Pretoria: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Ossewa (besprekings | bydraes)
Nuwe burgemeester
Lyn 11:
| beeld_skild = Pretoria coa.jpg
| bynaam = Jakarandastad
| slagspreuk = ''Præstantia Prævaleat Prætoria''<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.crwflags.com/fotw/flags/za-preto.html |title=Pretoria (South Africa) |publisher=Crwflags.com |access-dateaccessdate=12 Februarie 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327190006/https://www.crwflags.com/fotw/flags/za-preto.html |archive-date=27 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br /><small>''([[Latyn]] vir: "Mag Pretoria toonaangewend in uitnemendheid wees")''</small>
| beeld_kaart =
| duimdrukkeretiketposisie= regs
Lyn 21:
| munisipaliteit = Stad Tshwane
| hoofplek =
| stigtingsdatum = [[16 November]] [[1855]]<ref>{{en}} {{cite web |title=Chronological order of town establishment in South Africa based on Floyd (1960:20-26) |url=http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-07212011-123414/unrestricted/05back.pdf |pages=xlv-lii |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190713023732/http://upetd.up.ac.za:80/thesis/available/etd-07212011-123414/unrestricted/05back.pdf |archive-date=13 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
| regeringvoetnotas =
| regeringstipe = <!-- Wyknommer -->
| leier_party = [[Demokratiese Alliansie|DA]]
| leiertitel = [[Burgemeester]]
| leiernaam = [[StevensRandall MokgalapaWilliams]]
| leiertitel1 =
| leiernaam1 =
Lyn 205:
 
=== Hoofstad van Suid-Afrika ===
[[Lêer:Stevens Mokgalapa MP (Cropped).jpg|duimnael|links|Die voormalige burgemeester van Pretoria, [[Stevens Mokgalapa]]]]
[[Lêer:Wesvleuel van die Uniegebou, b, skemerlig.jpg|duimnael|Wesvleuel van die Uniegebou]]
[[Lêer:Svgfiles-2016-08-23-13-28-10-799512-7903192702451629801.svg|duimnael|Setels in die stadsraad ná die 2016-verkiesing
Line 226 ⟶ 225:
Vandag vorm Pretoria staatkundig deel van die Stad Tshwane Metropolitaanse Munisipaliteit, één van die drie van Suid-Afrika se agt metropolitaanse gebiede wat in die provinsie Gauteng geleë is.
 
Vanaf 19 Augustus 2016 tot 12 Februarie 2019 het [[Solly Msimanga]] as burgemeester van Pretoria gedien nadat hy die DA tot 'n oorwinning in die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2016|munisipale verkiesing op 3 Augustus 2016]] gelei het. Die DA vorm 'n koalisieregering met die [[Afrika Christen Demokratiese Party]] en die [[Vryheidsfront Plus]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.news24.com/SouthAfrica/News/live-tshwane-elects-a-mayor-20160819 |title=As it happened: Amidst much ANC heckling, the DA's Msimanga becomes Tshwane mayor |date=19 Augustus 2016 |access-dateaccessdate=13 November 2017 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200518000732/https://www.news24.com/SouthAfrica/News/live-tshwane-elects-a-mayor-20160819 |archive-date=18 Mei 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Nadat Solly Msimanga op 18 Januarie 2019 sy kandidatuur tydens die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019]] as premier vir Gauteng en sy bedanking as burgemeester vir 11 Februarie 2019 aangekondig het, is Stevens Mokgalapa op 12 Februarie 2019 as sy opvolger gekies.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.enca.com/news/new-tshwane-mayor |title=Stevens Mokgalapa elected new Tshwane mayor |date=12 Februarie 2019 |access-dateaccessdate=20 November 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009111218/https://www.enca.com/news/new-tshwane-mayor |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Op 26 Februarie 2020 het Mokgalapa egter van sy pos uitgetree.<ref>{{en}} {{cite news |last1=Moatshe |first1=Rapula |title=Tshwane mayor Stevens Mokgalapa bows out |url=https://www.iol.co.za/pretoria-news/tshwane-mayor-stevens-mokgalapa-bows-out-42969024 |accessdate=30 Oktober 2020 |agency=IOL |date=19 Februarie 2020}}</ref>
 
Op 5 Maart 2020 het die provinsiale regering van Gauteng Pretoria onder administrasie geplaas en vervolgens is die raad ontbind. 'n Nuwe raad sou binne 90 dae gekies word.<ref>{{en}} {{cite news |last1=Deklerk |first1=Aphiwe |title=Tshwane municipality dissolved 'for the sake of its residents' |url=https://www.timeslive.co.za/politics/2020-03-05-tshwane-municipality-dissolved/ |accessdate=30 Oktober 2020 |newspaper=TimesLIVE |date=5 Maart 2020}}</ref> Ná maande se regsuitdagings het op 27 Oktober 2020 die [[Appèlhof van Suid-Afrika]] die besluit van die provinsiale regering omvergewerp. Op 30 Oktober 2020 is [[Randall Williams]] van die DA tot nuwe burgemeester van Pretoria verkies.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://citizen.co.za/news/south-africa/politics/2377746/randall-williams-elected-new-executive-mayor-of-tshwane/ |title=The ANC made a surprise announcement before the vote that it would not be fielding any candidates. |publisher=[[The Citizen]] |date=30 Oktober 2020 |accessdate=30 Oktober 2020}}</ref>
 
== Infrastruktuur ==
Line 324 ⟶ 325:
 
=== Boeddhistiese gemeenskap ===
'n Boeddhistiese sentrum, die Jang Chup Chopel-sentrum («Sentrum van lig»), is vroeg in Januarie 2015 deur Duan Pienaar of Gyalten Nyima (aldus die monniknaam wat hy aangeneem het), in Waverley in Pretoria-Moot geopen. Pienaar is die enigste Afrikaner wat deur 'n gemeenskap van hoogs selektiewe Tibettaanse Tantriese Boeddhiste in Balyuppe in die suide van Indië ingeseën is. Sy leer- en inseëningsmeester Lama Choden Rinpoche is naas die [[Dalai Lama]] die hoogste tantriese meester. Pienaar, wat meer as twintig jaar lank Boeddhistiese leerstellings studeer, het twee jare in Indië deurgebring.<ref>{{af}} ''En daar verrys toe 'n Boeddhiste-sentrum''. In: ''Pretoria Moot Rekord'', 24 April 2015, bl. 5</ref><ref>{{af}} [https://www.netwerk24.com/Nuus/Boere-Boeddhis-begin-sentrum-in-Pretoria-20150415 ''netwerk24.com, 15 April 2015: Boere-Boeddhis begin sentrum in Pretoria. Besoek op 30 Julie 2019'']</ref>
 
== Ekonomiese basis ==
Line 344 ⟶ 345:
* [[Hoërskool Menlopark]]
* [[Laerskool Danie Malan]]
* [[Laerskool Elarduspark]]<ref>{{af}} {{cite web |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/lardies-rou-na-ongeluk-leerling-eis/ |title=‘Lardies’ rou ná ongeluk leerling eis |work=[[Maroela Media]] |first=Christel |last=Cornelissen |date=20 November 2019 |access-dateaccessdate=20 November 2019 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524112448/https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/lardies-rou-na-ongeluk-leerling-eis/ |archive-date=24 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
* [[Laerskool Jopie Fourie]]
* [[Laerskool Menlopark]]
Line 361 ⟶ 362:
Pretoria se Loftus Versfeld is al vir wedstryde van internasionale toernooie soos die [[Rugbywêreldbeker 1995]], [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2009]] en [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010]] ingespan.
 
Pretoria beskik oor drie sokkerspanne wat in Suid-Afrika se hoogste sokkerafdeling, die [[Premier Sokkerliga]], speel. Hulle is [[Mamelodi Sundowns]] en [[Supersport United]]. Supersport United was die PSL-kampioene 2008–09. Na die 2011/2012-seisoen het die [[Universiteit van Pretoria FC]] bevordering verkry om by die Suid-Afrikaanse Premier Sokkerliga (PSL) aan te sluit.<ref>{{en}} {{cite web |author=Premier Soccer League |url=http://www.supersport.com/football/national-first-division/news/120513/Tuks_secures_Premiership_promotion |title=Tuks secure Premiership promotion – SuperSport – Football |publisher=SuperSport |date=13 Mei 2012 |access-dateaccessdate=16 November 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200307091843/https://supersport.com/football/national-first-division/news/120513/Tuks_secures_Premiership_promotion |archive-date=7 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.sowetanlive.co.za/sport/2012/05/10/amatuks-make-it-to-top-flight |title=AmaTuks make it to top flight |publisher=Sowetan LIVE |date=10 Mei 2012 |access-dateaccessdate=16 November 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702021117/http://www.sowetanlive.co.za/sport/2012/05/10/amatuks-make-it-to-top-flight |archive-date=2 Julie 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
 
[[Krieket]] is ook 'n gewilde sportsoort in Pretoria en is reeds tydens die bestaan van die Zuid-Afrikaansche Republiek gespeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/23275675/ |title=&#124; Cricket News &#124; Global |publisher=ESPNcricinfo |date=28 Augustus 2002 |access-dateaccessdate=20 November 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524112322/https://www.espncricinfo.com/story/_/id/23275675 |archive-date=24 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.titans.co.za/history-of-titans-cricket.html |title=History of Titans Cricket |publisher=Titans.co.za |date=10 Julie 2014 |access-dateaccessdate=18 Julie 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20140818125633/http://titans.co.za/history-of-titans-cricket.html |archive-date=18 Augustus 2014 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Omdat die stad nie oor internasionale krieketstadions beskik nie, huisves dit nie top-kriekettoernooie nie. Die nabygeleë [[Centurion]] se [[SuperSport-park]] is wel 'n internasionale krieketstadion en is tydens verskeie internasionale belangrike toernooie soos die [[Krieketwêreldbeker 2003]], IKR-Wêreld Twintig20, Indiese Premierliga 2009 en IKR-Kampioenetrofee 2009 ingespan. Die naaste plaaslike franchise-span vir Pretoria is [[Titans (krieketspan)|Titans]], hoewel [[Northerns krieketspan|Northerns]] soms tydens Suid-Afrikaanse provinsiale toernooie in die stad speel. Baie van Pretoria se krieketspelers speel vir die [[Proteas]], insluitende die voormalige kaptein [[AB de Villiers]] en T20-kaptein [[Faf du Plessis]].
 
Die Pretoria Transnet Blindkrieketklub is tans die grootste Blindkrieketklub in Suid-Afrika. Hulle krieketveld is by die Transnet Ingenieurswesekampus op Lynettestraat, die tuiste van verskeie gestremde krieketspelers. PTBCC het al baie suksesvolle blindkrieketwedstryde met gestremde liggaamspanne soos die Suid-Afrikaanse Binnenshuise Krieketspan en TuksCricket juniorakademie aangebied. Noordelike Blindkrieket is die provinsiale liggaam wat PTBCC en Filefelfia Hoërskool bestuur. Die Noordelike Blindkrieketspan het die o/40 nasionale Blindkriekettoernooi, wat in April 2014 in Kaapstad gehuisves is, gewen.<ref>{{zh}} {{cite web |url=http://www.ptbcc.com |title=魁斗财经 |website=www.ptbcc.com |language=zh |archive-url=https://web.archive.org/web/20180806030159/http://ptbcc.com/ |archive-date=6 Augustus 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
 
== Besienswaardighede ==
Line 495 ⟶ 496:
; Notas:
* 'n Asterisk (*) beteken dat die winkelsentrum 'n teaterkompleks met ten minste vier teaters het.
* Die ysskaatsbaan by die Kolonnade-sentrum is in 2012 gesluit omdat dit nie meer finansieel lewensvatbaar was om dit te onderhou nie.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.iolproperty.co.za/roller/news/entry/tshwane_s_kolonnade_ice_rink |title=Tshwane's Kolonnade ice rink to relocate |access-dateaccessdate=12 Februarie 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009105716/http://www.iolproperty.co.za/roller/news/entry/tshwane_s_kolonnade_ice_rink |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
* Die Grove-winkelsentrum het in 2014 'n ysskaatsbaan geopen.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.thegrovemall.co.za/ice_rink.htm |title=The Grove Ice rink |access-dateaccessdate=4 Julie 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20150627051610/http://www.thegrovemall.co.za:80/ice_rink.htm |archive-date=27 Junie 2015 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref>
 
== Susterstede ==