Seilvaart: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Kategorie
Seilvaart
Lyn 1:
[[Lêer:Yacht Antares in Ipswich Marina Suffolk.jpg|duimnael|230px|]]
'''SeiljagvaartSeilvaart''' is 'n ontspanningsport wat reeds beoefen word sedert die eerste [[seiljag]] gebou is. Om te seil is voorhistories, maar wedrenne met 'n seiljag het vermoedelik in [[Nederland]] in die 17de eeu begin.
 
’n '''Seiljag''' is ’n klein tot medium vaartuig met seile wat deur die wind aangedryf word en vir plesiertogte of wedvaarte aangehou word.
 
== Vroeë geskiedenis ==
[[Lêer:Sailing pictogram.svg|duimnael|links|[[Piktogram]] wat Seiljagwedvaartseilvaart aandui]]
Voordat die Arabiere met hul bekende dhows en driehoekige seile en ook die Chinese met hul jonke (Engels: junk) van ’n kombinasie seile gebruik gemaak het om saam met én teen die wind te vaar, is gewoonlik roeispane gebruik om bote aan te dryf. Ander seile (meestal vierkantig) is voorheen op ’n eenvoudige grondslag gebruik om saam met die wind te vaar en twee groot spane is gebruik om die boot in die regte rigting te stuur.
 
Lyn 12:
== Nederlandse seiljagte ==
Die Nederlanders was in die laat 17de eeu die Europese voorlopers in die ontwikkeling van die seiljag. Dit is aanvanklik in die Nederlandse kanale gebruik en later as kusvaartuig toe dit vindingryk verbeter is om die seetoestande te hanteer.
[[Lêer:The statue of King Charles II at the Entrance of Cornhill (King Charles II Oliver Cromwell) NPG D18531.jpg|duimnael|Koning Karel II van Engeland, wat tien jaar lank in ballingskap in Nederland was en daar aan seiljagwedvaartseilvaart blootgestel is, het seiljagsportseilvaart in Brittanje gevestig. ]]
Die seiljag is reeds in dié bloeijare van Nederlandse skeepsvaart op georganiseerde basis gebruik om op die water – hoofsaaklik op riviere, kanale en mere – mee te ding en dié vaartuig is gepas ’n “jagt” genoem. Dit het later tot die ontstaan van die Engelse verbuiging (yacht) van die woord gelei.
 
Terwyl koning Karel II (1630-1685) van Engeland 10 jaar in ballingskap in Nederland was, is hy aan die jag en wedvaarte blootgestel en het ’n groot liefde daarvoor ontwikkel. Op pad terug na sy geboorteland om die troon te bestyg, het die Nederlandse stad Amsterdam aan die nuwe koning ’n Nederlandse seiljag (''Mar''y genoem) geskenk en hy het nie gras onder sy voete laat groei nie om twee replikas daarvan te bou. Dié seiljagte het hy gebruik om onder meer met sy broer, die hertog van York, en ander van die aristokrasie mee te ding. Die aristokratiese karakter van seiljagsportseilvaart word gevolglik aan koning Karel II toegeskryf.
 
== Britse seiljagte ==
Van groot vaart en beweeglikheid van die eerste seiljagte wat aan die regattas deelgeneem het, was daar nie veel sprake nie: die bote was swaar, met swak hantering en gebruikmaking van die wind aan die orde van die dag. Maar die opwinding daarvan het die betrokkenes aangespoor om die jagte te verbeter deur onder meer ’n stabiliserende kiel en ’n slanker en ligter ontwerp. Die seile is gemaak om soos voëls se vlerke te lyk.
 
Die Britte het op hul beurt daarop verbeter en die Britte (saam met die Amerikaners) het in die 18de en 19de eeue groot bydraes gemaak om die seiljag te verbeter. Die Iere het in 1720 in die Cork-hawe ’n seiljagklub (die Cork Water Club) gestig, wat wedvaarte gereël het, wedvaartregulasies ontwikkel het en die eerste was wat wedvaartvlae bekend gestel het. In Engeland het die seiljag-entoesiaste seiljagvaartseilvaart verdere wind van agter gegee met die stigting van Cumberland Fleet in 1775, wat waarskynlik die eerste seiljagklub in Engeland was. Dié klub het onder meer wedvaarte op die Teemsrivier georganiseer.
 
== Kanada en Amerika se bydraes ==
Een van die seiljagfanatici wat sy naam in die geskiedenis van seiljagvaartseilvaart verewig het, was Joshua Slocum, ’n Kanadese seekaptein wat in 1846 in Wilmot in Nieu-Skotland gebore is en reeds van 16-jarige ouderdom gereeld op die see gevaar het. Slocum het self bote gebou of omskep en hy was die eerste persoon ter wêreld wat stoksielalleen met ’n seiljag om die wêreld gevaar het.
 
Slocum het dit vermag nadat hy ’n verwaarloosde klein boot in ’n seiljag van 10,9 meter ombou het en dit ''Spray'' gedoop het. Op 24 April 1895 het hy van Boston in Amerika vertrek en ná meer as drie jaar op die oseane in Newport ankergegooi. Dit was ’n ware pioniersvaart en het ’n standaard gestel wat verskeie ander in latere jare aangespoor het om dieselfde te vermag.
Lyn 33:
Die Britte het in werklikheid in 1851 van die Amerikaanse ontwerpe kennis geneem toe die Amerikaanse jag ''America'' loshande die wenner was in ’n resies met 16 Britse jagte om die Isle of Wight. Die trofee, die Victorian Cup, is saam geneem na Amerika en is later as die “America’s Cup” herdoop.
 
== SeiljagsportSeilvaart ==
[[Lêer:Eduardo de Martino - 10th America’s Cup.jpg|duimnael|330x330px|Die America's Cup was oor baie jare heen van die bekendste wedvaarte vir seiljagte ter wêreld. Amerika het die gesogte trofee oor die jare meestal suksesvol verdedig.]]
Hoewel seiljagte sedert sowat 1850 gereeld teen mekaar meegeding het, het die groter bote gewoonlik gewen en dit het daartoe aanleiding gegee dat sekere reëls neergelê moes word wat lengte en ander standaarde betref. Dit het ook tot ’n voorgee-bepaling gelei. Ná die Tweede Wêreldoorlog is byvoorbeeld bepaal dat seiljagte kleiner as 12 meter aan die bekende America’s Cup mag deelneem.
Lyn 39:
Dit is interessant dat die eerste transatlantiese wedvaarte vir seiljagte in 1866 van Sandy Hook in New Jersey aan die ooskus van Amerika na Engeland plaasgevind het. Dit is deur die Amerikaanse skoener ''Henriëtta'' in net minder as 14 dae gewen. Ander bekende wedvaarte is onder meer die One Ton Cup (in 1907 begin) en die Admiral’s Cup (sedert 1957). Australië se bekende Sydney to Hobart Classic en bekende langer wedvaarte soos die Kaap-na-Rio-wedvaart, Transpac en ander is ook oor die jare aangebied.
 
In Suid-Afrika het die Durbanse Regattaklub (later die Royal Natal Yacht Club genoem) in ongeveer 1858 met seilsportseilvaart in die land begin. Die Royal Cape Yacht Club is twee jare later in die Kaap gestig.
[[Lêer:Brazilian and German Star-class crews racing at the 2012 Olympics.jpg|duimnael|330x330px|SeiljagvaartSeilvaart is in 1900 vir die eerste keer as Olimpiese sport by die Parys-spele aangebied en daarna gereeld. Die enigste uitsondering was in 1904.]]
Die eerste Kaap-na-Rio-wedvaart is in 1971 oor 3 500 seemyl gehou en is deur die Suid-Afrikaanse seiljag ''Albatros'' gewen, wat ’n uitstekende prestasie was omdat altesaam 59 seiljagte van 18 lande daaraan deelgeneem het.
 
Wat die Olimpiese Spele betref, is daar verskeie kategorieë waaraan die deelnemers oor die jare kon deelneem sedert seiljagsportseilvaart sy debuut in 1900 by die Parys-spele gemaak het. Aanvanklik is die speles deur groot bote oorheers, maar sedert 1924 en veral van 1952 af was die neiging al hoe meer na kleiner bote met minder bemanningslede. Die amptelike naam is ook sedert die 2000-spele in Sydney, Australië, van “Yachting” na “Sailing” verander om ook ander soorte bote te akkommodeer. Die kategorieë vir seilsportseilvaart was egter nie noodwendig dieselfde oor die jare nie. So salsien die kategorieë by die Tokio-spele in 2020 weer eens anders daar uitsienuit as by van sy voorgangers.
 
== Bronne ==