Esties: Verskil tussen weergawes

'''Esties''' (''eesti keel'' [ˈeːsti ˈkeːl] {{Audio|Et-eesti keel.ogg|luister}}) is die [[amptelike taal]] van die republiek [[Estland]]. Die [[taal]], wat ook '''Estnies''', '''Ests''', of '''Estlands''' genoem word, het ongeveer 1 miljoen sprekers. Daarmee is dit op eentwee na (ná [[Yslands]] en [[Maltees]]) die kleinste taal in Europa wat op alle vlakke (in wetgewing, regspraak, die wetenskap en letterkunde) gebruik word. Die eerste Estniese boek het in 1535 verskyn.

Estnies behoort tot die [[Fins-Oegriese tale]], en binne die familie tot die [[Oosseefinse tale]]. Tot dié groep tale, wat rondom die [[Finse Golf]] gepraat word, behoort ook [[Fins]], 'n taal wat die meeste [[Estlanders]] sonder veel moeite kan verstaan. Omgekeerd geld dit trouensegter minder: behalwebenewens die verwantskap tussen die tale speel dit ook 'n rol dat die Estlanders vertroud is met Fins, byvoorbeeld omdat hulle steeds Finse televisie kan ontvang en omdat Estland druk besoek word deur Finse toeriste.

Estnies is nie verwant aan [[Lets]] of [[Litaus]] nie en netewemin so min nie metaan [[Russies]] nie. [[Afrikaans]] is omin dieder waarheid te sê as [[Indo-Europese tale|Indo-Europese taal]] nader aan die drie tale as Estnies.

Estnies gebruik die [[Latynse alfabet]], aangevul metdeur die klinkertekens ä, ö, ü en õ. Die laaste teken staan vir 'n tipies Estniese klinker wat gevorm word deur die tong te plaas asof 'n o uitgespreek word en die lippe daarby te trek. As beginletters kom ''b'', ''d'' en ''g'' slegs in woorde voor wat uit vreemde tale ontleen is. Sowel klinkers as medeklinkers kan kort, lank en ekstra lank wees. In Estniese spelling word grotendeels slegs die verskil tussen kort en lank weergegee en wel deur die letter dubbel te skryf: ''sada'' 'honderd' vs. ''saada'' 'om te kry' en ''kana'' 'hoender' vs. ''kanna'' 'dra!'.

Estnies hetis vanin sy gebruikswêreld deur alle omringende tale invloed ondergaanbeïnvloed. Daar is Oudgermaanse, Baltiese en Slawiese leenwoorde uit die tyd toe die Oosseefinse familie nog een taal vorm (voor die begin van ons jaartelling), byvoorbeeld onderskeidelik die woorde ''rand'' (strand, Germaans), ''sild'' (brug, Balties) en ''aken'' (venster, Slawies). Jonger is die groot aantal leenwoorde uit [[Nedersaksies]], die taal van die [[Hanse]]. Die taal lyk baie soos Nederlands (meer as na [[Duits|Hoog-Duits]]), en aangesien die Estniese spelreëls op sommige punte ooreenkom met die Nederlandse, is daar 'n hele aantal woorde wat in [[Nederlands]] en ook in Afrikaans en in Estnies identies is: ''klooster'', ''kaart'', ''kroon'', ''kraan''.

* Estnies vermy opeenhoping van medeklinkers aanin die begin van 'n woord: ''strand'' word ''rand''.