|
Ds. Du Toit was reeds in die tyd toe hy predikant in Bloemfontein was lid en voorsitter van die Hilton-tak van die [[Nasionale Party]] en voorsitter van die Uniale Afdelingsbestuur van Bloemfontein en voorsitter van die Provinsiale Afdelingsbestuur van Bloemfontein-Oos. Meermale het hy Bloemfontein-Oos op die Nasionale Party se kongresse in die OVS verteenwoordig en aktief deelgeneem aan die organisiewerk in die Vrystaatse hoofstad, ook in die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1929|algemene verkiesing van 1929]] toe die party twee setels verower het danksy die ooreenkoms met die [[Arbeidersparty]].
Hy het in 1929 uit die bediening getree en is in Oktober daardie jaar in 'n’n tussenverkiesing onbestrede tot die Unie-Volksraad verkies vir die [[Nasionale Party]] in die kiesafdeling [[Edenburg (kiesafdeling)|Edenburg]]) nadat min. Beyers bedank het. Ná 'n’n tussenverkiesing in Julie 1932, wat hy net-net teen die [[Suid-Afrikaanse Party]] gewen het, verteenwoordig hy [[Colesberg (kiesafdeling)|Colesberg]] (hy het as LV vir Edenburg bedank om daaraan deel te neem), maar kom in die algemene verkiesing van 1938 derde in [[Krugersdorp (kiesafdeling)|Krugersdorp]] teen die [[Arbeidersparty]] en [[Verenigde Party]] (VP). Op [[12 Oktober]] daardie jaar keer hy terug na die Volksraad as LV vir [[Marico (kiesafdeling)|Marico]], nadat hy die VP-kandidaat met net 49 stemme geklop het en die tweede NP-Volksraadslid vir Transvaal geword het naas adv. [[Hans Strijdom]].<ref>{{af}} [http://gelofteland.org/index.php/ons-geskiedenis/89-ons-eie-helde/1389-jg-strijdom-man-van-sy-volk.html JG Strijdom, man van sy volk, Gelofteland.co.za]. URL besoek op 21 November 2016.</ref>
In die jaar van sy dood, 1959, het uit dr. [[D.F. Malan]] se pen ''Afrikaner-Volkseenheid en My Ervarings op die Pad daarheen'' verskyn. In die hoofstuk ''Via Dolorosa'', wat indirek verklaar hoedhoe ds. Du Toit se politieke loopbaan tot 'n’n einde gekom het, skryf hy: “Die verwarring, wat daar aan Suid-Afrikaanse Nasionale kant sedert die samesmelting ontstaan het, en wel ook as gevolg daarvan, het sy hoogste (of moet ek liewer sê, sy laagste) punt bereik met die aanskoulike weerspieëling daarvan in die Volksraad in 1935. Op die Opposisiebanke het daar teenoor die imperialisties-gesinde [[Jan Smuts|Smuts]]-[[Verenigde Party|regeringsparty]] toe naas mekaar gesit drie afsonderlike partygroepe, al drie oorblyfsels van ’n vroeër aaneengeslote en sterk regeringsparty maar nou vervreemd van, en in botsing met mekaar. Die eerste en sterkste was die tradisionele Nasionale Party onder my leierskap; die tweede was die Afrikaner-Party onder leiding van generaal [[Edwin Conroy|Conroy]], en verteenwoordigende die gewese Smelter-([[Barry Hertzog|Hertzog]])-seksie; en die derde was die Nasionaal-sosialistiese Nuwe Orde onder leiding van ds. C.W.M. du Toit.
“. . .“… Die Nasionale party in die Volksraad het sedert 1933 in ledetal agteruitgegaan van 75 tot 19. Dit was die vrug van die samesmeltingsbeleid. Daarvan het die Kaaplandse verteenwoordigers 14 getel terwyl daar slegs 4 in die Vrystaat was en 1 in die Transvaal. In die noordelike dele van ons land was die Nasionale Party dus so goed as dood. En selfs in Kaapland self het byna die helfte van die Nasionale Partylede gesmelt terwyl in die Vrystaat dit vir soveel as 'n’n drie-kwart gebeur het . . .… Die vreemde ideologiese invloede van die voorafgaande jare, en deur die OB en die verskillende hemp-organisasies verteenwoordig en gepropageer, het op politiek-staatkundige gebied hul uitwerking nie gemis nie. Die gevolg was drie aparte groepe aan Opposisiekant – al drie met dieselfde historiese en algemeen politieke agtergrond, al drie in kern en wese Afrikaans-nasionaal maar nou krities en soms selfs vyandig teenoor mekaar. Die drie groepe, eenmaal tesame een verenigde en magtige party, wat die land geregeer het, en 'n’n groot volk opgebou het, deur verdeeldheid nou geword 'n’n tragedie en 'n’n bespotting. Waar hul op die Opposisie-banke langs mekaar nou as drie partye gesit het, te wete as Nasionale Party, Afrikaner-party, en Ossewa-Brandwag, daar was hul 'n’n aanskoulike toonbeeld, nie van hul gesamentlike krag nie, maar van hul innerlike swakheid, en van die ineenstorting van hul politieke volkslewe . . . …
“Indirek maar tog effektief het op hierdie ongelukkige toestand die Krisis-kongres van [[3 Junie]] [[1941]] te Bloemfontein gehou, 'n’n sterke invloed uitgeoefen. Die ontbindingsproses is gestuit. Ná die verwerping van sy Nuwe Orde deur hierdie Uniale Kongres het adv. Pirow, wat hom toe op die Transvaalse Provinsiale Kongres beroep het, ook daar die nederlaag gely. Op die parlementêre posisie kon dit egter geen onmiddellike uitwerking hê nie. Dit kon en sou ook geskied, maar alleen langs 'n’n lange en pynlike weg.
“Die algemene verkiesing van 1943 het vir die Nasionaal-gesinde maar verdeelde groep uitgeloop op 'n’n groot nederlaag. Die 68-tal in die Volksraad wat by die uitbreek van die oorlog in 1939 genl. Hertzog nog ondersteun het, was nou tot 43 verminder. Dit het my egter nie ontmoedig nie. Inteendeel, vir my was dit die teken dat die dageraad van die oorwinning aan die politieke oosterkimme begin het om deur te breek. Hierdie eleksie was immers 'n’n suiweringsproses, met die vooruitsig dat daar nou 'n’n end sou kom aan daardie vernederende skouspel van drie aparte Nasionaal-gesinde groepe op die Opposisie-banke. My boodskap aan die Nasionaal-gesinde deel van ons volk het daarom as volg gelui: ‘Die Afrikanervolk het nou self 'n’n geleentheid gehad om hom oor daardie vernederende en verwoestende verdeeldheid uit te spreek, en sy uitspraak was ondubbelsinnig. Die Opposisie is nou één gekonsolideerde geheel. En mag dit ook die aankondiging wees van die oorwinning wat kom!’”
“. . .“… Die vraag kan hier, en met reg ook, gedoen word of die drie Nasionaal-gesinde groepe dan nie met mekaar kon verenig of minstens 'n’n eleksie-ooreenkoms met mekaar kon aangegaan het in plaas van mekaar te beveg nie. Die vraag is werklik ook vóór die eleksie aan my gedoen, en wel deur Volksraadslid [[Tom Naudé]] op die Transvaalse N.P.-kongres. My antwoord daarop was as volg: 'n’n Ooreenkoms kan ons aangaan alleen met 'n’n party of partye, wat in beginsels genoegsaam met ons ooreenstem. Dit is wel die geval met die Afrikaner-Party van mnr. Havenga en daartoe is ek bereid, maar met die OB- en Nuwe Orde-groepe is dit nie die geval nie, soos die verlede ons ook geleer het. En op 'n’n gebroke fondament kan geen huis werklik of figuurlik veilig gebou word nie. Ons was nog altyd 'n’n beginselparty en ons heil en toekoms lê daarin dat ons dit bly. As gevolg van hierdie verklaring het samesprekings later toe ook werklik plaasgevind tussen Havenga as leier van die Afrikaner-Party en myself, eers op losse voet met die oog op 'n’n eleksie-ooreenkoms, wat egter op niks uitgeloop het nie, omdat eise aan Afrikaner-Party-kant in verband met die seteltoekenning buitensporig en daarom onaanneemlik was, maar wat later tog gelei het tot meer realistiese en geslaagde onderhandelings, wat dan ook in volkome eenwording geëindig het, soos dit onverbreekbaar vandag nog bestaan.
“. . .“… Die Afrikanerdom was nou weer op koers en, wat sy innerlike wese betref, nie meer op die voetspoor van 'n’n ander volk met 'n’n ander ideologie nie. Sy eie nasionale siel was gered en ooreenkomstig sy eie aard en geskiedenis kon hy homself nou weer ten volle uitlewe. Losgeruk uit die Nasionaal-sosialisme van Pirow en Van Rensburg, wat ten slotte tog ook net maar dié van Hitler was, kon hy nou op sy eie tyd en wyse sy pad bewandel na 'n’n eie onafhanklike Suid-Afrikaanse republiek, van vreemde bande vry.”
== Ondersteuning van die Nuwe Orde ==
|
