.
 
Die studenteportrette was dikwels geen wafferse foto's nie. Mense wat destyds hul foto's laat neem het, moes 'n tyd lank stilsit voor die kameralens, iets wat die aangeklamde studente erg moeilik gevind het. Hulle het dus gereeld dof op die foto's vertoon. Die informele studentefoto's, wat so anders gelyk het as die hoogs formele portrette van destyds, is mettertyd kiekies genoem, 'n woord wat hom knus in Nederlands sou vestig en hom ook in die Afrikaanse leksikon sou tuismaak.
Lyn 37:
 
== Biografie ==
Kiek is in Groningen in 'n [[Jode|Joodse]] gesin gebore, die seun van 'n horlosiemaker, David Lazarus Kiek, en Lea Levie Pinto. In sy jonger jare het hy verskillende werke gehad: kasvervaardigerkistevervaardiger, meubelmaker, loterykaartjieverkoper, handelaar en slagter. Omstreeks 1837 is hy met Hendrika de Leeuw getroud, en die egpaar het van Groningen na [[Gouda, Nederland|Gouda]] verhuis. Hul oudste kind, Louis Israël, is in 1838 gebore, gevolg deur nog tien kinders wat nie vroeg oorlede is nie (volgens 'n ander bron was daar altesame nege kinders). In die 1840's het die egpaar na Groningen teruggekeer en in 1852 na [[Amsterdam]] verhuis voordat hulle hulle in 1855 in [[Leiden|Leiden gevestig]] het.
 
Kiek het moontlik al op 'n jong ouderdom met die fotografiese proses [[Daguerreotipe|Daguerrotipe]] geëksperimenteer, terwyl hy nog in Groningen was. Die eerste vermelding van Kiek as portretfotograaf was in 1858. Hy het tot ten minste 1889 aktief gebly as fotograaf. Vier van sy seuns (David, Abraham, Louis en Lion Kiek) het in sy voetspore gevolg en fotograwe geword nadat hulle die vak in Kiek se onderneming geleer het.
Lyn 44:
 
== Herinnering ==
In 2001 word die Kiekmonument, 'n monument vir die fotograaf, aan die Rijnsburgersingel in Leiden onthul, reg oorkant die voormalige onderneming van Kiek. Die monument is 'n kunswerk van vlekvrye staal wat 'n kamera uitbeeldvoorstel wat op 'n driepoot geplaas is. As 'n mens deur die kamera kyk, word afdrukke van twaalf verskillende foto's gesien wat Kiek geneem het.
 
Die Belgiese sterrekundige Eric Walter Elst het in 1993 die asteroïde 17521 Kiek na hom genoem. In die woonbuurt IJburg in [[Amsterdam]] is 'n straat genaamd Kiekstraat, en in Leiden dra 'n pad, die Kiekpad, sy naam.
 
In 2015 is 'n uitstalling van sy werk in Leiden se universiteitsbiblioteek aangebied, onder die titel {{Lang|nl|Tussen Kunst en Kiek}}.