Pittsburgh: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary Etiket: 2017-bronwysiging |
k Opruim |
||
Lyn 2:
! align="center" colspan="2" style="color: #000000; background: #f7f8ff; padding: 4px; font-size:170%;" |
'''Pittsburgh'''<br />
[[Lêer:
|- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999"
| '''Kaart'''
|style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen'''
|- style="background:white"
|rowspan=6| [[Lêer:PAMap-doton-Pittsburgh.PNG|
|- style="background: white"
|style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Pittsburgh city coat of arms.svg|senter|
|- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
Lyn 15:
|style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag'''
|- style="background: white; border-top:1px solid #999;"
|style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Flag of Pittsburgh, Pennsylvania.svg|90px|
|- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
|- style="border-top:1px solid #999;"
| '''Land'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" |
|- style="border-top:1px solid #999;"
| '''Deelstaat'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Pennsylvania.svg|20px]] [[Pennsilvanië]]
|- style="border-top:1px solid #999;"
| '''Distrik (County)'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Allegheny]]
|- style="border-top:1px solid #999;"
| '''Koördinate'''
Lyn 54:
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 304 391
|-
| - Bevolkingsdigtheid
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 5 540/vk km
|-
| - Metropolitaanse gebied
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 2 360 867
|-
Lyn 65:
|-
| '''Burgemeester'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Bill Peduto (D)
| '''Amptelike Webwerf'''▼
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://www.pittsburghpa.gov/ pittsburghpa.gov]▼
|- style="border-top:1px solid #999;"
▲| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" |
|}
'''Pittsburgh''' [ˈpɪts.bɚg] is die tweede grootste stad in die [[Verenigde State|Amerikaanse]] deelstaat [[Pennsilvanië]] (amptelik: ''Commonwealth of Pennsylvania'') met 'n oppervlak van 151,1 vierkante kilometer en 'n bevolking van 304 391 in 2015. Die stad is die administratiewe setel van die distrik Allegheny en die ekonomiese, kulturele, akademiese en vervoerspilpunt van die metropolitaanse gebied van Pittsburgh met 2,36 miljoen inwoners.
Pittsburgh lê te midde van 'n heuwelagtige en digbeboste gebied en by die samevloeiing van die Allegheny- en Monongahelariviere
[[Lêer:
Vanaf sy stigting in 1758 het die stad 'n reeks omwentelinge ondergaan. Sy eerste noemenswaardige gebou was 'n fort waarvoor [[George Washington]] die geskikte bouplek uitgesoek het. Sowat 'n eeu later was Pittsburgh een van die mees geïndustrialiseerde Amerikaanse stede met rokerige nywerhede en ongekende lug- en waterbesoedeling
Met die agteruitgang van die Amerikaanse staalbedryf in die 1970's en 1980's het die voormalige nywerheidstad 'n nuwe transformasie ondergaan tot 'n sentrum van die mediese, finansiële en tegnologiese bedrywe, terwyl ook onderwys 'n belangrike ekonomiese bedryf geword het. Intussen word Pittsburgh weer as een van die mees leefbare Amerikaanse metropole beskou.
Line 81 ⟶ 82:
Weens die sukses wat Pittsburgh met sy ekonomiese herstrukturering behaal het, het president [[George W. Bush]] na Pittsburgh as ''Knowledge Town'' verwys, terwyl [[The Wall Street Journal]] die stad as een van die belangrikste markte vir tegnologie aangewys en die bynaam ''Roboburgh'' aan hom gegee het.
'n Ander unieke faset van Pittsburgh se stedelike lewe is sy groot verskeidenheid woonkwartiere met hul besonderse atmosfeer en die sterk gemeenskapsin van hul inwoners. Met hul ryk argitektoniese erfenis weërspieël hulle die aspirasies van geslagte van immigrante wat van dwarsoor die wêreld na Pittsburgh gestroom het om van dié stad 'n ekonomiese spilpunt in die Amerikaanse Ooste te maak. Die stad is 'n skatkis van verskillende strukture en boustyle wat van Victoriaans tot Bauhaus, van Goties tot Art Déco en van industrieel tot groen strek.
Die welvaart, wat deur Pittsburgh se nywerhede genereer is, het plaaslike entrepreneurs in staat gestel om hul eie opspraakwekkende en monumentele bydraes tot die stad se boukuns te maak, insluitende twee van die Verenigde State se vernaamste geboue: Henry Hobson Richardson se ''Allegheny County Courthouse'' en Frank Lloyd Wright se ''Fallingwater''.<ref name="Toker">{{cite book|author=Toker, Franklin|year=2009| title=Pittsburgh. A New Portrait|location=Pittsburgh |publisher=University of Pittsburgh Press}}</ref>
Line 94 ⟶ 95:
== Geskiedenis ==
[[Lêer:Pittsburgh 1874 Otto Krebs.jpg|duimnael|regs|250px|Pittsburgh in 1874. Litografie deur Otto Krebs]]
Die eerste bewoners van die gebied was stamme van die Eerste Nasies. Later het Europese setlaars hulle as gevolg van die Amerikaanse weswaartse beweging in die gebied gevestig. Die waterweg was belangrik vir die Franse en Britse kolonies in Noord-Amerika, en die omgewing van Pittsburgh was in die [[18de eeu]] 'n omstrede gebied. Die Franse het in 1754 'n Britse garnisoen verdryf en Fort Duquesne opgerig, wat vier jaar later weer deur die Britte ingeneem en Fort Pitt genoem is.
As 'n belangrike hawe- en nywerheidstad het Pittsburgh veral ná die ontdekking van [[steenkool]] vinnig gegroei. Gedurende die [[Amerikaanse Burgeroorlog]] het Pittsburgh die belangrikste [[Verskaffer (ekonomie)|verskaffer]] van [[yster]] vir die Unie se leër geword en die bynaam "Ysterstad" gekry. 'n Ander, minder sjarmante bynaam, "die Rokerige Stad", het na Pittsburgh se swaar nywerhede verwys.
[[Lêer:
Met die vestiging van groot getalle immigrante het geleidelik ook ander nywerhede soos raffinaderye, glas- en metaalverwerking ontwikkel. 'n Aantal beduidende Amerikaanse entrepreneurs soos [[Andrew Carnegie]], Henry J. Heinz en Andrew W. Mellon het hier hulle ondernemings opgebou. Nogtans het die stad vanweë sy swaar nywerhede, veral die staalbedryf, en die omgewingsbesoedeling, wat daarmee gepaard gegaan het, in die 20ste eeu 'n negatiewe reputasie gekry.
Ná die [[Tweede Wêreldoorlog]] het die strawwe mededinging van ander nywerheidslande die plaaslike swaar nywerhede 'n
nekslag toegedien. Met sy ekonomiese agteruitgang en sy krimpende bevolking het Pittsburgh 'n simbool van Amerika se "Roesgordel", die voormalige nywerheidshartland van die noordooste, geword. Die bevolking het tussen 1950 en 2000 van 680 000 tot 330 000 gekrimp.
Met 'n reeks sogenaamde "renaissance-programme" het die stad in ekonomiese opsig begin herleef. Die "Renaissance II-program", wat in 1977 deur die destydse burgemeester Richard Caliguiri begin is, het die oprigting van 'n aantal kenmerkende wolkekrabbers in die middestad se "Goue Driehoek" behels en daarnaas ook nuwe lewe in Pittsburgh se verskillende stadswyke ingeblaas. Later is 'n aantal kulturele instellings bygevoeg wat die middestad se kulturele lewe verryk het.
Line 112 ⟶ 113:
== Ekonomie ==
=== Die staalbedryf ===
[[Lêer:Monongahela River Scene Pittsburgh PA 1857.jpg|duimnael|regs|250px|Die brug oor die Monongahelarivier, met die rokende skoorstene van staalfabrieke in die agtergrond (1857)]]
Die ontginning van ysterertse en steenkool in die omgewing van Pittsburgh het gedurende die [[19de eeu]] die vinnige ontwikkeling van die stad se swaar nywerhede, veral die staalbedryf, bevorder. Die steenkool- en antrasietvelde van die Appalagge-bergreeks was die beduidendste naas dié van die [[Rotsgebergte]] en die [[Groot Vlaktes]]. Die plaaslike ertsvoorrade was vinnig uitgeput en is later deur die myne naby die [[Bowemeer]] en uiteindelik dié van [[Newfoundland en Labrador|Labrador]] in [[Kanada]] as hoof[[Verskaffer (ekonomie)|verskaffers]] vervang.
Naas hierdie natuurlike hulpbronne het Pittsburgh sy historiese rol as die belangrikste staalsentrum van die VSA ook aan 'n besondere tariefbeleid te danke, die ''Pittsburgh Plus''-stelsel. Hierdie beleid het Pittsburgh se staalpryse as 'n basispunt (''basing point'') gebruik om ander gebiede se staalpryse vas te lê
Eers met die nuwe ''F.O.B. Mile Pricing System'', wat sedert [[1948]] toegepas is en bepaal het dat die staalvervaardigers net die basisprys mog vraag terwyl kopers die vrag moes betaal, het ander staalgebiede meer mededingend geword.
=== Moderne nywerhede ===
Ná die agteruitgang van die staalbedryf het die nywerheidsbasis na die hoëtegnologie- en dienstesektor begin verskuif, en tans is robotika, mediese dienste, kerntegnologie, toerisme, biomediese tegnologie, finansies, onderwys en ander dienste die belangrikste [[Verskaffer (ekonomie)|verskaffers]] van werksgeleenthede. Pittsburgh dien daarnaas nog steeds as die nasionale hoofkwartier van 'n aantal groot Amerikaanse ondernemings, waaronder ''Allegheny Technologies'', ''H.J. Heinz Company'' en ''U.S. Steel'', asook buitelandse matskappye soos ''Bayer'', ''GlaxoSmithKline'' en ''Lanxess''. Die grootste werkgewers is die Universiteit van Pittsburgh se Mediese Sentrum en die [[Universiteit van Pittsburgh]] self.
Line 136 ⟶ 135:
* [http://mac10.umc.pitt.edu/u/FMPro?-DB=ustory&-Format=d.html&-lay=a&storyid=3898&-Find ''President makes a Pitt stop''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060903084232/http://mac10.umc.pitt.edu/u/FMPro?-DB=ustory&-Format=d.html&-lay=a&storyid=3898&-Find |date= 3 September 2006 }} University Times (University of Pittsburgh) {{en}}
* Kara, Dan: [http://www.post-gazette.com/pg/06171/699513-28.stm ''The Private Sector: All signs point to Roboburgh''] Post-Gazette.com, Pittsburgh, 20 Junie 2006 {{en}}
* Conway, Lawrence: [http://www.dailymail.co.uk/news/article-2155742/Hell-lid-taken-The-pictures-bygone-Pittsburgh-residents-choking-clouds-smog.html ''Hell with the lid taken off
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie}}
* {{en}} {{Wikivoyage}}
* {{en}} [https://pittsburghpa.gov/ Amptelike webwerf van Pittsburgh]
{{Normdata}}
| |||