Wikipedia

Hesse: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
k Interne skakel
Etiket: 2017-bronwysiging
JMK (besprekings | bydraes)
12 732 edits
→‎Romeinse heerskappy: skakels, teksdetails
Lyn 137:
[[Lêer:Saalburg Main Gate (Porta Praetoria).jpg|duimnael|Die ''Porta Praetoria'' (hoofpoort) van die gerekonstrueerde Romeinse fort Saalburg naby [[Bad Homburg vor der Höhe|Bad Homburg]]]]
[[Lêer:Römische Villa Haselburg (DerHexer) 2012-09-29 013.jpg|duimnael|'n Gerekonstrueerde Romeinse villa in Haselburg]]
[[Lêer:A richly decorated triclinium (officer’s dining room), the most complete Roman wall-painting of all the limes, found in the Limes fort at Echzell, Saalburg Roman Fort, Limes Germanicus, Germania (Germany) (7957570540).jpg|duimnael|Die rykryklik versierde ''triclinium'' (eetkamer) van 'n Romeinse offisier. te Limes-fort Saalburg, Echzell]]
Romeinse legioene, wat in die versterkte militêre basis van [[Mogontiacum]] (die moderne [[Mainz]]) gestasioneer was, het in 10 v.C. die Ryn oorgesteek om vir die eerste keer voet op Hessiese bodem te sit. Rome was destyds van voorneme om sy provinsie Germania verder uit te brei en sy oostelike grens tot by die [[Elbe]]rivier te verskuif. Die Chatte was die eerste Germaanse volk wat in gevegte met Romeinse magte gewikkel was. Dit was ook moontlik ook die rede hoekom hulle 'n sentrale rolfokuspunt in die Romeinse geskiedskrywing gespeelwas en 'n hele reeks outeurs, waaronder [[Tacitus]], Florus, [[Plinius die ouere|Plinius]] en [[Strabo]], na hulle verwys het.
 
Die Romeins-Chattiese konflik het die hele Romeinse keisertyd voortgeduur. Rome het uiteindelik daarin geslaag om sy besittings langs die regteroewer van die Ryn uit te brei en die nuut verowerde gebiede deur 'n reeks grensforte in die huidige Wiesbaden, Hofheim en Friedberg te beveilig. Die laasgenoemde plekLaasgenoemde was die Romeinse Ryk se noordelikste voorpos in Hesse, maar desondanks is die Romeinse ''castellum'' Saalburg naby [[Bad Homburg vor der Höhe|Bad Homburg]] tans die bekendste Romeinse vesting in die gebied. In 1900 het die imperiale selfbeeld van keiser [[Wilhelm II van Duitsland|Wilhelm II]] die aanleiding tot die rekonstruksie van hierdie ''castellum'' gegee.
 
Die voortdurende grenskonflik het verdere versterkings noodsaaklik gemaakgenoodsaak. Vanaf 83 n.C. het die Romeine met die bou van die Limes begin, 'n versterkte en bewaakte grenslyn. Hiervoor is aanvanklik net 'n smal strokie land van bome en bosse skoongemaak om 'n grenspad aan te lê. Hierdie pad het dikwels oor bergkamme geloop wat 'n goeie uitsig oor die onveilige Chattiese grensstreek gebied het. Dit is gaandeweg versterk en tot een van die beduidendste en invloedrykste kulturele grenslyne in die geskiedenis van Europa uitgebou.<ref>{{de}} Kroll (2011), bl. 14</ref> Terwyl dit heel waarskynlik nie geskiksou wasdeug om 'n grootskaalse aanval af te weer nie, het die Limes nogtansnietemin die doeltreffende polisiëring van die grens moontlik gemaakbewerkstellig sodat migrasie- en handelstromehandelsverkeer beheergereguleer kon word.
 
Die Limes het die gebied van Hesse in twee dele verdeel. Suid-Hesse het deel uitgemaak van die Romeinse provinsie Bo-Germanië (''Germania superior'') met sy hoofstad Mogontiacum. Die gebied is gaandeweg geromaniseer – 'n proses wat hom op administratiewe, stedeboukundige en infrastrukturele gebied voltrek het. Latyn het die algemene omgangstaal geword. In administratiewe opsig is die provinsie in ''civitates'' verdeel – nedersettings of munisipaliteite wat dikwels deur 'n bepaalde stamgroep bewoon is en oor sy eie plaaslike administrasie beskik het. In Hesse was daar drie ''civitates'': die ''civitas Taunensium'' (met Nida – tans Frankfurt-Heddernheim – as administratiewe setel), die ''civitas Mattiacorum'' (Aquae Mattiacorum, die moderne Wiesbaden) en die ''civitas Audeniensium'' (Dieburg).
 
Alle bewoners van Bo-Germanië was belastingpligtig, maar het tegelykertyd voordeel getrek uit die doeltreffende Romeinse administrasie. So is vaste paaie aangelê en steenbrûe gebou om die ekonomiese mobiliteit van bewoners en handelsverkeer te bevorder. Die versterkte handel- en marksentrum (''forum'') in Waldgirmes naby Lahnau getuig van Romeinse aktiwiteite in hierdie verband. Die ''forum'', watvanafwat vanaf 4 v.C. ontstaan het, is een van die vroegste voorbeelde van Romeinse steengeboue in die besette Germaanse gebiede langsaan die regteroewer van die Ryn (''Germania magna'').
 
'n Groot aantal landgoede (''villae rusticae'') het die bevolking in stedelike nedersettings van landbouprodukte voorsien. Akkerbou en veeteelt het voordeel getrek uit nuut ingevoerde, tot dusver in die gebied onbekende vrugtesoorte, veerasse en landboukundige toerusting. Die warm Rynvallei was 'n goeie ligging vir die vestiging van 'n wynboubedryf. Warmbaddens, wat vir geneeskundige en ontspanningsdoeleindes gebruik is, was 'n lokpunt vir bewoners van Wiesbaden, Bad Nauheim en Bad Vilbel en hul uitheemse gaste, net soos dietewens gashuise inook die gebiedplaaslike gashuise. Fonteine en [[akwaduk]]te het die bevolking van vars water voorsien.
 
Al het die Romeinse heerskappy in Suid-Hesse sowat 400 jaar geduur, was Germaanse aanvalle 'n konstante bedreiging vir sy bewoners. Die Chatte het vanuit hul stamland noord van die Limes verskeie kere die Romeinse grens oorgesteek. Aanvanklik is hul aanvalle suksesvol afgeweer, maar vanaf die vroeë 3de eeu het 'n tweede Germaanse volk, die [[Alemanne]], na die ryksgrens bestormopgeruk. Omstreeks 260 het hulle vir die eerste keer die Limes deurbreek.
 
Rome was genoodsaak om alle gebiede van die provinsie Bo-Germanië, wat langs die Ryn se regteroewer geleë was, te ontruim. Die besittings aan die linkeroewer is hergeorganiseer as ''Germania prima'', terwyl Mogontiacum sy status as administratiewe setel gehandhaaf het. Danksy magtige versterkings het die Romeinse bewind aan die Ryn se linkeroewer nog sowat honderd jaar voortgeduur voordat ook hierdie gebiede gereeld teikens van Alemanniese invalle geword het. Omstreeks 400 is die Romeinse verdedigingslinies aan flarde geskeur, en kort daarna het die laaste Romeinse groepe die gebied ontruim. Vierhonderd jaar se Romeinse heerskappy het hul stempel op Suid-Hesse afgedruk sodat die streek ook in die volgende eeue sterk verskil het van die noorde verskil het wat nooit onder Romeinse bewind gekom het nie.
 
=== Middeleeue ===
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Hesse"