Inkwisisie: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
kNo edit summary
Lyn 4:
Die Inkwisisie was 'n permanente instelling in die Katolieke Kerk wat die taak opgelê is om kettery te verwoes. Anders as baie ander gelowe (bv., [[Boeddhisme]], [[Judaïsme]]) het die Katolieke Kerk 'n hiërargiese struktuur met 'n sentrale burokrasie. Ná [[Konstantinopel]] die vervolging van die kerk beëindig het, het die plaaslike administratiewe strukture van die Ryk (die westelike kerk) saamgekom as een hiërargie met Rome as middelpunt. Dié wie se geloofsoortuiging of -beoefening genoegsaam afgewyk het van die ortodoksie van die rade het nou die onderwerp geword van pogings om hulle terug na die kerkskool te bring. Weerstand het vele maal tot vervolging gelei.
 
Kettery (van die Grieks ''katharos'' wat "suiwer" beteken. Die [[Engelse taal|Engels]] ''heresy'', kom van die [[Griekse taal|Grieks]]<nowiki/>e ''haeresis'' wat "sekte" of "geloofskool" beteken) was 'n probleem vir die Kerk van die begin af. [[Handelinge]] 15 vertel van die sameroeping van 'n raad in Jerusalem wat met die kettery van die Judaïseerders te doen gehad het. In die daaropvolgende eeue was daar [[Arianisme]] en [[Manicheïsme]]; in die [[Middeleeue]] was daar die [[Kathare]] en Waldenses[[Waldense]]; en in die [[Renaissance]] was daar die [[Hussiet]]e, [[Lutherse Kerk|Lutherane]], [[Calvinisme|Calviniste]] en Rosicruciane. Pogings om die kettery te onderdruk was aanvanklik ''[[ad hoc]]'', maar in die Middeleeue het dit 'n permanente struktuur geword wat met die probleem moes handel. Teen die [[12de eeu]] het Kerkrade aangedring daarop dat sekulêre regeerders ketters moes vervolg.
 
== Geskiedenis ==
Lyn 24:
* [[Roomse inkwisisie]]
 
In die tweede helfte van die [[12de eeu v.C.|12e eeu]] het 'n aantal ketterse bewegings in [[Suid-Frankryk]] en [[Noord-Italië]] ontstaan. Die belangrikste daarvan was die [[Kathaar|Kathare]], die [[Albigenser|Albigense]] en die Waldensers[[Waldense]]. Om hierdie bewegings te bestry, het pous Innocentius III in 1199 en 1206 spesiale opspoorders aangestel wat in die voltrekking van hul vonnisse die steun van die wêreldlike mag geniet het. Die [[Vierde Lateraanse Konsilie]] (1215) het bepaal dat die opspoor van ketters veral die taak van die [[biskop]]p<nowiki/>e was.
 
Omdat die biskoppe egter soms probeer het om die ketters te beskerm, het pous [[Gregorius IX]] in 1231 bepaal dat die opsoek en veroordeling van ketters voortaan deur 'n pouslike instelling waargeneem sou word: die ''[[inquisitio haereticae pravitatis]]''. Hy het veral [[Dominikaanse Republiek|Dominikan]]<nowiki/>e as kerklike regters en inkwisiteurs aangestel. Die berugtheid wat die Dominikaanse orde verwerf het, het aanleiding gegee tot 'n woordspeling op hul naam: domini canes ("honde van die Heer") omdat hulle soos bloedhonde op die spoor was van mense met afwykende geloofsoortuigings.