Funksionele groep: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
verbeter |
verbeter |
||
Lyn 1:
'n '''Funksionele groep''' is 'n reaktiewe groep atome in 'n organiese molekuul.
Elke funksionele groep het sy eie kenmerkende chemiese reaktiwiteit, en dieselfde funksionele groep sal dieselfde of soortgelyke [[chemiese reaksie]]s ondergaan ongeag die res van die molekule se samestelling, hoewel dit effens beïnvloed kan word deur die posisie van hierdie groep in die [[molekuul]] of die teenwoordigheid van ander naburige funksionele groepe.
Dit maak sistematiese voorspelling van chemiese reaksies en gedrag van [[chemiese verbinding]]s en die ontwerp van chemiese sintese moontlik. Ontbinding en vorming van komplekse en verbindings word veroorsaak deur spesifieke interaksies tussen funksionele groepe. Byvoorbeeld, in oplosbaarheid is die reël "soort word opgelos in soort", dus sal suiker in water oplos omdat hulle albei hidroksielgroepe (-OH) het wat sterk interaksie met mekaar kan hê.
Funksionele groep is die basis vir die [[organiese nomenklatuur]]. Alifatiese koolwaterstowwe wat net enkelbindings het word byvoorbeeld [[alkaan|alk'''a'''ne]] genoem. Indien daar 'n C=C dubbelbinding teenwoordig is word hierdie funksionele groep in die naam uitgedruk door dit 'n alk'''een''' te noem. Die teenwoordigheid van hierdie groep verander die chemiese eienskappe en ander reaksies word daardoor vermag.▼
Funksionele groepe is die basis vir die [[organiese nomenklatuur]]. Deur die name van funksionele groepe te kombineer met die name van die oueralkane, word 'n sistematiese nomenklatuur vir die benaming van organiese verbindings geskep.
Funksionele groepe kan dikwels ook in instrumentele tegnieke onderskei word, soos in [[infrarooispektroskopie]].▼
▲
Funksionele groepe kan ook 'n lading hê soos bv. in karboksilaatsoute (–COO{{Sup|−}}), wat die molekule in 'n poliatomiese of 'n komplekse [[ioon]] verander. Funksionele groepe wat aan 'n sentrale atoom in 'n koördinasiekompleks bind, word [[ligand]]e genoem.
▲Funksionele groepe kan dikwels ook in instrumentele tegnieke onderskei word, soos in [[infrarooispektroskopie]]{{R|Oregon}} en [[massaspektrometrie]].{{R|Libre}}
Voorbeelde van funksionele groepe is:
{|class="wikitable" style="background: #ffffff; text-align: center;width:700px"
!Groep!!Naam!! !!Groep!!Naam!!
|-
| -C≡C-|| [[alkyn]]|| ||[[Lêer:Phenyl radical group.png|75px]]||feniel
|-
| -C≡N ||[[nitriel]]|| ||[[Lêer:4-pyridyl.svg|75px]]||piridiel
|-
| -C=C- ||[[alkeen]]|| ||[[Lêer:Azo-group.svg|75px]]||azo
|-
| -C=O ||[[aldehied]], [[ketoon]]|| ||[[Lêer:Sulfoxide-2D.svg|75px]]||sulfiniel
|-
| -C-OH ||[[alkohol|alkanol]]|| ||[[Lêer:Boronate-ester-2D.svg|75px]]||boronaatester
|-
| -COOH ||[[karboksielsuur]]|| ||[[Lêer:Sulfinic-acid-2D.svg |75px]]||sulfino
|-
| -CNH-OC-C|| [[amied]]|| ||[[Lêer:Thiocyanate-group.svg|75px]]||tiosianaat
|-
| -C-NH{{Sub|2}} || [[amien]]|| ||[[Lêer:Thiol-group.svg|75px]]||sulfhidriel (tiool)
|-
| -C-NO{{Sub|2}} ||[[Nitroverbindings|nitro]]|| ||[[Lêer:Carbamate-group-2D-skeletal.png |75px]]||karbamaat
|-
| -CO-OC-||[[ester]]|| ||[[Lêer:Borinate-ester-2D.svg|75px]]||boorinaat (boorester)
|-
| -C-O-C-||[[eter]]|| ||[[Lêer:Cyanate-group.svg |75px]]||sianaat
|}
== Verwysings ==
{{Verwysings
<ref name="Hanson">{{cite book | last=Hanson | first=James | title=Functional group chemistry | publisher=Royal Society of Chemistry | publication-place=Cambridge, UK | year=2001 | isbn=0-85404-627-5 | oclc=45580572 | language=en}}</ref>
<ref name="Libre">{{cite web | title=12.4: Mass Spectrometry of Some Common Functional Groups | website=Chemistry LibreTexts | date=2 Desember 2016 | url=https://chem.libretexts.org/Courses/Athabasca_University/Chemistry_350%3A_Organic_Chemistry_I/12%3A_Structure_Determination-_Mass_Spectrometry_and_Infrared_Spectroscopy/12.04%3A_Mass_Spectrometry_of_Some_Common_Functional_Groups | access-date=6 Januarie 2022 |language=en}}</ref>
<ref name="March">{{cite book | last=March | first=Jerry | title=Advanced organic chemistry : reactions, mechanisms, and structure | publisher=Wiley | publication-place=New York | year=1985 | isbn=0-471-85472-7 | oclc=10998226 | language=en}}</ref>
<ref name="Oregon">{{cite web | title=Infrared Spectra: Identifying Functional Groups | website=sites.science.oregonstate.edu | url=https://sites.science.oregonstate.edu/~gablek/CH335/Chapter10/IR.htm | access-date=6 Januarie 2022 |language=en}}</ref>
}}
{{Chemiesaadjie}}
[[Kategorie:Organiese chemie]]
| |||