1922-staking: Verskil tussen weergawes

DaarDie isregering deur die regeringhet beweer dat die stakers daarop uit was om 'n staatsgreep uit te voer. Die stakers se kommando's het probeer terug vegterugveg en wou die polisiestasies van [[Fordsburg]], [[Aucklandpark]] en [[Cottesloe]] beset. Daarna sou hulle na Johannesburg marsjeer. Ook aan die [[Oos-Rand]] het soortgelyke pogings plaasgevind. Die troepe het dit egter verhoed en die polisiestasies ontset. In Benoni is selfs vliegtuie ingespan en hetis bomme op die dorp gegooi om die stakers uit hul vergaderplekke te jagjaag. Gelyktydig met die lugaanvalle het troepe die dorp straatblok vir straatblok, deur hul superieure wapens en opleiding bevoordeel, verower. Die dorp is omsingel en die stakers is in die markplein vasgekeer en 800 stakers is gevange geneem.

'n Stakerskommando het die strategies belangrike Brixton RifBrixtonrif in die weste van Johannesburg beset, naby aan die werkerswoonbuurte Vrededorp, Brixton, Mayfair, Fordsburg en Cottesloe. ’n Ander kommando het die noordwestelike hoek van die Braamfontein begraafplaas beset. Hulle was met gewere bewapen en hul doel was om hul woonbuurte teen ’n aanval vanuit die noorde te beskerm. Die regeringstroepe en polisie het hul kwartiere net aan die noordelike kant van die Brixton RifBrixtonrif gehad. Op 11 Maart het ’n skermutseling met die stakers plaasgevind, wat tot verliese aan hulle kant gelei het. Die volgende dag het die regeringstroepe gepoog om die posisie van die stakers te verower, maar is veral vanuit die Cottesloe skool onder skoot geplaas en moes vir eers terugtrek. Later is artilleriegeskut en lugaanvalle gebruik. Die bombardering van die skool met mortiere en skerpskutters was te veel om te vatonbeerlik. Gelyktydig daarmee het die voetsoldate die rif bestorm en die stakers uit hul posisies gedryf. 1700 stakers is omsingel en gevange geneem. Die soldate het selfs op burgerlikes in die nabye Vrededorp geskiet.

Fordsburg was een van die sterkste vestings van die stakers. Rondom die markgebou, die stakers se hoofsetel, is verskansings opgerig uit sandsakke, stene, takke en enigiets wat bruikbaar was. Die stakers het hulleself in die geboue geposisioneer om die aanval van die troepe af te weer. Nadat die strategiese Brixton RifBrixtonrif in die hande van die regering geval het, was die pad oop na Fordsburg, nou die stakers se laaste vesting.

Om 11:00 uur het die kanonne vanaf Brixton RifBrixtonrif die aanval begin. Skrapnel is gevuur. Gelyktydig het voetsoldate vanaf die Westeweste en Suidesuide begin inbeweeg. Die geweervuur van die stakers uit hul verskansings het hulle egter gedwing om weer terug te trek. Die kanon en masjiengeweervuur op die stakers se hoofkantoor het egter onverpoosd voortgegaan. Die ''[[Transvaal Scottish]]'' en ''[[Durban Light Infantry]]'' het nou weer vanaf die noordelike Brixton RifBrixtonrif ’n nuwe aanval geloods en die spoorlyn wat deur Fordsburg geloop het, beset.

Smuts het vanaf ’n uitkykpunt die slag dopgehou en die opdragte gegee. Gepantserde voertuie en selfs ’n tenk is ingestuur. Intussen het die voetsoldate straatblok vir straatblok onder hewige geweervuur verower en nader aan die markplein, die sentrum van die stakers, beweeg en dit stadig omsingel. Die stakers het egter verbete weerstand gebied en op die soldate vanuit die markgebou en die loopgrawe rondom die markplein geskiet. Om 2 uur die middag was die markplein egter van alle kante omsingel en is dit met geweer- en mortiervuur bestook. Die stakers kon nie alle kante tegelykertyd verdedig en die ''Durban Light Infantry'' het ’n aanval geloods en die stakers in die loopgrawe in die Noordenoorde en Westeweste van die markplein oorweldig. Daarna het hulle die deure van die markgebou oopgebreek. Die verdedigers was egter reeds dood (die leiers Fisher en Spendiff het vermoedelik selfmoord gepleeg toe die situasie hopeloos was) en die enkele stakers wat nog vanuit ander huise weerstand gebied het, is vinnig stilgemaak toe die troepe deur Fordsburg gemarsjeer het en die laaste weerstand gebreek het. Die opstand was daarmee beëindig. Die laaste vorme van weerstand is vernietig en die polisie en weermag het die hele Rand gefynkam op soek na stakers. Die stakers het geen kans gehad om teen die volle geweld van die staatsstaat se militêre mag staande te kon bly nie. Op 16 Maart, 6 dae na die afkondiging van krygswet, is die staking afgelas.

Die mynbase het hul sin gekry. Vir die mynmaatskappye was die meedoënlose optrede van die regering ’n vrybrief om nou met hul uitbuiting van die werkers onverpoos voort te gaan. Terwyl die goudproduksie van 1920 tot 1925 van 7,949,084 ons tot 9,341,049 ons per jaar gestyg het, het die gemiddelde lone in dieselfde tyd van 485 pond na 375 pond verminder. Na die staking is nog 15, 000 wit mense afgedank. Die werkers wat gelukkig was om weer aangestel te word, moes ’n salarisbesnoeiing van ’n derde aanvaar. Dit was op die vlak van 1914, terwyl die inflasie gesorg het dat die mynwerkers skaars kon oorleef op die ingekorte salaris.