Provinsiale wetgewer: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Rol weergawe 2292919 deur KabouterBot (bespreek) terug.
Etiket: Ongedaanmaking
No edit summary
Lyn 7:
Die oorspronklike vier provinsies van Suid-Afrika (die provinsies wat van 1910 tot 1994 bestaan het) het provinsiale rade gehad wat deur die [[Blanke Suid-Afrikaners|blanke]] bevolking van die provinsies verkies iss. Die provinsiale rade was het nie baie mag gehad nie; hulle het 'n uitvoerende raad ('n provinsiale [[kabinet]]) aangestel, maar kon nie die administrateur (die uitvoerende hoof) van die provinsie aanstel of verwyder nie. Die administrateurs is deur die [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika|goewerneur-generaal]] (voor 1961) of die [[Staatspresident van Suid-Afrika|staatspresident]] (na 1961) gekies. Die wetgewende magte van die provinsiale rade was ook streng beperk tot spesifieke onderwerpe. In 1986 het die nasionale parlement die provinsiale rade heeltemal afgeskaf, maar die staatspresident was toegelaat om die uitvoerende rade aan te stel.
 
Die huidige provinsiale wetgewers is van stapel gestuur deur die tussentydse Grondwet van Suid-Afrika van 1993 met die totstandkoming van die nuwe nege provinsies. Die Grondwet van 1993 het op 27 April 1994 in werking getree (en die provinsies het ontstaan); [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|die verkiesing op dieselfde dag]] het die eerste provinsiale wetgewers verkies. Die provinsiale wetgewers word meestal deur die [[African National Congress|African National Congress beheer]]. Die uitsonderings is die [[KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer|wetgewer in KwaZulu-Natal]], wat van 1994 tot 2004 deur die [[Inkatha-Vryheidsparty|Inkatha Freedom Party]] beheer is; en die [[Wes-Kaapse Provinsiale Parlement|Wes-Kaapse provinsiale parlement]], wat van 1994 tot 2004 deur die [[Nuwe Nasionale Party|(Nuwe) Nasionale Party]] beheer is (soms in koalisie met die [[Demokratiese Party]]) en sedert 2009 deur die [[Demokratiese Alliansie]] beheer word.
 
== Verkiesing ==
Die lede van die provinsiale wetgewer (LPW's) word gekies deur die proporsionele verteenwoordiging van die partylys met 'n geslote lys, volgens die grootste resmetode met die Droop-kwota om enige surplus toe te ken.<ref name="ea">Schedule 1 to the [http://www.elections.org.za/content/WorkArea/DownloadAsset.aspx?id=989 Electoral Act, 1998], as amended</ref> Die gewone termyn van 'n provinsiale wetgewer is vyf jaar. Verkiesings word deur die [[Onafhanklike Verkiesingskommissie van Suid-Afrika|Onafhanklike Verkiesingskommissie]] gehou en is in [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|1994]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1999|1999]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2004|2004]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2009|2009]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|2014]] en [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|2019 gehou]]. Alhoewel dit nie grondwetlik vereis word nie, is tot dusver al die verkiesings gelyktydig met die verkiesing tot die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering gehou]] gehou.
 
== Magte ==
Lyn 17:
'n Provinsiale wetgewer kan ook 'n grondwet vir daardie provinsie instel as twee derdes van die lede daarvoor stem. Die magte van die provinsiale wetgewer is slegs gebonde aan die nasionale grondwet en die provinsiale grondwet (indien daar een is). Slegs die Wes-Kaap het 'n provinsiale grondwet.
 
Die provinsiale wetgewer van 'n provinsie kies die premier, die hoof van die provinsiale uitvoerende gesag. Die wetgewer kan die premier dwing om te bedank deur 'n [[Mosie van wantroue|mosie van wantroue]] in te dien]]. Alhoewel die Uitvoerende Raad (kabinet) deur die premier gekies word, kan die wetgewer 'n mosie van wantroue aanneem om die premier te dwing om die samestelling van die Raad te verander. 'n Provinsiale wetgewer benoem ook die afgevaardigdes van die provinsie na die [[Nasionale Raad van Provinsies]], wat afgevaardigdes aan partye toewys in verhouding tot die aantal setels wat elke party in die wetgewer beklee.
 
Die wetgewer hou toesig oor die administrasie van die provinsiale regering, en daar word van die premier en die lede van die Uitvoerende Raad verwag om aan die wetgewer verslag te doen oor die uitvoering van hul verantwoordelikhede. Die wetgewer beheer ook die finansies van die provinsiale regering deur middel van die bewillingswetsontwerpebewilligingswetsontwerpe wat die provinsiale begroting bepaal.
 
== Lys van provinsiale wetgewers ==