Skildklier: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary Etiket: 2017-bronwysiging |
verbeter Etiket: 2017-bronwysiging |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Thyroidgland-intl.png|duimnael|regs|300px|1. Die skildklier;<br />2. Die byskildklier.]]
Die '''skildklier''' is 'n orgaan in die nek en vou om die [[trageë|lugpyp]]. Hierdie klier het te make met die regulering van [[metabolisme]] deur middel van verskeie [[hormoon|hormone]] wat deur die klier afgeskei word. Die skildklier is nie die [[adamsappel]] nie, die adamsappel is die tiroïedkraakbeen.
'n [[Jodium]] tekort lei tot die vergroting van die skildklier, 'n toestand wat as [[skildkliervergroting|kropsiekte]] (Eng. Goitre) bekend staan.
Lyn 12:
Op die tongbasis bly 'n klein blindeindigende uitstulping oor (foramen caecum), wat die plek aandui waar die skildklier ontstaan het. Die tussenstuk tussen die tong en die skildklier (ductus thyreoglossus) verdwyn meestal heeltemal. Soms loop 'n ongepaarde lob vanaf die ismus na bo tot teenaan die tongbeen (lobus pyramidalis). Die ontwikkeling van die skildklier is voltooi wanneer die embrio omtrent 5 tot 6 weke oud is. Daarna neem dit slegs in grootte toe (20 tot 40 g by ʼn volwassene).
Die skildklier le baie oppervlakkig, net voor die [[larinks]] (strottehoof) en die boonste deel van die
Hulle is dikwels in verbinding met die skildklierweefsel, wat probleme oplewer tydens 'n skildklieroperasie, met ʼn gevolglike tekort aan byskildklierhormoon (hipoparatiroïdisme). ʼn Ander gevaar van so 'n operasie is die beskadiging van die senuwee wat die stembande bedien (nervi reccurentes). Die skildklier is opgebou uit blasies (follikels) van 0,1 tot 1 mm in deursnee, waartussen [[bindweefsel]] en bloedvaatjies voorkom. Die follikels is gevul met 'n slymerige massa, die kolloïed, en is uitgevoer met 'n laag epiteelselle (dekselle).
Lyn 31:
Hierdie klagtes dui op 'n dwingende rede vir 'n operasie. [[Skildklierontsteking]] (tiroïditis) kan veroorsaak word deur [[Bakterie|bakterieë]] of [[Virus|virusse]] en is dan dikwels ʼn komplikasie van 'n infeksiesiekte soos [[tifoïed]] (maagkoors), longontsteking of griep. Hierdie akute tiroïditis is seldsaam; dit begin skielik met [[koors]], malaise (algemene gevoel van ongesteldheid) en pyn in die nek, veral tydens sluk. Ontsteking van die tiroïed wat van 'n nie-infektiewe aard is, is siektes soos: [[Hasjimoto se siekte]] (struma lymphomatosa).
Quervain se tiroïditis (reusesel-tiroïditis) en die struma van Riedel. Hasjimoto se siekte, die algemeenste van hierdie tipes siektes, veroorsaak weinig klagte. Die skildklier is matig vergroot en voel spons- of rubberagtig. By die meeste pasiënte ontstaan 'n hipotireose. In die bloed is teenliggame teen die pasiënt se eie skildklier, sodat die siekte as ʼn outoïmmuunsiekte (hier reageer die liggaam
By die seldsame struma van Riedel vertoon die skildklier meestal 'n lokale, harde, nie-pynlike vergroting wat met die omgewing vergroei is. Veel pynliker is Quervain se tiroïdit is, wat skielik kan ontstaan en net so vinnig kan verdwyn. [[Basedow se siekte]] is 'n outoimmuunsiekte en gaan met [[hipertiroïdisme]] en uitpeuloë (eksoftalmos) gepaard. Die aandoening word veroorsaak deur die langwerkende tiroïedstimuleerder ([[LATS]]), 'n anti-liggaam teen die eie skildklierweefsel. 'n Gewas van die skildklier kan ʼn skild [[klierkarsinoom]] of 'n skildklieradenoom wees. Die kwaadaardige (maligne) skildklierkarsinoom veroorsaak slegs ongeveer 0,5 % van alle sterfgevalle as gevolg van kanker.
| |||