Wikipedia:Voorbladartikel week 49 2020: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
SpesBona - kies maar een van die twee prente
k Hersien
 
Lyn 1:
{{Omraam|Collage Venezia.jpg|190px|left|Venesiaanse besienswaardighede.}}
[[Lêer:Canaletto, Veduta del Palazzo Ducale.jpg|duimnael|300px|links|Antieke Venesië]]
 
[[Lêer:Panorama Piazza San Marco and Venice on Easter 2013.jpg|300px|links|duimnael]]
'''[[Venesië]]''' ([[Italiaans]]: ''Venezia'', uitgespreek [veˈnɛttsja], {{Audio|It-Venezia.ogg|luister}}; Venesiaans: ''Venexia'', ''Venèsia'' of ''Venezsia'', uitgespreek [veˈnessi̯a]) is die [[hoofstad]] van die administratiewe gewes van [[Veneto]] in [[Italië]], vorm saam met die stad van [[Padua]] die Metropolitaanse gebied van Padua en Venesië, en dra die bynaam ''La Serenissima'' (''Die Deurlugtigste''). Die ou stad (''Centro Storico'') is op 'n paar groot eilande in die halfmaanvormige [[strandmeer]] van Venesië geleë. Op die vasteland het die uitgestrekte residensiële en nywerheidsbuurte van Mestre ontstaan, wat tans die oorgrote meerderheid Venesiane huisves.
 
Oor die eeue heen het Venesiane hier 'n unieke wêreld van hul eie geskep wat in baie opsigte – leefstyl, taal, argitektuur, kookkuns, modes en volkskarakter – merkbaar van ander Italiaanse stede en streke verskil. Hul leefwêreld bestaan uit 'n labirint van klein en groot kanale, met 118 bewoonde en onbewoonde eilande wat oor die loop van tyd 'n verskeidenheid funksies vervul het – as skuilplekke, vestings, [[klooster]]s, lasarette, kampe vir melaatses, kwarantyn-stasies vir slagoffers van die pes, groentetuine of werkswinkels vir tradisionele ambagte soos [[glas]]vervaardiging. Die eerste vaste verbinding per spoor met die vasteland het eers in 1846 ontstaan, maar bote bly steeds die belangrikste vervoermiddel. Motors is uit die historiese kernstad verban.
 
Al is Venesië se historiese sentrum ’n eersterangse [[Toerisme|toeristebestemming]], trek veral groot internasionale en Italiaanse ondernemings uit die toerismesektor, wat nie hul setel in die stad het nie en min bydra tot sy belastinginkomste, die grootste voordeel uit die besoekerstroom wat in 2018 tot 33 miljoen gegroei het. Terwyl Venesië die benodigde infrastruktuur vir massatoerisme moet verskaf (soos vullisverwydering), het dit 'n negatiewe uitwerking op Venesiane se daaglikse lewe. So word talle woonstelle op onwettige wyse as toeristeverblyf verhuur, terwyl daar intussen 'n gebrek aan nodige infrastruktuurgeriewe vir die krimpende permanente bevolking soos winkels, skole en mediese sorg is.
Die historiese beginpunt van die Venesiaanse wêreld val saam met die ineenstorting en ondergang van 'n ander. In die 5de eeu n.C. het die Romeinse paaie, wat die welvarende gebiede van Noord-Italië met ander dele van die [[Romeinse Ryk]] verbind het, maklike toegangsroetes geword vir barbaarse veroweraars wat verwoesting gesaai het – [[Vandale (volk)|Vandale]] en Oos-Gote op hul pad na [[Rome]], [[Hunne]] onder [[Attila die Hun|Attila]] (vanaf 452) en [[Germane|Germaanse]] [[Langobarde]] (vanaf 568). Toe die Romeinse administratiewe en militêre strukture in 'n stormloop van invallers verbrokkel het, het die Venesiaanse strandmeer 'n skuilplek geword vir agtereenvolgende golwe van vlugtelinge wat hier 'n eenvoudige bestaan gevoer het as vissers, soutmakers, groenteboere en skeepvaarders.
 
: ''[[Venesië|...lees verder]]''