Koerdies: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Opruim
Bygewerk
Lyn 2:
{{Inligtingskas Taal
|naam=Koerdies
|inheemsenaam=كوردی, ''Kurdî'', ''Kurdí''<br />''Zimanê kurdî'', زمانی کوردی
|familiekleur=Indo-Europees
|state={{vlagland|Turkye}}<br />{{vlagland|Irak}}<br />{{vlagland|Iran}}<br />{{vlagland|Sirië}}<br />{{vlagland|Armenië}}<br />{{vlagland|Azerbeidjan}}<br />{{vlagland|Georgië}}<br />{{vlagland|Duitsland}}
|streek=[[Wes-Asië]]
|sprekers=30 miljoen<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.ethnologue.com/language/kur |title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Kurdish |publisher=[[Ethnologue]] |accessdate=1620 Maart 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200505073352/https://www.ethnologue.com/language/kur |archive-date=5 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
|rang=
|skrif=[[Arabiese alfabet]], [[Latynse alfabet]]
Lyn 20:
}}
 
'''Koerdies''' (كوردی, ''Kurdî'', ''Kurdí''), oftewel die '''Koerdiese tale''' (زمانی کوردی, ''Zimanê kurdî''),<ref>{{ku}} {{cite journal |last1=ئەمین |first1=هاشم |title=زمانی فەرمی و پێگەى زمانی کوردى لەنێو زمانە جیهانییەکاندا |journal=Journal of University of Human Development |date=10 Junie 2017 |volume=3 |issue=2 |pages=172–187 |doi=10.21928/juhd.20170610.07 |url=http://juhd.uhd.edu.iq/journals/index.php/v03/n02/2017-06-10-07 |accessdate=1 Desember 2020 |doi-access=free }}</ref><ref>{{ku}} {{cite journal |last1=Khalid |first1=Hewa Salam |title=Zimanê kurdî, malbat û zarên wî |journal=International Journal of Kurdiname |date=November 2019 |issue=1 |url=https://www.researchgate.net/publication/337423580 |accessdate=1 Desember 2020 }}</ref> is 'n [[dialek]]kontinuum<ref name="Iranica" /> wat aan die [[Irannese tale]] behoort en deur etniese [[Koerde]] in die geokulturele streek [[Koerdistan]] en die Koerdiese [[diaspora]] gepraat word. Die drie Koerdiese tale is [[Koermandsji|Noord-Koerdies]] (''Kurmanji''), [[Sorani|Sentraal-Koerdies]] (''Sorani'') en [[Suid-Koerdies]] (''Xwarîn''). 'n Ander groep van nie-Koerdiese Noordwestelike Irannese tale, die [[Zazaki]]-[[Gorani]]-tale, word ook deur miljoene se etniese Koerde gepraat.<ref name="ReferenceB">{{en}} {{cite book |author=Kaya, Mehmet |title=The Zaza Kurds of Turkey: A Middle Eastern Minority in a Globalised Society |isbn=1-84511-875-8}}</ref><ref name="gulf2000.columbia.edu">{{en}} {{cite web |url=http://gulf2000.columbia.edu/images/maps/Mid_East_Linguistic_lg.jpg |title=Languages of the Middle East |accessdate=23 Desember 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120118184312/http://gulf2000.columbia.edu/images/maps/Mid_East_Linguistic_lg.jpg |archive-date=18 Januarie 2012 }}</ref><ref name="Books.google.com">{{en}} {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=dgDi9qFT41oC |title=A Modern History of the Kurds: Third Edition – David McDowall – Google Books |date=14 Mei 2004 |isbn=978-1-85043-416-0 |accessdate=18 Desember 2012 |last1=McDowall |first1=David }}</ref> Volgens ondersoeke in 2009 word die aantal Koerdiese [[moedertaal]]sprekers in Turkye op tussen 8 en 20 miljoen geraam. Die meerderheid Koerde praat Koermandsji.<ref>{{en}} {{cite news |title=Kurmanji |url=http://www.ecumenico.org/article/kurmanji/ |accessdate=24 Februarie 2016 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304135205/http://www.ecumenico.org/article/kurmanji/ |archive-date=4 Maart 2016 }}</ref><ref>{{en}} {{cite news |title=Kurmanji Kurdish |url=https://www.fas.harvard.edu/~iranian/Kurmanji/kurmanji_1_grammar.pdf |accessdate=24 Februarie 2016 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304194105/http://www.fas.harvard.edu/~iranian/Kurmanji/kurmanji_1_grammar.pdf |archive-date=4 Maart 2016 }}</ref> Die meeste Koerdiese tekste is in Koermandsji en Sorani geskryf. Koermandsji word met die Hawar-alfabet geskryf, 'n aangepaste weergawe van die [[Latynse alfabet]], en Sorani word met die Sorani-alfabet geskryf, 'n variant van die [[Arabiese alfabet]].
'''Koerdies''' (كوردی, ''Kurdî'', ''Kurdí'') is 'n [[Irannese tale|Irannese taal]] wat deur sowat 30 miljoen mense in [[Turkye]], [[Irak]], [[Iran]], [[Sirië]], [[Armenië]], [[Azerbeidjan]], [[Georgië]] en [[Duitsland]] gepraat word. Dit is die [[amptelike taal]] van [[Koerdistan]] in Irak en 'n erkende minderheidstaal in Irak, Iran en Armenië. Die [[taal]] bestaan uit die drie [[dialek]]te [[Koermandsji]] (Noord-Koerdies), [[Sorani]] (Sentraal-Koerdies) en [[Suid-Koerdies]]. Daarbenewens praat [[Koerde]] nog [[Zazaki]] en [[Gorani]], hoewel albei tale nie as Koerdiese tale beskou word nie. In Turkye word Koerdies met die [[Latynse alfabet]] geskryf, in Irak en Iran in die [[Arabiese alfabet]] en in die voormalige [[Sowjetunie]] is die [[Cyrilliese alfabet]] gebruik.
 
[[Lêer:Kurdish languages map.svg|duimnael|links|Verspreiding van Koerdiese tale wat deur [[Koerde]] gepraat word:
Lyn 32:
{{sleutel|#ff8a00|[[Gorani]]}}
{{sleutel|#ce9bd8|gemeng}}}}]]
[[Lêer:Kurdish Language.svg|duimnael|links|Die woord "Kurdî", كوردی, in die Arabiese en Latynse alfabete]]
Mokriani-dialek van Sentraal-Koerdies word wyd in Mokrian gepraat. Piranshahr en Mahabad is twee hoofstede van die Mokrian-dialektebied.<ref>http://www.dissertation.xlibx.info/d1-other/240081-1-background-the-language-community-and-fieldwork-introduction-the.php</ref>
Die kategorisering van [[Laki]] as 'n dialek van Suid-Koerdies of as 'n vierde Koerdiese taal is tans die onderwerp van 'n debat,<ref name="Iranatlas">{{en}} {{cite web |title=Atlas of the Languages of Iran A working classification |url=http://iranatlas.net/index.html?module=module.classification |website=Languages of Iran |accessdate=25 Mei 2019}}</ref> maar die onderskeie tussen Laki en ander Suid-Koerdiese dialekte is minimaal.<ref name="Iranica">{{en}} {{cite web |url=http://www.iranicaonline.org/articles/lak-tribe |title=Lak Tribe |publisher=Encyclopædia Iranica |accessdate=20 Maart 2021}}</ref>
 
Tot in die 20ste eeu was die literêre uitset in Koerdies veral beperk tot poësie, toe meer algemene literatuur verskyn het. Vandag word veral die twee Koerdiese dialekte Koermandsji en Sorani vir skryfwerk gebruik. Sorani is saam met [[Arabies]] een van Irak se twee [[Amptelike taal|ampstale]] en word in politieke dokumente eenvoudig "Koerdies" genoem.<ref>{{en}} {{cite book |last=Allison |first=Christine |title=The Yezidi Oral Tradition in Iraqi Kurdistan |url=https://books.google.com/books?id=GTg6tSFTQ98C&pg=PA16 |year=2012 |publisher=Routledge |isbn=978-1-136-74655-0}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |title=Kurdish language issue and a divisive approach |publisher=Kurdish Academy of Language |url=http://kurdishacademy.org/?q=node/194 |date=5 Maart 2016 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305024244/http://kurdishacademy.org/?q=node%2F194 |archive-date=5 Maart 2016 }}</ref>
 
== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}
 
== Eksterne skakels ==
Line 41 ⟶ 44:
{{CommonsKategorie-inlyn|Kurdish language}}
{{Wikt-inlyn|Koerdies}}
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Kurdish-language|title=Kurdish language|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=20 Maart 2021}}
* {{en}} {{cite web|url=https://iranicaonline.org/articles/kurdish-language-i|title=Kurdish language|publisher=Encyclopædia Iranica|accessdate=20 Maart 2021}}
 
{{Taalsaadjie}}
{{Normdata}}