Kernfisika: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
→‎Geskiedenis: Rooi word blou!
Martinvl (besprekings | bydraes)
Lyn 63:
 
== Maateenhede ==
Die maateenhede van die [[SI-stelsel]] is nie geskik vir die klein mate wat in kernfisika betref is. Ander mate is oor die jare ontwikkel wn woed dikwels gebruik. Hierdie mate verskyn in 'n tabel in die SI Brochure met die titel "''Non-SI units whoseaccepted valuesfor inuse SIwith unitsthe must be obtainedSI experimentallyUnits''".<ref>{{en}}{{citation |author=[[BIPM|''Bureau International des Poids et Mesures'' (Internasionale Buro vir Mate en Gewigte)]]
|date=2006 2019
|url=httphttps://www.bipm.org/utils/common/pdf/si_brochure_8_ensi-brochure/SI-Brochure-9.pdf
|dead-url=no
|archive-url=https://web.archive.org/web/20170814094625/http://www.bipm.org/utils/common/pdf/si_brochure_8_en.pdf
|archive-date=2017-08-14
|title=The International System of Units (SI)
|edition=8de9de
|isbn= 978-92-822-22132272-6 0
|page=126145}}</ref> Die eenhede sluit in:
 
*[[Energie]] - Die SI eenheid vir energie is die [[joule]] (J). In kernfisika is energie dikwels in elektronvoltes (eV) aangehaal. Die elektron-volt is die energie van 'n elektron wat deur 'n spanning van een volt versnel is. Dit is gelyk aan {{nowrap|1,602 176 565(35)634 x 10<sup>–19</sup> J}}.<ref group=Nota name=plusminus>Die uitdrukking "1,234 567(89)" beteken {{nowrap|"1,234 567 ± 0,000 089"}}.</ref>
*[[Massa]] - Die SI eenheid vir massa is die [[kilogram]] (kg). In kernfisika is massa dikwels in atomiese massaeenhede ("amu", "ame" of "u") of daltons (Da) aangehaal.<ref group=Nota>Die afkorting "amu" kom van "'''''A'''tomic '''m'''ass '''u'''nits''", die afkorting '"ame" kom van "'''A'''tomiese '''m'''assa'''e'''enheid"' af. Volgens die 8ste uitgawe van die SI Brochure is die simbool "u" is die verkose wêreldwye simbool vir hierdie hoeveelheid. Die naam "dalton" (simbool "Da") is deur die [[CIPM]] voorgestel as 'n alternatief vir "atomiese massaeenhede"</ref> In vroeër jare was daar verskillende definisies vir die ame, maar deesdae is die dalton gedefinieër as die massa van een atoom koolstof-12. Sy waarde is {{nowrap|1,660 538539 921066 60(7350) x 10<sup>–27</sup> kg}} <ref group=Nota name=plusminus>Die uitdrukking "1,234 567(89)" beteken {{nowrap|"1,234 567 ± 0,000 089"}}.</ref> en is ongeveer die massa van 'n vry proton of neutron.
 
*[[Massa]] - Die SI eenheid vir massa is die [[kilogram]] (kg). In kernfisika is massa dikwels in atomiese massaeenhede ("amu", "ame" of "u") of daltons (Da) aangehaal.<ref group=Nota>Die afkorting "amu" kom van "'''''A'''tomic '''m'''ass '''u'''nits''", die afkorting '"ame" kom van "'''A'''tomiese '''m'''assa'''e'''enheid"' af. Volgens die 8ste uitgawe van die SI Brochure is die simbool "u" is die verkose wêreldwye simbool vir hierdie hoeveelheid. Die naam "dalton" (simbool "Da") is deur die [[CIPM]] voorgestel as 'n alternatief vir "atomiese massaeenhede"</ref> In vroeër jare was daar verskillende definisies vir die ame, maar deesdae is die dalton gedefinieër as die massa van een atoom koolstof-12. Sy waarde is {{nowrap|1,660 538 921(73) x 10<sup>–27</sup> kg}} <ref group=Nota name=plusminus/> en is ongeveer die massa van 'n vry proton of neutron.
:In sekere gevalle word massa in MeV in plaas van daltons aangedui. Sy waarde is deur Einstein se vergelyking <math>E = mc^2</math> bereken.<ref group=Nota>Voordat hierdie vergelyking word gebruik, moet alle hoeveelhede omgeskep word in samehangende eenhede (byvoorbeeld SI).</ref>
 
*[[Elektriese lading]] - Die SI eenheid vir elektriese lading is die [[coulomb]]. In kermfisika is elektriese lading dikwels in eenvoudige ladings (''elementary charges'') aangehaal. Die eenvoudige lading is die lading van een proton of die negatiewe waarde van die lading van een elektron. In die kernfisikaletterkunde is die lading gewoonlik sonder eenhede aangedui, byvoorbeeld "lading = +1". Die waarde van een eenvoudige lading eenheid is {{nowrap|1,.602 176 565(35)634 x 10<sup>–19</sup> C}}.<ref group=Nota name=plusminus/>
 
*[[Spin (fisika)|Hoekmomentum]] - Die SI eenheid vir hoekmomentum of ''spin'' is joules-sekonde (J·s). In kernfisika is die hoekmomentum dikwels in "atoomiese eenhede van hoekmomentum" aangedui. Die waarde van een sulke eenheid (ookwat bekend is as die "[[Konstante van Planck|verminderde konstante van Planck]]" - simbool ħ) is deur die vergelyking <math>h = 2&pi;\hbar = 6.626 070 15 x 10^{–34} J·s</math> {{nowrap|1,054(6.626 571070 726(4715)/2&pi; x 10<sup>–34</sup> J·s}}.<ref group=Nota name=plusminus/> Volgens die kwantumteorie is die spin van 'n deeltjie veelvoudige van die helfde van verminderde plankkonstant. Dit word gewoonlik sonder eenhede aangedui, byvoorbeeld "spin&nbsp;=&nbsp;{{frac|1|2}}".
'''Notas'''
{{Verwysings|groep=Nota}}