Wikipedia

Sargon van Akkad: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Sobaka (besprekings | bydraes)
33 243 edits
k skakel
taalverbetering
Etikette: Visuele teksverwerker Selfoonbydrae Wysiging op selfoonwerf Gevorderde mobiele wysiging
Lyn 18:
}}
 
'''Sargon van Akkad''', ook bekend as '''Sargon die Grote''' ([[Akkadies]]: Šarru-kīnu, "die ware/wettige koning"),<ref>Chavalas 2006</ref> was ’n Semitiese [[Akkadiese Ryk|Akkadiese]] keiser wat bekend is vir sy verowering van die [[Sumer]]iese stadstaat [[Argon (stad)|Argon]] in die 24ste en 23ste eeu&nbsp;v.C. Hy was die stigter van die dinastie van Akkad dinastie en het in die tweede laaste kwart van die 3de millennium&nbsp;v.C. regeer.
 
Volgens [[wigskrif]]bronne was hy die skinker van koning [[Ur-Zababa]] van [[Kisj]]. Hy het die koning volgens latere bronne vermoedelik vermoor en sy bewind oorgeneem voordat hy probeer het om die hele [[Mesopotamië]] te verower. Hy is aanvanklik "Sargon&nbsp;I" genoem, maar latere rekords het getoon daar was ook ’n [[Assirië|Assiriese]] koning met die naam Sargon (na wie gewoonlik as [[Sargon I]] verwys word).<ref name=Bromiley>{{cite book|last=Bromiley|first=Geoffrey|title=The international standard Bible encyclopedia|publisher=William B Eerdmans|isbn=978-0-8028-3784-4|url=http://books.google.co.uk/books?id=6OJvO2jMCr8C&pg=PA337&dq=%22sargon+of+akkad%22+%22sargon+I%22+confused&hl=en&ei=wE1ATf-ZOpeShAef18SxCA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CC8Q6AEwAA#v=onepage&q=%22sargon%20of%20akkad%22%20%22sargon%20I%22%20confused&f=false|date=31 Dec 1996|edition=Revised}}</ref>
 
Daar word geglo dat Sargon se ryk het groot dele van Mesopotamië ingesluit, het wat onder meer dele van die hedendaagse [[Iran]], [[Klein-Asië]] en [[Sirië]] was. Sy hoofstad was die nuwe, maar tot nog toe onontdekte [[Akkad]], wat hy volgens die [[Sumeriese Koningslys]] óf laat bou óf laat restoureer het.<ref>Kramer 1963: 60–61</ref> Hy word soms beskou as die eerste persoon in die bekende geskiedenis wat ’n multi-etniese, sentraal regeerde ryk geskep het, (hoewel dié eer ook die Sumeriese Lugal-anne-mundu of Lugal-Zage-Si kan toekom. Sy dinastie het [[Mesopotamië]] sowat een en ’n half eeu lank beheer.<ref>Van de Mieroop 2006: 63</ref>
 
Sargon was die stamvader van die Sargoniede, wat Assirië die magtigste staat in die hele [[Nabye Ooste]], (met inbegrip van Egipte en Anatolië), gemaak het. Uit korrespondensie van hierdie vorste wat bewaar gebly het, blyk dit dat hulle hulle in baie van hul daaglikse beslissings hulself laat lei het deur astrologie, wat in daardie tyd tot 'n belangrike "wetenskap" ontwikkel het.
 
Sargon het 'n einde gemaak aan die ryk van [[Urartu]] ([[Ararat]]) in [[Armenië]], wat eeue lank al vir die Assiriërs 'n doring in die vlees was. Die beskrywing van hierdie veldtog teen [[Urartu]] is een van die mooiste stukkies in die Assiriese literatuur. SargonLater het Sargon die FenicieseFenisiese stad [[Tiraspol|Tirus]] ook verower en tot aan die grense van die Egiptiese ryk deurgedring. Konings van [[Siprus|Ciprus]], [[Frigië]] in [[Anatolië]] en die eilande in die [[Persiese Golf]] het almal sy vriendskap en beskerming gesoekverlang.
 
Sargon het 'n nuwe hoofstad, Dur-Sjarrukin of Sargonsburg (tans [[Korsabad]]), laat bou en sy veldtogte in reliëfs verewig. Die volgende koning, [[Sanherib]] (704-681 v.C.), het die oorblywende 2 stamme van Israel (Judea, met Jerusalem as hoofstad) probeer verower, maar sy aanslae is deur koning [[Hiskia]] afgeweer. [[Sanherib]] het 'n versigtige beleid ten opsigte van [[Babilonië|Babilon ʼn versigtige bereid]] gevoer, maar toe die gebied opstandig bly en Sanherib se seun om die lewe gebring is, het die koning sterk opgetree: deur Babilon is totaal te verwoes en die beeld van [[Marduk]] is weer weggevoerweg te voer (689 v.C.).
 
Onder Sanherib het [[Nineve|Ninevé]] die hoofstad van [[Assirië]] geword. Oorblyfsels van die indrukwekkende parklandskappe en waterwerke, wat hy in die stad laat aanlê het, is vandag nog te sien. Sy opvolger, [[Esarhaddon]] (680-669 v.C.), het die betrekkinge met Babilon verbeter maar hard teen opstandige [[Arameërs|Aramese]] stamme in die suide van Babilonië opgetree.
 
[[Esarhaddon]] het die [[Kimmeriërs]] in [[Klein-Asië]] verslaan, die [[Manneërs]] en [[Meders]] in die ooste en die opstandige bewoners van Urartu in die noorde. Daarna het hy 'n waaghalsige onderneming aangepak en geprobeerprobeer om die eeue- oue ryk van die [[Egiptenare]] te onderwerp. In 671 v.C. het hy 'n voorlopige sukses behaal toe hy [[Farao Taharka]] verdryf en die hoofstad [[Memphis (Egipte)|Memphis]] verower het.
 
Tydens 'n tweede veldtog teen Egipte het diedié ambisieuse koning egter self gesneuwel. [[Esarhaddon]] het voor sySargon se dood reeds sy opvolging gereël: Assurbani palwaardeur [[Assurbanipal]](668-627v.C.) het koning in Assirië gewordsou word en sy broer in Babilonië. [[Assurbanipal]] het daarin geslaag om Egipte nog 'n tyd lank in die Assiriese invloedsfeer te hou, maar in 655 v.C. is die Assiriërs deur [[Psamtik I|Psamtik]] (663-610 v.C.) uit [[Egipte]] verdryf. Assurbanipal het egter die res van sy ryk byeengehou: hy heten ʼn opstand in [[Babilonië]] onderdruk (648 v.C.) onderdruk en die [[Elamiete]] weer eensweereens oorwin.
 
Die [[Arabiere]] het ook met die mag van die Assiriërs kennis gemaak. [[Assurbanipal]] het daarop geroem dat hy kon lees en skryf en in al die (Babiloniese) wetenskappe onderrig was. Hy het al die wetenskaplike en literêre werke in die hele Mesopotamië in 'n biblioteek byeengebring. Die kleitablette, waarvan helaas baie beskadig en onvolledig is, is tans in besit van die British Museum in Londen en vorm die basis van kennis oor die Babilonies-Assiriese kultuur van diedié tydperk.
 
== Verwysings ==
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Sargon_van_Akkad"