Mesopotamië: Verskil tussen weergawes

Die [[voorgeskiedenis]] van die [[antieke Nabye Ooste]] begin in die vroeë [[Paleolitikum|Ou Steentydperk]]. In dié tyd het skryfwerk begin met ’n [[piktogram]]skrif tydens die [[Uruk-tydperk|Uruk IV-tydperk]] (omstreeks die 4de millennium v.C.). Die aantekening van ware historiese gebeure – en die antieke geskiedenis van Laer Mesopotamië – het in die middel van die 3de millennium v.C. begin met [[wigskrif]]rekords van vroegdinastiese [[koning]]s.

Die streek was een van die vier riviervalleibeskawings waar skrif ontdek is; die ander was die [[Nyl]]vallei in [[antieke Egipte]], die [[Indusvalleibeskawing|Indusvallei]] op die [[Indiese subkontinent]] en die [[Geelrivier]]vallei in [[Geskiedenis van China|antieke China]]. In Mesopotamië was daar histories belangrike stede soos [[Uruk]], [[Nippur]], [[Nineve]], [[Assur]] en [[Babilon]], sowel as groot state soos die stad [[Eridu]], die [[Akkadiese Ryk]], die [[Derde Dinastie van Ur]] en die verskeie [[Assirië|Assiriese]] state.

**[[Uruk|Uruk-tydperk]] (~ 4400 v.C. - 3200 v.C.)

Die belangrikste stad van die Sumeriërs was [[Uruk]], wat deur [[Gilgamesj]] regeer is. Die helededig van dié held word beskou as die oudste [[Letterkunde|letterkundige werk]] wat bestaan. Ondanks hulle politieke fragmentasie het die stadstate van dié tyd ’n relatief homogene materiaalkultuur gedeel. Stede soos [[Uruk]], [[Ur]], [[Lagasj]], [[Umma]] en [[Nippur]] in Laer Mesopotamië was baie magtig en invloedryk. In die noorde en weste was stadstate soos [[Kisj]], [[Mari, Sirië|Mari]], [[Tell Brak|Nagar]] en [[Ebla]]. Teen 2700 v.C. was wigskrif sterk gevestig.

Die ''oud'' (Arabies: العود) is ’n klein Mesopotamiese [[snaarinstrument]]. Die oudste fotorekord daarvan dateer van die [[Uruk|Uruk-tydperk]] in Suid-Mesopotamië meer as 5000 jaar gelede. Dit verskyn op ’n silinderseël wat tans in die [[Britse Museum]] gehou word. Dit beeld ’n vrou uit wat hurkend met haar instrument op ’n boot sit en dit met haar regterhand bespeel. Die instrument verskyn honderde kere dwarsdeur die Mesopotamiese geskiedenis en weer van die [[18de Dinastie van Egipte|18de Dinastie]] af in [[antieke Egipte]], in variasies met kort en lang nekke. Die ''oud'' word beskou as ’n voorloper van die Europese [[luit]]. Die naam kom van die Arabiese woord العود ''al-‘ūd'', "die hout", wat moontlik die naam is van die boom waarvan die ''oud'' gemaak is. (Die Arabiese naam, met die [[Lidwoord|bepaalde lidwoord]], is die bron van die woord "luit".)

Die merkwaardigste argitektoniese oorblyfsels van vroeë Mesopotamië is die tempelkomplekse by [[Uruk]] uit die 4de millennium v.C.; tempels en paleise uit die [[Vroegdinastiese Tydperk van Mesopotamië|Vroegdinastiese Tydperk]] in die Diyalariviervallei soos by Khafajah en Tell Asmar; die oorblyfsels uit die [[Derde Dinastie van Ur]] by [[Nippur]] (Heiligdom van [[Enlil]]) en [[Ur]] (Heiligdom van [[Nanna]]) en uit die middel [[Bronstydperk]] by die Siries-Turkse terreine Ebla, Mari, Alalakh, [[Aleppo]] en Kultepe; paleise uit die laat Bronstydperk by Hattusa, [[Oegarit]], [[Assur]] en Nuzi; en paleise en tempels uit die [[Ystertydperk]] in [[Assirië]], [[Babilonië]], [[Urartu]] en die [[Hetiete]]ryk. Oorblyfsels van huise kom hoofsaaklik by Nippur en Ur voor.