James Gregory: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Laurens (besprekings | bydraes)
Vertaal res van artikel
Laurens (besprekings | bydraes)
Verwyder van die rooi skakels
Lyn 1:
[[Image:James_Gregory.jpeg|thumb|175px|right|James Gregory]]
'''James Gregory''' (November [[1638]] – Oktober [[1675]]), was 'n [[Skotland|Skotse]] [[wiskundige]] en [[sterrekundige]]. Hy is in [[Drumoak]], [[Aberdeenshire (unitêr)|Aberdeenshire]] gebore en het in [[Edinburgh]] gesterf. Hy was opeenvolgend professor by die Universiteit van Sint Andrews en die Universiteit van Edinburgh.
 
In [[1663]] het Gregory ''Optica Promota'' gepubliseer waarin hy die kompakte weerkaatsende teleskoop, wat as die [[Gregory-teleskoop]] bekendstaan, beskryf. Sy optikastelsel word ook in radioteleskope soos die Arecibo, wat oor 'n "Gregory-koepel" beskik gebruik.<ref>{{cite web |url=http://www.pbs.org/safarchive/3_ask/archive/qna/3291_cordes.html |title=Jim Cordes Big Dish |accessdate=2007-11-22}}</ref> Die teleskoop ontwerp het die aandag verskeie mense in wetenskapkringe: die Oxfordse [[fisikus]] [[Robert Hooke]], Sir [[Robert Moray]], stigterslid van die [[Royal Society]] en [[Isaac Newton]], wat aan 'n soortgelyke projek gewerk het. Die Gregory-teleskoop was die eerste praktiese spieëlteleskoop en het vir 'n eeu en 'n half die standaard waarnemingsinstrument gebly.
 
In die ''Optica Promota'' het hy ook 'n metode beskryf waarin die Oorgang van Venus gebruik word om die afstand van die Aarde na die [[Son]] te meet. Die metode is later deur [[Edmund Halley]] aangemoedig en aangeneem as die grondslag vir die eerste meting van die [[Astronomiese eenheid]]. Gregory, wat 'n entoeasitieseentoesiastiese ondersteuner van Newton was, het later vriendskaplike korrespondensie met hom gevoer en sy idees in sy eie dosering opgeneem; idees wat om daardie stadium omsterde en as heel revolusionêr gesien is.
 
In [[1667]] het hy ''Vera Circuli et Hyperbolae Quadratura'' gepubliseer waarin hy aangetoon het hoe die oppervlak van die [[sirkel]] en [[hiperbool]] in die vorm van oneindige konvergente reekse verkry kan word. Hierdie werk bevat 'n merkwaardige meetkundige stelling wat beweer dat die verhouding van die oppervlak van enige arbitrêre sektor van 'n sirkel tot dié van die omringde reguliere poligone nie uitdrukbaar is in 'n eindige aantal terme nie. Hy het gevolglik die afleiding gemaak dat die [[kwadratuur van die sirkel]] onmoontlik is. Dit is deur [[Jean-Étienne Montucla|Montucla]] aanvaar, maar dit is nie afdoende nie, aangesien dit denkbaar is dat een of ander besondere sektor gekwadreer sou kon word, en dat hierdie besondere sektor die hele sirkel mog wees. Nogtans was Gregory effektief onder die eerste om te spekuleer oor die bestan van wat nou [[transendentale getal]]le genoem word. Verder kan beide die eerste bewys van die fundamentele teorema van [[analise]] en die ontdekking van die [[Taylor-reeks]] beide aan hom toegeskryf word. Die boek bevat ook reeks-uitbreidings van [[sinus|sin]](x), [[cosinus|cos]](x), boogsin(x) en boogcos(x). (Die vroegste formulering van die uitbreidings is gemaak deur Madhava in [[Indië]] in die [[14de eeu]]). Dit is in [[1668]] herdruk met 'n aanhangsel, ''Geometriae Pars'', waarin Gregory verduidelik hoe die volumes van [[omwentelingsligaam]] bepaal kon word.