Lelieagtiges: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Skakel
→‎Algemeen: Verbeter
Lyn 43:
Die ''Lelieagtiges'' (orde ''Liliales'') omvat 'n aantal [[Familie (biologie)|families]] met meer as 8 000 [[spesie]]s wat hoofsaaklik in die subtropiese gebiede voorkom. Die groep is veral bekend vanweë die groot aantal soorte wat in tuine gekweek word. Die meeste van die gekweekte soorte is hibrides van die oorspronklike (suiwer) spesies wat in die natuur voorkom.
 
Bekende voorbeelde is die verskeie soorte lelies, krokusse, narsings en tulpe en die eetbare soorte soos uie, patats en aspersies. Ander ekonomies belangrike soorte is onder meer die ''Agave''-spesies, waaruit sisal en ander vesels verkry word, ''Colchicum'', waaruit die geneesmiddel ''kolchisine'' verkry word, en 'n ''Smilax''-spesie, waaruit geurmiddels berei word. Lelieagtiges is eensaadlobbige plante, met ander woorde die sade het net een [[saadlob]], die blare is oor die algemeen lank en smal en die are daarvan parallel met mekaar.
 
Die blomme het drie kelk- en drie kroonblare, wat dikwels dieselfde vorm en kleur aanneem en dan gesamentlik as die perigoon bekend staan. Die perigoonblare is soms vergroei tot ’n buisvormige struktuur. Twee kranse van drie meeldrade elk kom om die [[stamper]] voor; laasgenoemde bestaan uit drie of ses vergroeide vrugblare. Omdat bestuiwing hoofsaaklik deur [[insekte]] en voëls bewerkstellig word, het die blomme meestal helder kleure en nektar. Nog 'n kenmerk van die Lelieagtiges is dat die wortels of die ondergrondse stingels normaalweg verdik is.
 
Die stingels kan die vorm aanneem van [[wortelstokke]] (risome), bolle, knolle en gerokte knolle. Die vrugte van die lelieagtiges is gewoonlik driehoekige kapsules en soms vlesige bessies of, in uitsonderlike gevalle, neute. Oor die klassifikasie van die orde ''Liliales'' bestaan daar heelwat meningsverskil: deskundiges klassifiseer tussen 5 en 22 families onder hierdie orde.
 
Vroeër is die klassifikasie gebaseer op die posisie van die vrugbeginsel, die vorm van die bergergane en die bou van die blomme, maar vandag speel die aantal [[chromosome]], die aanwesigheid, al dan nie, van melksapvate en die aanwesigheid of afwesigheid van chemiese stowwe soos alkaloïede en saponiene 'n belangrike rol in die klassifikasie. Die irisfamilie (''[[Iridaceae]]'') word by hierdie bespreking ingesluit, hoewel dit deur baie deskundiges as ’n aparte orde, die ''Iridales'', beskou word.