Hugenoot: Verskil tussen weergawes
→Ontberinge
(Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8) |
|||
|
== Ontberinge ==
[[Simon van der Stel]] was 'n vurige Nederlandse nasionalis wat graag wou sien dat die nedersetting aan die Kaap in 'n suiwer Nederlandse kolonie ontwikkel. Daarom was hy spyt dat die Hugenote nie liewer Nederlanders was nie. Hy moes egter tevrede wees met die besluit van sy Here Meesters, en die enigste uitweg was om die nuwelinge so vinnig moontlik te verhollands. Met hierdie beleid het [[Here Sewentien|Here XVII]] akkoord gegaan. Dit sou egter groot ontevredenheid onder die vlugtelinge veroorsaak.
Die Hugenote het grond gekry in die vrugbaarste en mooiste deel van die kolonie: 'n paar in Stellenbosch, ander aan die voet van die
Hulle was egter veral ontevrede omdat hulle nie toegelaat is om naby mekaar te woon nie, en sommige was so ontevrede dat hulle hul plase verlaat het en by ander in diens getree het. 'n Kwaai en lang winter het sake verder bemoeilik en die suidoos in die vroegsomer het hulle moedeloos gewaai. In die ''Dagregister'' van [[
Hulle het hul predikant, ds. [[Pierre Simond]], gevra om op [[28 November]] [[1689]] met 'n afvaardiging na die owerheid te gaan. Simon van der Stel was hewig verontwaardig. Geen wonder dat hy in die besluite van die Politieke Raad melding gemaak het van “''veelvoudige moeijelijkheden hem door enige Franse gewaande vlugtelingen''" aangedoen! Hy het hulle van ondankbaarheid en luiheid beskuldig en hulle streng versoek om hom nie weer met sulke versoeke lastig te val nie. Hierna het die Franse egter hul versoek direk aan Here XVII gerig.
Hier het hulle 'n meer simpatieke oor ontvang, en die [[Here XVII]] bet op [[6 Desember]] [[1690]] besluit om toestemming te verleen tot die verkiesing van 'n afsonderlike kerkraad deur die Franse van Drakenstein. Toestemming om bymekaar te woon, het hulle egter nie gekry nie. Die owerheid wou dit juis voorkom. Simon van der Stel het nog dikwels gepraat van die wispelturige aard van die Franse. Hy het hulle selfs vergelyk met die Israeliete wat in die woestyn gedurig by Moses gekla en terugverlang het na die vleispotte van [[Egipte]].
Die Kommandeur was nie blind vir hul probleme nie, maar hy het altyd 'n duidelike agterdog teen hulle behou. In sy instruksie aan sy seun en opvolger, [[Willem Adriaan van der Stel|Wilhem Adriaen van der Stel]]<!-- (alternatiewe) spelling is korrek so -->, het hy horn selfs teen die Franse gewaarsku. Hy het ook gekla dat hulle min van die boerdery weet en dat sommige hulle swak gedra. Ander weer moes deur die [[Kompanjie]] onderhou word. Hy het Here XVII laat weet dat hulle liewer nie meer Franse moes stuur nie, maar eerder flukse boere uit [[Nederland]].
Dit was egter nie net die Franse teen wie Simon van der Stel dit gehad het nie; hy het ook teen sommige Nederlandse vryburgers uitgevaar. Baie van hulle, het hy gesê, was so verslaaf aan drank dat hulle die landbou verwaarloos het. Baie het hul vee voor die voet geslag en die grond uitgeput. Dit is interessant dat [[Simon van der Stel]], hoewel hy nie baie geliefd onder die Franse en sommige vryburgers was nie, tog geen openlike verset uitgelok het nie.
Sy gedrag het hom nie gehaat gemaak nie; hy was streng, regverdig. Hy het moeite gedoen om hul produkte te bemark; iets wat sy seun nie gedoen het nie. Geen wonder dat die Franse en Nederlanders teen Wilhem Adriaen saamgespan het nie. Hierdie gesamentlike verset het Fransman en Nederlander nader aan mekaar gebring in die eerste politieke botsing op Suid-Afrikaanse bodem, wat miskien as die beginpunt van die Afrikaners as ʼn eie volk beskou kan word. Aanvanklik het die Franse hulle apart gehou. Hartlike samewerking met die Nederlanders was daar nog nie. Met die vertrek van ds. Simond in [[1701]] en die aanstelling van ds. Beck het die ou ontevredenheid weer opgevlam.
[[Here Sewentien|Here XVII]] wou die Franse taal aan die Kaap so gou as moontlik laat uitsterf. Ds. Beck was wel tweetalig, maar hy het opdrag gekry om alleen in Nederlands te preek; slegs die bejaarde Franse moes hy in hul eie taal bedien. Hieroor was die Franse baie ontevrede. Meer as driekwart van die Drakensteinse gemeente kon byvoorbeeld nie 'n Nederlandse preek verstaan nie. Die Kaapse owerheid het egter nie die beleid om [[Frans]] uit die kerk uit te sluit, streng toegepas nie, sodat daar selfs in [[1718]] nog Franse dienste in
Met verloop van tyd sou die Franse taal egter die ongelyke stryd teen [[Nederlands]] verloor. Frans het min neerslag in [[Afrikaans]] gevind; en vandag word ons slegs aan die Hugenote herinner deur die Franse plaasname in die [[Boland]] en die talle Franse familiename wat oor die lengte en breedte van ons land aangetref word. Daar is geskiedskrywers wat beweer dat die invloed van die Franse Hugenote op ons geskiedenis oorskat word. Dit is moontlik dat hulle
Hulle het ongetwyfeld gehelp om die wynbou te verbeter, en ons kan ook aanneem dat hulle die reeds bestaande vryheidsin onder die Kaapse koloniste verder verstewig het. Moontlik het die Franse bloed ook gehelp om die Afrikaner beweegliker van gees en lughartiger van gemoed te maak.
| |||