Frans: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Afstandskoppelteken word nie by byvoeglike naamwoorde gebruik nie, maar by deelwoorde. Ons kan ook nie praat van ’n "groot en ’n ysterklip" nie! |
|||
Lyn 177:
[[Lêer:Franschhoek-panneau.jpg|duimnael|'n Franstalige straatbord in Franschhoek]]
[[Lêer:FransAfrikaansewoordeboek1950.jpg|duimnael|Die enigste gedrukte Afrikaans-Franse woordeboek (1950)]]
Vir die kompanjie was 'n Franstalige gemeenskap in die Kaap egter nie wenslik nie, en hulle het maatreëls getref om die immigrante so vinnig moontlik te laat vernederlands. Frans onder die Hugenote het in Suid-Afrika egter 'n natuurlike dood gesterf. Die Franse taal is in die kolonie nie "onderdruk" en "uitgeroei" nie, al is dié bewering ook dikwels gemaak deur mense wat 'n regverdiging gesoek het vir die onderdrukking van Hollands vanaf kort na die tweede Engelse besetting in die Kaap.<ref>[[Johannes du Plessis Scholtz|Scholtz, J. du P.]] 1965. Verdwyning van die Franse Taal in Suid-Afrika. (Oorspronklik gepubliseer in ''Die Burger'', 7 September 1939.) In:''Afrikaans uit die vroeë tyd''. Kaapstad: Nasou. pp.226-234.</ref>
Die Franse wou aanvanklik heeltemal apart bly van die "Duijtsche natiën". Die Hugenote was onder meer by Stellenbosch, maar veral in [[Drakenstein]] saamgekoek, want hulle wou ook nie ver uitmekaar woon nie (die verandering van woonplek is in Oktober 1688 toegelaat). Die spyt enkele dekades later om nie Nederlands te ken of meer leergeleenthede daartoe te hê nie, was hul eie skuld. Dit was egter van die begin af onvermydelik
Die V.O.C. wou aanvanklik skoolmeesters onder die Franse instuur om die kinders in Hollands te laat skoolgaan. In die praktyk het daar niks van gekom nie. Dit is nou die jaar 1691 en verder. Vergeleke met Stellenbosch wat met sy stigting in 1679 eers tot 1700 moes wag vir 'n Hollandse voorleser, kan mens moeilik praat van hardhandige behandeling van die Franse wat betref die voorsiening van 'n Franssprekende dominee. In Stellenbosch Distrik was daar maar nog drie Franse families woonagtig – die ander is blykbaar toegelaat om na Drakenstein te verhuis. Al was daar ook 'n aansienlike bevolking Hollanders in Drakenstein in 1691, was daar tot 1700 ook nie 'n Hollandse skoolmeester en voorleser in daardie distrik nie.
Selfs met ds. Pierre Simond wat terugkeer na Europa in 1702, het [[Willem Adriaan van der Stel|W.A. van der Stel]] die Here XVII gevra om 'n predikant te stuur wat ''die beijde in de duijtsche'' [d.w.s. Hollands] ''en France Taalen is ervaaren''. Herhaaldelik sou die Here XVII met elke versoek aanvanklik teëstribbel, maar dan tog die versoek toestaan. In 'n versoekskrif van die Drakensteinse kerkraad (Junie 1703) is daar sprake van 116 gemeentelede
In Drakenstein het dominee Paul Roux nog altyd voortgegaan om Franse dienste te hou. Op 8 Mei 1718 het die kerkraad nog gereël dat die Franse dienste elke Sondag net na die Hollandse een gehou moes word ''al waar het ook voor een of twee menschen.'' Op 7 Februarie 1723 was daar nog 25 of 26 Franse bejaardes oor wat Nederlands nie kon verstaan nie. Na oorweging en heroorweging deur die Goewerneur en Raad is bevind die getal is nou te min om 'n aparte voorleser aan te stel, veral omdat die Hollandse voorleser Hermanus Bosman ook Frans geken het. Reeds op 10 Desember 1709 het die Politieke Raad die kerkraad van Drakenstein opgedra om voortaan geen stukke aan die regering meer in Frans te stuur nie, sodat die Franse taal na die dood van Paul Roux geen amptelike erkenning meer sal geniet nie. Niemand het beswaar daarteen gemaak nie.
| |||