Ernstige akute respiratoriese sindroom koronavirus 2: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
JMK (besprekings | bydraes) →Klassifikasie en belang: omikron |
JMK (besprekings | bydraes) diagnose |
||
Lyn 1:
[[Lêer:SARS-CoV-2 without background.png|duimnael|regs|260px|Hierdie illustrasie toon die buitestruktuur van [[koronavirus]]se in die algemeen. 'n Kroon of korona van priemreseptore (in rooi aangedui) bedek die oppervlak van die virion (in grys aangedui). 'n Nuwe koronavirus, '''EARS-KoV-2''', is geïdentifiseer as die oorsaak van die uitbraak van 'n respiratoriese siekte, [[Koronavirussiekte-2019|covid-19]], wat in 2019 vir die eerste keer in [[Wuhan]], China, opgemerk is. Bron: Centers for Disease Control and Prevention]]
'''Ernstige akute respiratoriese sindroom koronavirus 2''' ('''EARS-KoV-2''')<ref name="CoronavirusStudyGroup" /><ref name="BBC-Named" /> (Engels: SARS-CoV-2) is die [[Stam (mikrobiologie)|stam]] van [[koronavirus]] wat die asemhalingswegsiekte [[Koronavirussiekte-2019|covid-19]] veroorsaak. Dit staan in die volksmond bekend as die '''koronavirus''', maar voorgenoemde is eintlik die naam van 'n groep van virusse. Dit is voorheen met die voorlopige naam, '''2019 novel coronavirus (2019-nCoV)''' {{en}} aangedui.<ref name="WHO21Jan2020" /><ref name="CDC-nCoV" /><ref name="CDCAbout" /><ref name="NYT6" /> Die virus is gekenmerk deur 'n vinnige opeenvolging van mutasies, veral wat die gene van die priemreseptore betref.<ref name="mcc1">{{cite news |last1=McCallum |first1=Hamish |title= It looks like Omicron variant causes milder illness – is this how Covid-19 becomes endemic? |url= https://www.iol.co.za/lifestyle/health/it-looks-like-omicron-variant-causes-milder-illness-is-this-how-covid-19-becomes-endemic-4abddd9c-3bef-4f14-8b82-7090af15ce85 |access-date=2 Desember 2021 |agency=The Conversation |publisher=iol.co.za |date=1 Desember 2021}}</ref> Daar is gespekuleer dat die virulente fase van die pandemie tot 'n einde mag kom wanneer 'n variant met minder ernstige simptome endemies word.<ref name="hea1">{{cite news |last1=Head |first1=Tom |title=Omicron spread could be our first step OUT of the pandemic – here’s why |url=https://www.thesouthafrican.com/news/breaking-latest-news-omicron-variant-updates-wednesday-1-december/ |access-date=2 December 2021 |agency=The South African |publisher=thesouthafrican.com |date=1 Desember 2021}}</ref><ref name="swa2">{{cite news |last1=Swart |first1=Megan |title=Omikron dalk begin van die einde vir Covid-19 |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/omikron-dalk-begin-van-die-einde-vir-covid-19/ |access-date=10 December 2021 |agency=Maroela Media |publisher=maroelamedia.co.za |date=6 Desember 2021}}</ref>
==Klassifikasie en belang==
Lyn 7:
Akute respiratoriese noodsindroom word by swaar geaffekteerde pasiënte gediagnoseer, en diegene wat nie gou herstel nie, doen dikwels pulmonêre fibrose, oftewel veelvuldige longletsels op.<ref name="ale1"/> Die virus kan organe soos die hart en longe sodanig beskadig dat oorplantings benodig word.<ref name="ale1">{{cite news |last1=Aleccia |first1=JoNel |title=Covid disease damage leading to 'completely new category' of organ transplants |url=https://www.nbcnews.com/health/health-news/covid-disease-damage-leading-completely-new-category-organ-transplants-n1263868 |access-date=11 Mei 2021 |agency=Kaiser Health News |publisher=nbcnews.com |date=12 April 2021}}</ref>
'n Meer potente variant van die virus, aangedui as Alpha (oftewel B.1.1.7), het in Desember 2020 in die [[Verenigde Koninkryk]] verskyn. 4,1 (eerder as 2,5) uit 1 000 geïnfekteerdes wat dit opdoen sal sonder behandeling sterf.<ref name="km1">{{cite news |last1=Macnamara |first1=Kelly |last2=AFP |title=UK Covid-19 variant 64% deadlier than other strains – study |url=https://citizen.co.za/news/covid-19/2453688/uk-covid-19-variant-64-deadlier-than-other-strains-study/ |access-date=10 Maart 2021 |work=Covid-19 |agency=The Citizen |publisher=citizen.co.za}}</ref> Die Delta-variante (B.1.617.2, AY.1 en ander) is 60% meer oordraagbaar as die Alpha-variant en 100% meer oordraagbaar as die oorspronklike virus,<ref name="wgo1">{{cite news |title=WGO twyfel nou of entstof die pandemie kan beeindig |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/wereld/wgo-twyfel-nou-of-entstof-die-pandemie-kan-beeindig/ |access-date=17 September 2021 |agency=AFP |publisher=maroelamedia.co.za |date=11 September 2021}}</ref> en het 'n korter inkubasieperiode as enige Delta-voorgangers.<ref name="mcc1"/> Die daaropvolgende Omikron-variant toon 'n groter herinfeksiekoers, benewens infeksie van kinders onder die ouderdom van 5 jaar, as die voorafgaande variante.<ref name="afp1">{{cite news |last1=AFP |title=Geen sterftes weens Omikron nog aangemeld |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/geen-sterftes-weens-omikron-nog-aangemeld/ |access-date=10 December 2021 |agency=Maroela Media |publisher=maroelamedia.co.za |date=5 Desember 2021}}</ref>
Suid-Afrika se eerste infeksievlaag, laat in 2020, is oorheers deur die Beta-variant (B.1.351).<ref name="mcc1"/> Teen April 2021 was verskillende mutasies in Suid-Afrika aanwesig, maar die derde infeksievlaag was nog nie op hande nie.<ref name="mar1">{{cite news |title=Covid-19: Minstens 55 gevalle by Tuks aangemeld |url= https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/munisipale-bestuurder-vas-oor-bedrog-van-r100-miljoen/ |access-date=10 Mei 2021 |agency=Maroela Media |publisher=maroelamedia.co.za |date=2 April 2021}}</ref> Die derde vlaag in Suid-Afrika is oorheers deur die Delta-variant.<ref name="wgo2">{{cite news |title=Classification of Omicron (B.1.1.529): SARS-CoV-2 Variant of Concern |url=https://www.who.int/news/item/26-11-2021-classification-of-omicron-(b.1.1.529)-sars-cov-2-variant-of-concern |access-date=2 December 2021 |agency=Wereldgesondheidsorganisasie |date=26 November 2021}}</ref> In November 2021 het die vierde infeksievlaag 'n aanvang in Suid Afrika geneem, toe nog slegs 25-35% van die bevolking immunisasie ontvang het.<ref name="mcc1"/><ref name="sha2">{{cite news |last1=Shange |first1=Naledi |title=Looming fourth wave no surprise but SA has all the tools to beat it, says Ramaphosa |url=https://www.timeslive.co.za/politics/2021-11-28-looming-fourth-wave-no-surprise-but-sa-has-all-the-tools-to-beat-it-says-ramaphosa/ |access-date=2 Desember 2021 |work=Politics |agency=TimesLive |publisher=timeslive.co.za |date=28 November 2021}}</ref> Die hoogs aansteeklike Omikron-variant (oftewel B.1.1.529) is op 9 November in Suid-Afrika gevind,<ref name="wgo2"/> en daar is wêreldwyd voorsorg getref. Die [[Withuis]] het streng beperkings uitgeryk op aankomelinge uit Suid-Afrika, maar vlugte na Amerika is nie verbied,<ref name="gol1">{{cite news |last1=Goldiner |first1=Dave |title= CDC tracking down travelers from southern Africa in an effort to contain COVID variant |url= https://www.nydailynews.com/coronavirus/ny-covid-omicron-cdc-tracks-down-travelers-from-southern-africa-20211201-n27vhqucbjaipppxwcleyhi6qi-story.html |access-date=2 December 2021 |agency=New York Daily News |publisher=www.nydailynews.com |date=1 December 2021}}</ref> soos by sekere ander lande nie. Die Omicron-variant is gekenmerk deur 'n paar dosyn mutasies in die S1-domein van die priemproteïen-genoom<ref name="mcc1"/> en 'n hoë infeksiekoers, maar vermoedelik ligter simptome.<ref name="hea2">{{cite news |last1=Head |first1=Tom |title=Omicron ‘will fuel record-high cases’ in SA – but it’s not all doom and gloom… |url= https://www.thesouthafrican.com/news/breaking-latest-news-omicron-variant-thursday-2-december-record-cases-gauteng/ |access-date=2 December 2021 |agency=The South African |publisher=thesouthafrican.com |date=2 Desember 2021}}</ref>
Lyn 33:
Deur [[X-straalkristallografie]] is daar bevind dat 'n verdere proteïen, bekend as die neuropilien-1-reseptor, 'n alternatiewe en allerbelangrike deurgang aan EARS-KoV-2 bied.<ref name="rk1"/> Neuropilien-1 word boonop al oor die oppervlaktes van die respiratoriese lugweë gevind, waar ACE2 afwesig is. Die rol van neuropilien-1 in infeksie was 'n groot verrassing aangesien dit dusver net bekend was as 'n reseptor wat neurone in staat stel om korrekte verbindings te maak, óf wat bloedvate se groei fasiliteer.
Die kans vir infeksie is grootste wanneer ACE2 sowel as neuropilien-1 op die mensesel teenwoordig is, en word
==Oorlewing en aansteeklikheid==
Lyn 39:
==Infeksie-opsporing==
Suid-Afrika het weens ondervinding met [[Vigs]] en [[Tuberkulose|TB]] 'n gevorderde kapasiteit om oordraagbare siektes te identifiseer, en kan gevolglik ook Covid-variante baie vinnig opspoor.<ref name="swa2"/> Tipies word 'n neusdepper in kombinasie met die [[polimerase kettingreaksiemetode]] (PKR) gebruik om infeksies te diagnoseer.
==Entstof==
| |||