Ernő Dohnányi: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Lyn 5:
Dohnányi is gebore in Pozsony, [[Oostenryk-Hongarye]] (vandag [[Bratislava]], hoofstad van [[Slowakye]]). Hy studeer aanvanklik musiek onder sy vader, 'n professor in wiskunde en 'n amateur-tjellis, en toe hy agt jaar oud was, onder Carl Forstner, 'n orrelis by die plaaslike katedraal. In 1894, in sy sewentiende jaar, verhuis hy na Boedapest en skryf in aan die ''Franz Liszt Musiekakademie'' (Koninklike Nasionale Hongaarse Akademie van Musiek), waar hy klavier studeer onder [[István Thomán]] en komposisie onder [[Hans von Koessler]], 'n neef van [[Max Reger]]. <ref> Deur die loop van die jare is dit ook die ''Kollege van Musiek'' (1919–1925) genoem en vanaf 1925 die ''Ferenc Liszt Akademie van Musiek'', te wete die huidige naam daarvan.</ref>
István Thomán was 'n gunstelingstudent van [[Franz Liszt]], en Hans von Koessler was 'n aanhanger van die musiek van [[Johannes Brahms]]. Hierdie twee invloede het 'n belangrike rol in Dohnányi se lewe gespeel: met Liszt wat sy klavierspel beïnvloed het en Brahms wat sy komposisies beïnvloed het. {{sfn|Grymes|2005|p=4}} Dohnányi se eerste gepubliseerde werk, sy Klavierkwintet in C mineur, het die goedkeuring weggedra van Brahms, wat voorspraak daarvoor in [[Wene]] gemaak het. Dohnányi het nie lank aan die Musiekakademie studeer nie: in Junie 1897 wou hy dadelik die eindeksamen aflê sonder om sy studies te voltooi. Toestemming is verleen, en 'n paar dae later het hy
Na 'n paar lesse by [[Eugen d'Albert]], 'n ander student van Liszt, het Dohnányi in 1897 in [[Berlyn]] gedebuteer en is hy dadelik erken as 'n kunstenaar met groot verdienstelikheid. Soortgelyke sukses het in Wene gevolg en op 'n volgende toer deur Europa. Hy het in Londen gedebuteer tydens 'n Richter-konsert in Queen's Hall
Gedurende die 1898-seisoen het hy die Verenigde State besoek, waar hy sy reputasie gemaak het met die speel van Beethoven se klavierconcerto nr. 4 vir sy Amerikaanse debuut saam met die St. Louis Simfonieorkes. Anders as die meeste bekende pianiste van destyds het hy hom nie beperk tot solo-opvoerings en konserte nie, maar ook opvoerings van kamermusiekwerke gespeel. In 1901 het hy sy Simfonie nr. 1 voltooi, sy eerste orkeswerk. Alhoewel hy sterk beïnvloed is deur sy tydgenote, veral [[Johannes Brahms|Brahms]], het dit heelwat tegniese vaardighede vertoon wat aan sy eie toedoen en vernuf te danke was. <ref> [https://www.gramophone.co.uk/review/dohn%C3 % A1nyi-symphony-no-1-american-rhapsody Volledige resensie. Besoek op 21 Junie 2020.] </ref>
Dohnányi was aanvanklik getroud met Elisabeth "Elsa" Kunwald (ook 'n pianis), wat in 1902 vir hom 'n seun
Na 'n uitnodiging deur die violis [[Joseph Joachim]], 'n goeie vriend van Brahms, het Dohnányi van 1905 tot 1915 klas gegee aan die Hochschule in Berlyn. Daar het hy
Voordat die Eerste Wêreldoorlog uitgebreek het, het Dohnányi 'n Duitse aktrise ontmoet en verlief geraak op haar (sy is ook beskryf as 'n sangeres). <ref>{{Cite web |url=http://www.huberman.info/literature/books/galafres |title=Archived copy |accessdate=2013-01-04 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140116230415/http://www.huberman.info/literature/books/galafres/ |archivedate=2014-01-16}}</ref> Die aktrise was Elsa Galafrés. Sy was met die Pools-Joodse violis [[Bronisław Huberman]] getroud. Die twee kon egter nog nie trou nie, want hul eggenote het geweier om van hulle te skei, maar desondanks het Dohnányi en Elsa Galafrés in Januarie 1917 'n seun, Matthew, gehad. Albei het later die nodige egskeidings verkry en gevolglik is hulle in Junie 1919 getroud. Dohnányi het ook Johannes, Elsa se seun by Huberman, aangeneem. <ref> Elsa Galafrés: '' Lives ... Loves ... Losses '' (Vancouver: Versatile, 1973) </ref> {{sfn|Carnes|2002|p=[https: // books .google.com/books? id=wZczV8ZxgL4C & pg=PA146 146]}} {{sfn|Grymes|2005|p=6}}
Lyn 26:
In die VSA het hy bly komponeer en belanggestel in Amerikaanse ''folk music''. Sy laaste orkeswerk (behalwe vir 'n verwerking in 1957 van sy Simfonie No. 2) was die ''American Rhapsody'' (1953). <ref name="Wayfaring"/>
Sy laaste openbare optrede
== Dood ==
| |||