NG gemeente Lydenburg: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
k Sintaks en opruiming
Lyn 1:
[[BeeldLêer:Ds PAC van Heiningen.jpg|duimnael|regs|160px|Ds. [[Pieter van Heyningen|P.A.C. van Heiningin]], van 1859 tot 1865 die eerste leraar, waarna hy oorgegaan het na die [[Nederduitsch Hervormde Kerk|NH Kerk]].]]
 
[[BeeldLêer:NG kerk Lydenburg Christiaan Carstens.jpg|duimnael|links|230px|Die NG kerk Lydenburg.]]
 
[[BeeldLêer:Nagmaal op Lydenburg by NG kerk.jpg|duimnael|regs|300px|Nagmaal op Lydenburg omstreeks 1900.]]
 
[[BeeldLêer:Ds JG Kriel.jpg|duimnael|links|160px|Ds. J.G. Kriel, ouer broer ds. [[Abraham Kriel]], leraar van 1871 tot 1879.]]
 
[[BeeldLêer:Ds HJ Neethling.jpg|duimnael|160px|regs|Ds. H.J. Neethling, leraar van 1881 tot sy aftrede in 1911. Hy is oorlede op [[3 Februarie]] [[1914]].]]
 
[[BeeldLêer:NH of G_Ring_van_Lydenburg_op_Carolina_1905G Ring van Lydenburg op Carolina 1905.jpg|links|400px|duimnael|Lede van die Ring van Lydenburg wat op [[17 Februarie]] [[1905]] op [[Carolina]] byeen was. Tweede van links sit ds. A.P. Burger van [[NG gemeente Middelburg, Mpumalanga|Middelburg]]), en naas hom di. H.J. Neethling (Lydenburg, voorsitter), A.G. du Toit ([[NG gemeente Carolina|Carolina]], scriba), P.W. Ennis ([[NG gemeente Ermelo|Ermelo]]), en H.T. Gonin ([[NG gemeente Belfast|Belfast]]). Afgevaardigde kerkraadslede was oudl. J.J. Schutte en diak. C.L.W. von Zwiel (Lydenburg), oudl. J. de Clercq en diak. I.F. Haupt (Middelburg), oudle. L.D. Fourie en D. F. van Aardt ([[NG gemeente Ermelo|Ermelo]]), oudl. G.M. Britz en diak. J.C. Swanepoel ([[NG gemeente Roossenekal|Roossenekal]]), oudl. G.J. van Loggerenberg en diak. P.D. Grobler ([[NG gemeente Carolina|Carolina]]), en oudl. I.J. Breytenbach en diak. C.J. Maré ([[NG gemeente Belfast|Belfast]]).]]
 
Die '''NG gemeente Lydenburg''' is die derde oudste gemeente van die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] in die destydse [[Transvaal]]. Dis die oudste gemeente in die Kerk se Oostelike Sinode.
 
== Agtergrond ==
Nadat die [[malaria]] op [[Ohrigstad]] te veel slagoffers geëis het, het die gemeenskap besluit om 30 myl suidwaarts te verskuif na [[Lydenburg]]. Hier was dit heelwat hoër en gesonder. Ds. [[Andrew Murray]] van die [[NG gemeente Bloemfontein]] het gedurende 1849 Ohrigstad besoek. Hy vind die streek verlate en gaan na Lydenburg.
 
== Stigting ==
Op [[7 Januarie]] [[1850]] word die eerste lidmate hier aangeneem en 74 kinders gedoop. Dié datum is dan die begin van hierdie gemeente. Ds. Murray het beloof om gou weer te kom. Hierdie belofte het hy gestand gedoen en weer op [[30 Oktober]] [[1850]] vir die tweede keer opgedaag. Sonder versuim het hy begin met sy herderlike werksaamhede. 'n Groot aantal mense het na die dienste opgekom. Hulle het geesdrif openbaar en 'n vurige begeerte na die dinge van God gehad. Met hierdie geleentheid is 109 kinders gedoop en 29 jong mense aangeneem. Die gemeente was toe georganiseer. 'n Kaapse predikant was konsulent.
 
== Herderloos ==
In 1850 het 'n groep gemeentes, waarvan Lydenburg een was, ds. Murray beroep; hy het egter die beroep bedank. Heeltemal onbearbeid was die gemeente egter nie, want in 1851 kom meester Willem Poen hier aan en hy het saam met die onderwys ook die geestelike belange van die gemeente behartig. Op [[21 Oktober]] [[1852]] het die Kaapse Sinode besluit om die Kerk oorkant die Vaal by hulle in te lyf.
 
== Lydenburg bly NG ==
In 1853 het ds. [[Dirk van der Hoff]] in Transvaal opgedaag, nadat hy 'n beroepsbrief van die Transvaalse gemeentes ontvang het. Op 'n vergadering te Rustenburg is toe besluit om die inlywing by die Kaapse Sinode nie te erken nie. Lydenburg was vir die afskeiding van die Moederkerk nie te vinde nie. In 1854 besoek ds. Van der Hoff die gemeente. Ná 'n onstuimige kerkraadsvergadering besluit Lydenburg om ds. Van der Hoff nie te erken as leraar van die gemeente nie.
 
== Leraars ==
Eers in 1859 is ds. P.A.C. van Heyningen as leraar van Lydenburg georden. Hy het reeds in 1865 na [[NG gemeente Kroonstad|Kroonstad]] vertrek.
Vanaf 1871 tot 1879 het ds. J.G. Kriel die gemeente bedien. Op [[4 September]] [[1881]] is ds. H.J. Neethling hier bevestig. Hy bedien die gemeente deur die mees stormagtige tydperk tot 1911. Ds. D.J. Pienaar het ds. Neethling in 1912 opgevolg. Vervolgens is die gemeente deur die volgende leraars bearbei: G.D. Worst (1917–'29), T.F. Cronjé (1929–'46), J.P. Joubert (1946–'48), J.A. Claassen (1947–'48) as medeleraar van ds. Joubert. Di. J. I. de Wet (1948) en D. S. Jacobs (1950) was die volgend eleraar. Tydens die bediening van di. Worst en Cronjé is veel in die gemeente veral vir opvoeding en onderwys gedoen.
 
== Kerkbou ==
[[BeeldLêer:Restourasie van Voortrekkerkerk Lydenburg.jpg|links|250px|duimnael|Die argitek [[Johan de Ridder]] was van 1965 tot 1977 gemoeid met die restourasie van die Voortrekkerkerk op [[Lydenburg]].]]
[[Lêer:Ds DJ Pienaar Hartebeestfontein.jpg|duimnael|regs|160px|Ds. D.J. Pienaar, leraar van 1912 tot 1916/'17.]]
 
[[BeeldLêer:GD_WorstGD Worst.jpg|duimnael|160px|Ds. Gerrit Worst, leraar van 1917 tot 1929.]]
 
[[BeeldLêer:Ds JI de Wet.jpg|duimnael|regs|160px|Ds. J.I. de Wet.]]
 
[[BeeldLêer:Ds JA Claassens.jpg|duimnael|regs|160px|Ds. J.A. Claassens, medeleraar van 1947 tot '48.]]
 
Bouwerk aan die eerste kerkie, nou bekend as die Voortrekkerkerk, het begin kort ná die gemeente se stigting. In Maart 1851, tydens 'n besoek van di. [[Andrew Murray]] en [[J.H. Neethling]], het die bouwerk reeds tot op dakhoogte gevorder. Die dak is tydelik met strooi bedek vir dié geleentheid. Die oorspronklike gewels is in 1879 verwyder en die vensters verander en die strooidak deur sinkplate vervang. Op [[13 April]] [[1973]] is die kerk tot nasionale gedenkwaardigheid verklaar. Dit is die oudste bestaan NG kerk in [[Mpumalanga]]. Die argitek [[Johan de Ridder]] het die plan opgetrek waarvolgens die kerkie van 1965 tot 1977 herstel is volgens 'n penskets van Richter van 1867 en nog 'n illustrasie wat in 1876 in die ''Graphic'' verskyn het.<ref> {{en}} [http://artefacts.co.za/main/Buildings/bldgframes.php?bldgid=7937 Besonderhede en foto's van die kerk op Artefacts.co.za]. URL besoek op 18 September 2015.</ref>
 
Ds. H.J. Neethling het die hoeksteen van Lydenburg se NG kerk op [[12 April]] [[1890]] gelê en die gebou is op [[14 April]] [[1894]] ingewy. Die totale koste was £72 779 36s. 3. (wat waarskynlik 'n drukfout in die bron is, aangesien [[NG gemeente Beaufort-Wes|Beaufort-Wes]] se soortgelyke kerk in dieselfde dekade £13 500 gekos het). Die preektsoel, 'n replika van dié in die moederkerk op [[Stellenbosch]], is gebou deur Palframan en De Roo van gewone kiaathout wat deur Abel Erasmus geskenk is. In 1926 het 'n nasaat van die Voortrekkers, G.C. Schoeman, die orrel geskenk.<ref> {{en}} [http://artefacts.co.za/main/Buildings/bldgframes.php?bldgid=7938 Besonderhede en foto's van die kerk op Artefacts.co.za]. URL besoek op 18 September 2015.</ref> Die gebou is in 1986 grootskaals gerestoureer.
 
== Enkele leraars ==
* P.A.C. van Heyningen, 1859 – 18651859–1865
* Jan Gysbert Kriel, 1871 –18791871–1879
* Hendrik Johannes Neethling, [[4 September]] [[1881]] – 1911–1911 (aanvaar sy emeritaat; oorlede op [[3 Februarie]] [[1914]])
* Daniël Joshua Pienaar, 1912 – 19161912–1916/’17
* Gerrit Dirk Worst, 1917 – 19291917–1929 (waarna tot sy aftrede in 1954 [[NG gemeente Potchefstroom|Potchefstroom]])
* T.F. Cronjé, 1929 – 19461929–1946
* Wilhelm Hendrik Stefanus Barnard, 1936 – 19371936–1937
* J.P. Joubert, 1946 – 19481946–1948
* Jacob Abraham Claassens, 1947 – 19481947–1948
* J.I. de Wet, 1948 – ?
* D.S. Jacobs, 1950 – ?
* Mathys Christian (Christie) Smit, ? – einde Februarie 2020 (aanvaar sy [[emeritaat]]; aangestel in vastetermynpos tot einde Februarie 2021)
 
== Bronne ==
* {{af}} [[Phil Olivier|Olivier, ds. P.L.]] (samesteller). 1952. ''[[Ons gemeentelike feesalbum]]''. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.
* {{af}} [[A.P. Smit|Smit, ds. A.P.]] 1945. ''Gedenkboek van die Nederduitse Gereformeerde Gemeente Beaufort-Wes (1820-19451820–1945)''. Beaufort-Wes: N.G. Kerkraad.
 
== Verwysings ==