Intensiewe vorm: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
bl. 22 afgehandel |
→Voorbeelde: bl. 23 afgehandel |
||
Lyn 243:
* '''saai''' – doodsaai (vervelend)
* '''saf''' – papsaf
* '''sag''' – papsag,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Kempen" /> donssag,<ref name="Potgieter" /> doeksag/doeksaf, satynsag, troetelsag, murgsag,<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 239: ''…'' '''murgsagte''' ''bees op hulle plaas vetgevoer en geslag,...''</ref> smeltsag,<ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 158: ''Die vleis is'' '''smeltsag''', ''die smaak perfek – daar's nie 'n ander woord nie.''</ref> fluweelsag<ref name="Makrogids" /><ref name="Kempen" /> (stem), katsag,<ref>Marais, Danie. 2009. ''Al is die maan 'n misverstand''. Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.27 (''Groot was my verbasing''): ''Ek het oor jou vel gestreel / en die bang nag het '''katsag''' ''in my skoot opgekrul.''</ref> engelsag,<ref>Ferreira, Jeanette. 1995. ''Die onsterflikes''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 76: ''Behalwe die weerloosheid van 'n bokkie, behalwe die'' '''engelsagte''' ''soetheid en skoonheid, behalwe die vlymskerp intellek en die gevatte sarkasme, sou daar uiteindelik tog vuur in die vou van haar donkerrooi mantel verskuil wees, hartstogtelike asem en begeerte as hy sou . . . ? ''</ref> asemsag,<ref name="Kempen" /> bottersag,<ref>Swart, Keina. 2014. ''Bloujaar''. Pretoria: Protea Boekhuis, bl. 17: ''Vir die tweede keer dié aand maak Rampie sy deur'' '''bottersag''' ''oop''.</ref> poeiersag,<ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 133: ''Die sand is'' '''poeiersag''' ''en die gevoel van lae swaartekrag is heerlik.''</ref> melksag,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 28: ''Sy – want dit is 'n sy – is seker een van 'n werpsel wat naweekgangers van die Kaap so dikwels hier in die bosse los. Nog'' '''melksag''' ''en tog het sy dit oorleef.''</ref> roomsag<ref>''Rooi Rose'', 21 Oktober 1970, bl. 151, ''Nestum''-reklame: ''Vier'' '''roomsagte''' ''graankosse''; '' 'n Afgemete hoeveelheid graankos gemeng met melk - maak 'n ryk'', '''roomsagte''' ''babakos.''</ref>
* '''salig''' – sielsalig<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 86-87: ''Ook baie van my tyd was nodig om houtstompe te saag sodat die familie winteraande'' '''sielsalig''' ''voor die kaggelvuur kan lê en stoom''.</ref><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 111: '''Sielsalig'' ''geesdriftig''.</ref>
* '''seker''' – doodseker,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Stadler, L.G 1994" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 87-88: ''As Jorie of ek vervaard uit tuin of kombuis opdaag om hulle te verwelkom en dalk skimp op gister en eergister se baie besoekers, dan is die jongste aankomelinge altyd'' '''doodseker''' ''ons praat van ander mense, nie van hulle nie.''</ref><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 217: ''"En toe is die hoed leeg, en sy vra: 'Waar is my sleutels?' en sy sê sy hét dit ingesit, sy is'' '''doodseker''' ''..."''</ref> klipseker
Lyn 263:
* '''sku''' – skilpadsku<ref>Stander, Carina. 2004. Kleurblind. In: Cochrane, Neil (samest. & red.). ''Braaivleis in die bos en ander verhale''. Pretoria: Aktuapers, bl. 58: ''Hy het'' '''skilpadsku''' ''weggeskram toe ek my hand vir hom hou''.</ref>
* '''skurf''' – rasperskurf<ref>[https://archive.org/stream/tydskrifvirlette00uns_u47/tydskrifvirlette00uns_u47_djvu.txt ''My hart het soos ’n hakkopslang / orent geruk, / toe ’n'' '''rasperskurwe''' ''hyging uit sy rietskraal / lyfie boor.'']</ref>
* '''slap''' – papslap<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" />
* '''sleg''' – doodsleg,<ref name="Potgieter" /> papsleg,<ref name="Van Schoor1" /> daggasleg, vreksleg, vrotsleg, hondsleg,<ref>Swart, Keina. 2014. ''Bloujaar''. Pretoria: Protea Boekhuis, bl. 27: ''"Ag kom nou. Dis net rou groente." Ma beduie vir Dêrra om nog 'n sluk te vat. "Nee, Bok, dis'' '''hondsleg'''. ''Skuus, maar ek gaan dit nie in my lyf kry nie."''</ref> kaksleg (obseen)<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 121: ''Jy's te'' '''kaksleg''' ''om self daardie band aan te sit.''</ref>
* '''slim''' – vrekslim<ref>[http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/07/04/vb/7k/02.html Waar kom die wallieskaap vandaan?]:<br /> ''Ek het baie simpatie met opvoeders wat vandag se bloedjies Afrikaans moet leer, maar soms wonder 'n mens darem oor die inligting wat oorgedra word. Een ouer het paniekerig (namens sy eie kind) by 'n paar professore begin soek na die intensiewe vorm van slim. Nou is intensiewe deur die eeue in Afrikaans in redelik vaste vorme ingeburger. Ons praat van grasgroen, bloedrooi, seepglad, goud- of borriegeel, potblou, ensovoorts. In hierdie gevalle kan 'n mens die intensief ook omstel tot so groen soos gras, so rooi soos bloed, ensovoorts. Maar dan is daar ook woorde soos doodgoed, doodlekker en ander wat nie letterlik so goed of so lekker soos die dood is nie. Hier beteken die dooddeel eintlik maar net "goed, lekker in die allesoortreffende trap".''<br /> ''Maar wat het dit nou met slim te doen? Nouja, die antwoord wat deur die opvoeder aan die leerling (ná sy vrugtelose soektog) gegee is, is superslim. Nee kyk, so maklik kan dit darem regtig nie. Super- kan vooraan 'n hele klomp ander byvoeglike naamwoorde geplak word, soos superfiks, superfyn, supermodern. Kan 'n mens vir iemand sê dat'' '''vrekslim''' ''(wat nie beteken so slim dat hy vrek nie), verkeerd is en dat net superslim reg is? Haikôna.)</ref>
Lyn 269:
* '''snaaks''' – skreeusnaaks,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> skreesnaaks, rasend snaaks,<ref>Steyn, Ilse. 1996. ''Prinses in die ruimte''. Parow: JP van der Walt en Seuns. Bl.52 ''Dit mag vir jou'' '''rasend snaaks''' ''wees om so 'n grappie met 'n agterlike Aardmens en die onbelangrikste van jou bemanning te maak, maar laat ek jou vertel, Kaptein: ek sou nie met jou getrou het al was jy die laaste man in die heelal nie!''</ref> doodsnaaks<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 66: ''Dis eintlik onskuldig en'' '''doodsnaaks''' ''vir die seuns, seniors en slawe''.</ref>
* '''snel''' – blitssnel,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 108: '''Blitssnel''' ''steek Arieb vas''.</ref><ref>Radlof, G. 1999 (1957). ''Oloff die Seerower, #2: Die Seewraak.'' Pretoria: Fundi, pp. 119: '''Blitssnel''' ''sak die matrose op hulle toe en oorrompel hulle.''</ref> bliksemsnel,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> koeëlsnel, pylsnel,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> rasendsnel, orkaansnel<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 90: ''Toe,'' '''orkaansnel''', ''gebeur die onverwagte.''</ref> windsnel<ref>Funcke, E.W. 1989. Offisiële geloof en kettery in die Middeleeue as tema rondom Umberto Eco se verhaal 'Die naam van die roos'. In: Ohlhoff, C.H.F. & Brink, M. (reds.). '' 'n Blik op die Middeleeue''. Pretoria: Universiteit van Suid-Afrika. p. 28: ''Joachim lê wel deemoedig sy geskrifte ter beoordeling aan die pouslike stoel voor, sy gedagtes daarin brei egter'' '''windsnel''' ''uit.''</ref>
* '''soet''' – suikersoet,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 67: ''"Mevrou Aerts," sê hy met 'n'' '''suikersoet''' ''stem.''</ref> stroopsoet,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> heuningsoet,<ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> engelsoet<ref>[[WAT]]: Die kindertjies is engelsoet. 'n Engelsoete voorkoms. Engelsoete woordjies fluister.</ref>
* '''sout''' – pekelsout<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" />
* '''stadig''' – doodstadig<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="ReferenceC" /><ref>Du Plooy, Heilna. 2013. 'Die foto'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 88: ''Later het ek besef ek moet hierdie aandagafleidende gesig uitskakel as ek werklik effektief wil oefen, wanneer ek klein passasies en frases oor en oor moes speel om dit goed reg te kry, of die stukke afbreek in dele, of dit'' '''doodstadig''' ''deurspeel om seker te maak ek gaan geen note mis as ek weer vinnig speel nie.''</ref>, skilpadstadig,<ref name="Esterhuizen" /> slakstadig<ref name="Esterhuizen" />
* '''sterk''' – ystersterk,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> beersterk,<ref name="Kempen" /> wondersterk, reusesterk, stormsterk (wind), oersterk, beessterk,<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagloper. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 33: ''Martiens vloek, beur met al sy krag om uit die ystergreep los te kom, maar die man is'' '''beessterk'''.</ref> draadsterk,<ref>[[WAT]]: 'n Jong man met draadsterke spiere</ref> gifsterk (''koffie/tabak''),<ref name="WAT" /> klipsterk<ref name="WAT" />
* '''stil''' – doodstil,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Stadler, L.G 1994" /><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 187: ''En daar's nie geluide nie. Soos in niks. Dis'' '''doodstil. Dood-, dood-, doodstil.'''</ref><ref>Radlof, G. 1999 (1957). ''Oloff die Seerower, #2: Die Seewraak.'' Pretoria: Fundi, pp. 69: ''Oloff staan'' '''doodstil.'''</ref> tjoepstil,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> bladstil,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> botstil,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 46: ''G 'n ritsel of roer, al vier die rigtings'' '''botstil.'''</ref> botdoodstil,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="WAT" /> stokstil<ref name="Esterhuizen" />, muisstil,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref>Laurie, Trienke. 2013. 'Klein kind hurk muisstil'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 180.</ref> grafstil,<ref name="Kempen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> kerkstil,<ref name="Potgieter" /> kerkhofstil,<ref name="Potgieter" /> klipstil, stofstil,<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 47: ''Toe is sy in die werwelkolk, binne-in sy'' '''stofstil''' ''hart.''</ref> witstil,<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 83: ''Hy was bleek en'' '''witstil''' ''die hele tyd wat sy by die venster gestaan het, het glad nie geroer nie, net gelê met die wit gesiggie bokant die wit laken''.</ref> nagstil<ref name="WAT" />, grotstil<ref>Meiring, Rouxnette. 2018. ''Snak: ||Hui !Gaeb Boek 2''. Kaapstad: Tafelberg. p. 19: ''Die eggo's sterf weg... dit raak'' '''grotstil'''.</ref>, tonnelstil<ref>Meiring, Rouxnette. 2018. ''Snak: ||Hui !Gaeb Boek 2''. Kaapstad: Tafelberg. p. 20: ''Dit raak weer'' '''tonnelstil'''.</ref>
* '''styf''' – stokstyf,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 121: ''Linda bly 'n paar sekondes'' '''stofstyf''' ''sit.''</ref> boomstyf (argaïes saam met liggaamsdele/ledemate gebruik; ook ''boomvas''),<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> snaarstyf<ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> (draad, senuwees, spanning, situasie), kraanstyf,<ref>De Lange, Johann. 2008. Kusdorp. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.937: ''Hier veg die see sy landgoed terug: / dit sien mens aan die soutsweet / teen 'n ruit, 'n windpomp'' '''kraanstyf''' ''/vasgeroes, bome deur die seewind / teruggedryf, 'n plaag duiwe / op 'n weggeroesde dak.''</ref> kraakstyf, klipstyf
* '''suinig''' – vreksuinig,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 15: ''Ek was'' '''vreksuinig''' ''daarmee, maar het darem klein sakkies vol ook vir Gregoire Boonzaier en Uys Krige geneem.''</ref> stiksuinig
* '''suiwer''' – kristalsuiwer,<ref name="WAT" /> glassuiwer<ref>[[C.M. van den Heever|Van den Heever, C.M.]]. 1935. ''[[Die Afrikaanse gedagte]]''. Pretoria: J.L. van Schaik, bl. 49-50: ''En ons sal al meer in daardie rigting groei, hoe sterker ons die hoofmomente in die lewe leer aanvoel en dit leer weergee in 'n taal wat'' '''glassuiwer''' ''daardie innerlike gespanne lewe suggereer.''</ref>
* '''sukkel''' – doodsukkel<ref name="Esterhuizen" />
* '''suur''' – asynsuur,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> brandsuur,<ref>[http://www.netwerk24.com/Ontspan/Naweek/Breestraat-die-nuwe-Langstraat-20140419 Lategan, H. 2014. Breëstraat die nuwe Langstraat? Netwerk 24]: ''Selde het ek sulke nors'', '''brandsuur''' ''mense in een dag teëgekom.''</ref><ref>[http://www.dbnl.org/tekst/wiel033jako01_01/wiel033jako01_01_0004.php G.R. von Wielligh. 1921. ''Jakob Platjie''. Pretoria: HAUM, bl. 26]: ''‘Dit sal ons so nooit as nooit doen nie!’ roep die twee uit. Bob vat'' '''brandsuur''' ''bier en gee daarvan aan ieder 'n glas vol''.</ref> doodsuur<ref>[[WAT]]: ''Die appels is nog'' '''doodsuur'''.</ref>
* '''swaar''' – loodswaar,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> klipswaar,<ref name="WAT" /> stormswaar (gesigte),<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 189: ''Maar aan oom Dolf en tant Maria se'' '''stormswaar''' ''gesigte weet hy hulle is bewus van haar toestand; dra hulle kruis woordeloos.''</ref> kraakswaar,<ref name="WAT" /> kreunswaar<ref name="WAT" />
* '''swak''' – kuikenswak,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> doodswak,<ref name="Van Schoor1" /> hoenderswak<ref name="Potgieter" />
* '''swart''' – pikswart,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> gitswart,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> pikgitswart, roetswart, koolswart, (pik)gietswart, raafswart,<ref>Van Nierop, Leon. 1996. ''Die sielsmokkelaar.'' Johannesburg: Perskor. bl. 55-56: ''Hy sien die bekende'' '''raafswart''' ''hare, die volmaakte gelaatstrekke, die vol, rooi mond en die glimlaggies in haar oë waaraan hy so gewoond geraak het.''</ref><ref>Krüger, K. 2014. ''Eggo’s in die Skimberge''. Kaapstad: Tafelberg, bl. 142: ''Sy het'' '''raafswart''' ''hare en is geklee in iets wat soos pers pajamas lyk''.</ref> steenkoolswart,<ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 104: ''Brys het sy'' '''steenkoolswart''' ''BMW voor die villa geparkeer.''</ref> skemerswart,<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 79: ''Die groen van sy oë is'' '''skemerswart''', ''die pupille onnatuurlik groot.''</ref> blinkswart,<ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 204: ''Ingedagte streel hy oor die'' '''blinkswart''' ''lasergeweer wat dwars oor sy knieë lê''.</ref><ref>Sadie, J. 1979. ''Terra Piering 1''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers, p. 63: ''Die sterlig speel in haar'' '''blinkswart''' ''hare.''</ref> inkswart<ref name="Potgieter" /><ref>Pieterse, R. 1985. ''Die Koningin van Skeba se tydmasjien''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers. p. 54: ''Buitekant is daar niks... net die'' '''inkswart''' ''duisternis met die duisende derduisende blinkende, flonkerende sterre.''</ref>
* '''swoeg''' – doodswoeg<ref name="Esterhuizen" />
* '''taai''' (buigsaam, maar moeilik breekbaar) – seningtaai,<ref name="Potgieter" /><ref name="Kempen" /><ref>Leroux, E. 1962. ''Sewe dae by die Silbersteins''. Kaapstad: Human & Rousseau, bl. 44: ''Tussen die verwaarloosde meisies met hulle armoedige bikini's en'' '''seningtaai''' ''bene van die mans, tussen almal met die groteske dierekoppe wat hulle gesamentlike masker is, beweeg Henry volkome uitgeslote op soek na Salome.''</ref> biltongtaai, rubbertaai
Lyn 288:
* '''tevrede''' – doodtevrede,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 24: ''Dis karee, taaibos, buffeldoring, soetdoring, bloubos, witstinkhout, deurmekaarbos, rosyntjiebos – 'n wye versameling bome, groot en klein, wat hier hulle staning het; hier almal'' '''doodtevrede''' '' 'n bont boomfamilie saam.''</ref> oertevrede<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 43: ''G.T. glimlag'' – '''oertevrede.'''</ref>
* '''tjank'''– doodtjank<ref name="Esterhuizen" />
* '''toe''' – bottoe,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Insomnia''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 274: ''Maxie was reg. Hy kyk na hierdie saak met sy oë'' '''bottoe'''.</ref> pottoe,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> digtoe<ref name="Van Schoor1" />
* '''treur''' – doodtreur<ref name="Esterhuizen" />
* '''trou''' – hond(e)trou<ref name="WAT" /> (byvoorbeeld: ''hondetroue oë'')
* '''vaak''' – doodvaak
* '''vaal''' – asvaal,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> muisvaal, roetvaal,<ref>Van Rooyen, Piet. 2005. ''Akwarius''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers. bl. 19: ''Deur aangewasemde ruite kan hy meeue in mistroostige groepies op die kaai sien sit, sommige helderwit, ander'' '''roetvaal'''</ref> doringvaal<ref>Blignault, Audrey. 1969. Een vreemdeling op de aarde. In: ''Trekvoëls: 'n Keur uit Afrikaanse Reisverhale met Inleiding en Aantekeninge deur AP Grové''. Johannesburg: Voortrekker, bl. 134: ''Klein eilandjies — die grootste beslaan maar twintig akker — dor'', '''doringvaal''', ''met die enigste uitsig dié oor die see, eindelose blou myle van see en see en nogmaals see.''</ref>
* '''vars''' – neutvars,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 149: ''Die omgewingstemperatuur was konstant en die lyk'' '''neutvars'''.</ref> oondvars, kraakvars,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 9-10: '''Kraakvars''' ''goeie groente dwarsdeur die jaar''.</ref> kersvers (of kersvars), douvars,<ref name="Makrogids" /> kekkelvars (informeel), tuinvars, reënvars (grond, lug, groente ens.),<ref name="WAT" /> seevars, stoomvars (gebak), lentevars (blomme, huis, voorkoms), bloedvars<ref>Viljoen, Fanie. 2010. Modderdonker Christiaan. In: Bloemhof, François, Jacobs, Jaco en Viljoen, Fanie. ''13 Spookstories''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 31 ''In my het 'n droom nog'' '''bloedvars''' ''gebroei.''</ref>, blinkvars<ref>Fourie, L. 2019. Op die rug van 'n olifant - laat die wiele draai. Plus 50. 14 (3) Julie: ''Dit is eers as ’n mens fyner begin kyk, dat jy die mooi raaksien – in die detail van die eeue-oue bouwerk, die'' '''blinkvars''' ''groente en vrugte van die straatverkopers, die fyn handwerk te koop, die kleure van die vroue se sari’s, in die vriendelike gesigte van die mense en natuurlik die stringe gousblomme wat om jou nek gehang word om jou welkom te heet.''</ref>
* '''vas''' – rotsvas,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Leroux, E. 1962. ''Sewe dae by die Silbersteins''. Kaapstad: Human & Rousseau, bl. 22: ''Hy probeer eers 'n gesprek met haar aanknoop en gesels oor die aangename partytjie, die sjarmante gaste, die interessante leefwyse van die Silbersteins, maar sy staan'' '''rotsvas''', ''vierkantig voor hom, haar ogies met onbeweegbare haat op hom gerig.''</ref><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 53: ''Die suidpunt van Afrika is die'' '''rotsvaste''' ''Kaap Agulhas, maar deskundiges is nog altyd onseker waar die skeiding tussen die Atlantiese en die Indiese Oseaan is.''</ref><ref>Rabie, J.S. 2004. Voor die muur. In: ''Een-en-twintig plus''. Kaapstad: Human & Rousseau, bl. 73-74: ''Ons is bome van deernis wat in al die takke van ons skepping bewe; al die liefdevolle wetenskap van ons wil om skoonheid en 'n'' '''rotsvaste''' ''doel deur middel van die spel skep, sidder deur ons met 'n pylpunt pyn om ons nog meer aan te spoor''.</ref> doodvas, bankvas,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Smit, Bartho. 2008. ''Die Keiser''. (Drie-en-dertigste druk). Kaapstad:Perskor. bl.55: ''KEISERIN: Dis 'n lieflike dag buite, Majesteit. Hulle sê daar's nie meer plek vir 'n muis langs die strate nie – die mense staan'' '''bankvas''' ''ingeryg om ons optog te sien.''</ref> paalvas<ref name="Van Schoor1" /> (''blik, kyk, uitdrukking; houding; feit of stelling''), klipvas, ystervas,<ref>[[C.M. van den Heever]]. 1935. ''[[Die Afrikaanse gedagte]], bl. 104: ''Prof. T. J. Haarhoff is een van die vernaamste werkers in hierdie opsig. Hy gaan langs glad 'n ander weg te werk as die skoolvos, wat die hele ou beskawing weggesnoei het tot 'n aantal'' '''ystervaste''' ''reëls waarin jou opvatting pas of nie pas nie.''</ref> neetvas (sit/kleef)<ref name="WAT" />
* '''veel''' – dolveel<ref name="Potgieter" />
Lyn 301:
* '''vererg''' – doodvererg<ref name="Potgieter" />
* '''verlate''' – doodverlate<ref name="Esterhuizen" /><ref name="WAT" />
* '''verlief''' – smoorverlief,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> doodverlief,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> dolverlief,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> malverlief <ref>Marais, Danie. 2009. ''Al is die maan 'n misverstand''. Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.92 (''Help''): ''Toe ek'' '''malverlief''' ''was op jou / het jy sag en kaal vir my dankie, dankie gesê: / "Dankie dat jy my raakgesien het." ''</ref>
* '''verleë''' – doodverleë<ref name="WAT">[[WAT]]</ref>
* '''verlig''' – helderverlig <ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Wolwedans in die skemer''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers. bl. 82: ''Sy loop met die trappe af tot by die'' '''helderverligte''' ''parkeerterrein''.</ref>
Lyn 313:
* '''vervelig''' – doodvervelig,<ref name="Stadler, L.G 1994" /> vaalvervelig<ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 82: ''Hulle is almal mooier en skraler as sy, wat soos 'n baksteen gebou is en net so'' '''vaalvervelig''' ''ook.''</ref>, oervervelig<ref>Van Wyk, A. 2012. ''Wie is reg? Tien jaar se regspunte''. Kaapstad: Tafelberg. p.222: ''Met die eerste oogopslag lyk die tegniese en vir vele mense'' '''oervervelige''' ''terrein van rekeningkundige standaarde baie ver verwyderd van politiek van enige aard''.</ref>
* '''verwonderd''' – doodverwonderd,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> stomverwonderd<ref name="Potgieter" />
* '''vet''' – blinkvet,<ref name="Potgieter" /> spekvet,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> moddervet,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> varkvet, rondvet,<ref>Potgieter, D.J. 1942. ''Juta se nuwe Afrikaanse grammatika vir middelbare skole''. Vyfde hersiene uitgawe. Kaapstad: Juta en kie, bl. 69</ref> appelvet<ref name="WAT" />
* '''vies''' – doodvies<ref name="Esterhuizen" /><ref name="WAT" />
* '''vinnig''' – blitsvinnig,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Kempen" /> bliksemvinnig,<ref name="Kempen" /> helvinnig, kwikvinnig,<ref>De Lange, Johann. 2008. Oer. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.942: '' 'n oog soos jaspis en'' '''kwik- / vinnig''', ''blits sonder deernis,''</ref> slang-vinnig<ref>Swart, Keina. 2014. ''Bloujaar''. Pretoria: Protea Boekhuis, bl. 16:''"...gaan nie kuier nie... het dit net goedgedink om namens die gemeente julle gesin aan die Here op te dra..." hoor Rampie nog die dominee voordat hy'' '''slang-vinnig''' ''terug na sy kamer begin seil''.</ref>
* '''vol''' – stampvol,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 55: ''Die klein onderdakstoep van Heer Halewijn sit'' '''stampvol'''.</ref><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 75: ''Die veerboot na Palermo sit'' '''stampvol'''.</ref> propvol,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> barstensvol, tjokvol,<ref name="Potgieter" /> tjok-en-blok vol (informeel), boordensvol<ref>De Lange, Johann. 2008. Laatherfs. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.935: ''Die ouspens is'' '''boordensvol''' ''bottels.''</ref> (ongewoon), skepvol,<ref>De Lange, Johann. 2008. Laatherfs. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.935: ''Die knus kombuis is'' '''skepvol''' ''skottels / heuning, room en deeg. Voëls in pare verlaat hul neste onder geute.''</ref> windvol,<ref>De Lange, Johann. 2008. Vrywillige balling. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.934: ''Sy het voor die ruit bly staan / en sy het ruim en sterk gevoel / en haar hande was'' '''windvol''' ''papiere''</ref> stikvol,<ref name="Van Schoor1" /> emmersvol,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 49: ''Dan dreun die weer, giet die reëndruppels skielik'' '''emmersvol''' ''uit 'n wolk wat in 'n oogwenk swart en onheilspellend, swaardragtig van water geword het.''</ref> randvol (glas water), kreunvol<ref name="WAT" />
* '''voos''' – grysvoos<ref>Venter, Eben. 2009. Die twee lewens van Johannes Jakobus (Japie) Leonard. In: Marais, Danie (samest.). ''As almal ver is: Suid-Afrikaners skryf huis toe''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, bl. 196: ''Jare later, toe sy goeie huwelik en stabiele werk'' '''grysvoos''' ''begin raak het, het selfs die bruisende energie van sy ma daardie dag tussen die jagters, iets wat hy altyd bly vashou het, begin vervaag''.</ref>
* '''vreemd''' – wildvreemd,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> wondervreemd
* '''vriendelik''' – katvriendelik, doodvriendelik<ref>Jaco, Paul. 2008. ''Die luiperds van Sh'ong''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 80: ''Toe Tensy die deur oopmaak, spring sy uit en loop op die bedremmelde meisie af om haar snorbaard'' '''doodvriendelik''' ''teen haar arm te skuur – nie in die minste bekommerd oor die verwoeste leersitplekke nie''.</ref>
* '''vrolik''' – dolvrolik<ref name="Potgieter" /><ref name="WAT" />
* '''vrot''' – papvrot<ref name="Esterhuizen" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 96: ''Ek het gou agtergekom die beste is om net die blaarkoppe af te kap – om die stele op te kap is te veel werk – en dit so 'n tien dae lank in 'n komposhoop klam te hou totdat dit'' '''papvrot''' ''en so sag soos botter is.''</ref>
* '''vry''' – voëlvry,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> skotvry,<ref name="Esterhuizen" /><ref>Pieterse, R. 1985. ''Die Koningin van Skeba se tydmasjien''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers. p. 86: ''Hy het nou wel'' '''skotvry''' ''weggekom toe hy en Adri op Mars gaan kuier het''[...]</ref>, doodvry<ref name="Esterhuizen" /> tolvry<ref name="Esterhuizen" />
* '''vuil''' – kaiingvuil, moddervuil
* '''wakker''' – wawyd wakker,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Makrogids">Uys, I. 1998. ''Die Afrikaanse makrogids''. Kaapstad: Queillerie, bl. 215-218.</ref> nugter wakker,<ref name="Esterhuizen" /> haaswakker,<ref>Swart, Keina. 2014. ''Bloujaar''. Pretoria: Protea Boekhuis, bl. 39: ''"En nou: die trofee vir die belowendste tennisspeler," hoor hy meneer Steyn se bekende stem oor die mikrofoon. Nou is Rampie'' '''haaswakker'''.</ref> helder wakker<ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Insomnia''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 67: ''Opeens is hy'' '''helder wakker'''.</ref><ref>Meiring, Rouxnette. 2018. ''Snak: ||Hui !Gaeb Boek 2''. Kaapstad: Tafelberg. p. 281: ''Later, toe almal tevrede en versadig in hulle slaapsakke lê, is Mohlomi'' '''helder wakker'''. </ref>
* '''warm''' – vuurwarm,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> gloeiwarm,<ref name="Potgieter" /> kokendwarm,<ref name="Esterhuizen" /> kookwaterwarm,<ref>Van Nierop, L. 2013. ''Plesierengel''. Kaapstad: Tafelberg. Agterbladteks: Plesierengel'' is 'n nuwe, aangepaste weergawe van Leon Van Nierop se 1998-blitsverkoper, maar dié slag'' '''kookwater-warm''', ''onbevange en onbevrees vertel.''</ref> rooiwarm, skroeiwarm, smoorwarm,<ref name="Esterhuizen" /><ref>Krüger, K. 2014. ''Eggo’s in die Skimberge''. Kaapstad: Tafelberg, bl. 139: ''Dis'' '''smoorwarm''' ''in die vallei, en doodstil.''</ref> snikwarm, stikwarm, witwarm, hondwarm,<ref>Verwey, P. 2015. ''Clint Eastwood van Wyk en die Moordenaarsklok''. Kaapstad: Tafelberg, bl. 55: ''Budde is uiteindelik klaar. Dit was nie maklik nie. Dis'' '''hondwarm''' ''en die sweet loop spinnerakke deur die stof op sy rooi wange.''</ref> smeltwarm<ref>Kotze, K. 1973. ''Oggendblom en bitterkalbas''. Kaapstad: Human & Rousseau, bl. 13: ''Dit was duidelik dat hierdie nie maar net nog 'n meisie was wat Brand huis toe gebring het vir aandete nie ; dit het uit die '''smeltwarm''' blik tussen hulle gespreek''.</ref><ref>Human, M. 2017. ''Held in 'n oorpak''. Pretoria: Romanza: “Mamma, man, maak nou gou, jy weet mos ek wil piepie,” skril die driejarige Karli se stemmetjie terwyl sy ongeduldig op haar pienk tekkies op die parkeerterrein se '''smeltwarm''' teer staan en trippel.</ref>, smeulwarm<ref>Ackermann, M.F. 2010. Satire, spraakvryheid, sensuur en siviele aanspreeklikheid en 'Portretjie en ander verhale'. Ongepubliseerde MA-verhandeling. Universiteit van Pretoria. bl. 69-70: ''Die gesteelde stoorkameruurtjies het intussen weer instelling geword, maar in die plek van die'' '''smeulwarm''' ''passie van vroeër, is daar nou 'n waardige, stil teerheid.''</ref>, wreedwarm, helwarm,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 170-171: ''"Soos bedsere, net dieper, party kompleet of hulle daar met 'n'' '''helwarm''' ''yster ingebrand is en byne ammal op plekke waar mens g'n bedsere kry nie."''</ref> oondwarm,<ref>Van Nierop, Leon. 2004. ''Die nagreisiger''. Swellendam: Hartbees Uitgewers. bl. 140: ''Stellenbosch is vroeg al '' '''oondwarm''' ''en bedompig.''</ref> bakoondwarm,<ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Wolwedans in die skemer''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers. bl. 69: ''"Dis frieken'' '''bakoondwarm''', ''Adéle – chill girl!"''</ref> brandwarm,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 57: ''"Tant Lenie, dis nog'' '''brandwarm''' ''," waarsku sy die ouer vrou, wat die beker versigtig uit haar hande neem.''</ref><ref>Meiring, Rouxnette. 2018. ''Snak: ||Hui !Gaeb Boek 2''. Kaapstad: Tafelberg. p. 283: ''Die sand wat'' '''brand-warm''' ''deur die dag was, is nou yskoud onder sy kaal voete.''</ref> bloedwarm,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 76: ''Maar op 'n dag in die koringland, onder 'n'' '''bloedwarm''' ''middagson, toe nog net die laaste koring 'n yl strepie op die lande staan, word Barkus siek.''</ref><ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 97: ''Sy is vir hom soos sy ma, mooi en onvergelyklik; soos Ousus'', '''bloedwarm''' ''van erbarming; en nie mooi, maar koud en vals nie.''</ref> goudwarm,<ref>[[C.M. van den Heever|Van den Heever, C.M.]]. 1935. ''[[Die Afrikaanse gedagte]]''. Pretoria: J.L. van Schaik, bl.36: ''Om van 'n digter soos Gezelle oor te gaan na een soos Van de Woestijne, beteken om 'n rustige tuin te verlaat waar die son'' '''goud-warm''' ''gloei agter die blomme en takke en verhelderend val deur die hoë beskilderde rame van die Kerk en om daarvandaan te gaan na 'n koel-vogtige herfsveld, waar die swak strale van die ondergaande son bewe oor die sorgvuldig-versorgde kasplante en die wandelaar diep wegsak in die sagte, donker aarde.''</ref> swoelwarm,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 51: ''Ons eet hulle natuurlik ook wanneer hulle goudryp,'' ''swoelwarm''', ''songebak en nog sag is.''</ref> bliknerswarm,<ref>Van Nierop, L. 2015. ''Adrenalien: Die Waarheid''. Kaapstad: Tafelberg, p. 94: ''Hy draai die ruit af. Dit is nou'' '''bliknerswarm'''.</ref> siswarm,<ref name="WAT" /> kraaiwarm<ref name="WAT" />
* '''waterpas''' – doodwaterpas<ref name="Esterhuizen" />
* '''weemoedig''' – oerweemoedig<ref>Gilfillan, Rita. 2013. 'Ydelheid der ydelheden'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 105: '''Oerweemoedig''' ''is die wysie wat sy so sit en [[neurie]] met daardie rokerige, deurgeslykte stem van haar.''</ref>
* '''weg''' – witweg,<ref>Du Plessis, P.G. 2011. ''Fees van die ongenooides''. bl. 171: ''Daar pik hoenders, langs 'n muur kou 'n bok 'n lap, voor hulle tussen die potklippe vrek 'n vuur'' '''witweg''' ''in sy as onder 'n amper leë pappot.''</ref> skoonveldweg<ref name="Esterhuizen" />
* '''weinig''' – bloedweinig,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> broodweinig<ref name="Esterhuizen" />
* '''werk''' – doodwerk<ref name="Esterhuizen" />
* '''wit''' – spierwit,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 181: ''Sy kneukels word'' '''spierwit'''.</ref> poeierwit,<ref>Botha, L. 2015. ''Wonderboom: roman''. Kaapstad: Queillerie, bl. 186: ''Teen die motorruit leun 'n lang, skraal figuur in swart geklee met 'n'' '''poeierwit''' ''gesig wat onder die swart bolhoed flits''.</ref> raapwit, melkwit,<ref name="Potgieter" /> krytwit,<ref name="Potgieter" /> papierwit, sneeuwit,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 266: ''Niemand het nog ooit die'' '''sneeuwit''' ''klawers aangeraak nie en dit sou ook nooit gebeur nie.''</ref> wolkwit,<ref>De Lange, Johann. 2008. Inval. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.941: ''maak plek vir die ysblou lug, / vir klitsgras tussen landerye, / vetbruin sooie en groen / weiding,'' '''wolkwit''' ''troppe, 'n bron,</ref> lykwit,<ref name="Van Schoor1" /> haelwit,<ref name="Potgieter" /><ref name="Kempen" /><ref>Hambidge, Joan. 2008. My jeug. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.998: ''Ek loop deur die nuwe huis; / besigtig alles voetjie vir voetjie: / 'n engel wat harp speel / voor die hemelpoorte; / die Bybel-in-kalfsleer; / 'n skildery / wat iets uitblaker / van '' '''"haelwit''' '' gestapelde wolke" / en vele boeke oor die politiek / deur Verwoerd en Malan, / die wysvinger van P.W. / ook hier verewig.''</ref> meelwit,<ref>Ferreira Jeanette. 1995. ''Die onsterflikes''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 9: ''Maar die ontvangsdame het reeds begin om op die Nederlanders met hulle'' '''meelwit''' ''hare en hulle pienkgebrande velle, se talryke vrae te probeer antwoord.''</ref> lakenwit,<ref>Van den Heever, C.M. 1939. [http://www.dbnl.org/tekst/heev001laat01_01/heev001laat01_01.pdf ''Laat vrugte''] Kaapstad: Nasionale Pers. 127-128: ''Mense kuier daarheen aan en vir 'n oomblik kyk hulle na die uitgeleefde, bleekgeel gesig, nou klein en verrimpel onder haar wit mussie, na die taai hande, wat soveel gewerk, soveel dinge op hulle regte plek laat staan het,'' '''lakenwit''' ''hande wat nou vir goed gekruis lê op haar bors, op die wit nagkleed wat sy eenmaal, jare, jare gelede gedra het gedurende haar wittebroodsdae.''</ref><ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 89: ''En Cornelia staan eenkant'', '''lakenwit''' ''en toekyk''.</ref> wolwit,<ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 323: ''Hier op die plat ou berg, waar die wind binne minute alles met 'n klam deken van doudruppels kan bedek, waar die'' '''wolwit''' ''mis menige ongeïnisieerde al gillend teen die kranse afgestuur het.''</ref> skitterwit,<ref>Karsten, Chris. 2011. ''Abel se lot''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 370: ''Tot dan sal sy goed kan uitrus in haar snoesige bed van kraakvars,'' '''skitterwit''' ''linne, selfs 'n kussing onder haar kop.''</ref> droomwit,<ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 40: ''Die sand is'' '''droomwit''' ''en na regs staan rotsplate tot waar die kuslyn weer in die verte wegdraai''.</ref> sonwit,<ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 63-64: ''Toe hulle uit die bos breek, lê die strand'' '''sonwit''' ''voor hulle uitgestrek.''</ref> kalkwit,<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 76: '' 'n Breë en plat toonnael wat getuig van goeie voetgene, nou'' '''kalkwit''' ''en net-net onderskeibaar van die vel op die brug van die voet, met 'n pienk rand regs waar die nael venynig die vlees binnedring.''</ref> spookwit,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 45: ''Wasbessies ryp oplaas'' '''spookwit''' ''op die bleek duine, en koekemakrankas se goue blindedermpies steek oornag uit droë vleigrond uit.''</ref><ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 159: ''… die grasperk'' '''spookwit''' ''met dou wat net-net na frisser herfsdou begin ruik.''</ref> siekwit,<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 223: ''Sissie, ook'' '''siekwit''', ''spring op, "Mattie," sy trippel agter om haar stoel om hom in te haal, vas te hou, maar hy druk haar weg en hol uit die eetkamer met ant Sannie wat vadoek voor die mond in die kombuisdeur kom staan het.''</ref> beenwit,<ref>[http://slipnet.co.za/view/reviews/johann-de-lange-se-beenwit-woorde Johann de Lange se beenwit woorde (Slipnet)]</ref><ref>Uit e-WAT: '''Beenwit''' ''wolke pluim en groei … middag na middag op die ver gesigseinder (Sarie, 3 Jun. 1970, 164)''</ref> styselwit,<ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2003/07/17/OB/9/01.html Smith, Francois. 2003. 'Toorbos' voltooi woud se verhaal: Matthee skryf oor laaste houtkappers. ''Die Burger'', 15 Julie:10]: ''Haar oë soek agterdogtig deur die'' '''styselwit''' ''hotelkamer''.</ref> ryswit,<ref>[https://books.google.co.za/books?id=lldSBAAAQBAJ&pg=PT241&lpg=PT241&dq=%22ryswit%22&source=bl&ots=iy1QBHtFA9&sig=36eSyTn8ZrYMVzKwFIVL_QQo5GA&hl=af&sa=X&ei=2iL8VJTKCYuv7AaV7ICoBA&redir_esc=y#v=onepage&q=%22ryswit%22&f=false''Die Afrikaanse Kortverhaalboek: Sewende, hersiene uitgawe'']. 2012. ''Toe sy op 'n dag 'n miernes ontdek onder haar sitkamervloer – dit was ná haar ouers se dood, toe sy alleen in die hoekhuisie in die dorp gewoon het – was sy baie omgekrap: die wriemelende, krioelende,'' '''ryswit''' ''insekte – tonnels vol onder die hout.''</ref> vuurwit,<ref>Resensie in die ''Taalgenoot'', Somer 2015, bl. 24, rakende ''Fragmente uit die Ilias'' ([[Homeros]]; vertaal deur Cas Vos): ''Die Griekse koning, Agamemmon ...se hart is'' '''vuurwit''' ''van woede...(bl. 87) en hy sweer wraak''.</ref> kraakwit (klere en linne)<ref name="WAT" />, waswit
* '''woes''' – dolwoes<ref name="Potgieter" /><ref name="WAT" />
* '''wyd''' – wawyd,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> wêreldwyd,<ref name="Esterhuizen" /> hemelwyd, horingwyd,<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagdwaler. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 119-120: ''Hy kyk op na die bonkige gestalte bo hom, sien die dik bene in die kakie-uniform, die blink knope aan die tuniek, die rooi gesig met die blonde snor wat'' '''horingwyd''' ''verby die rooi wange krul.''</ref> hekwyk/hartwyd,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 93: ''Ek sal nog net byvoeg ons herberg staan nog'' '''hekwyd''', '''hartwyd''' ''oop langs die see, stoele, koffie en wyn gereed, hoe ons ook al soms mag klink of ons klae.''</ref> wawielwyd<ref>Leroux, E. 1962. ''Sewe dae by die Silbersteins''. Kaapstad: Human & Rousseau, bl. 79: ''Braaivleis met bier in die sonlig saam met die slank Mrs Silberstein, haar blou rok oor die gras versprei, haar oë beskadu deur 'n'' '''wawielwye''' ''sonhoed, haar rus tot sluimering gesus deur die larie van paramour Van Eeden wat, hande agter die kop, op die naat van sy rug, sotto voce sy liefdesinspirasie in die son vertolk.''</ref>
== Duits ==
| |||