Foneem: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Interwikiskakels |
No edit summary |
||
Lyn 1:
In menslike [[taal]] is 'n '''foneem''' die kleinste onderskeibare strukturele eenheid wat betekenis oor dra.<ref name=sil>[http://www.sil.org/ SIL International], [http://www.sil.org/linguistics/GlossaryOfLinguisticTerms/ Glossary of linguistic terms], [http://www.sil.org/linguistics/GlossaryOfLinguisticTerms/WhatIsACliticGrammar.htm What is a clitic? (Grammar)], besoek op 30 Maart 2008</ref> Foneme is nie die fisiese [[segment (taalkunde)|segment]]e self nie, maar, in teoretiese terme, kognitiewe abstraksies daarvan.
'n Voorbeeld van 'n foneem is die {{IFA|/t/}} klank in die woorde '''''t'''op, s'''t'''and, wa'''t'''er,'' en ''ka'''t'''.'' (In transkripsie, word foneme soos hier tussen skuinsstrepe geskryf.) Hierdie voorbeelde van /t/ word as
Fone wat tot dieslefde foneem behoort soos {{IFA|[t]}} en {{IPA|[tʰ]}} vir die Afrikaanse {{IPA|/t/}}, word [[allofone]] genoem. 'n algemene toets om te bepaal of twee fone allofone of aparte foneme is berus daarop om minimale pare te vind: woorde wat slegs ten opsigte van die fone onder beskouing verskil. Byvoorbeeld, die woorde '''''t'''op'' en '''''d'''op'' illustreer dat {{IPA|[t]}} en {{IPA|[d]}} verskillende foneme is in Afrikaans, terwyl die gebrek aan kontras ({{IPA|/tʰata/}} word byvoorbeeld as {{IPA|[tʰada]}} uitgespreek) aandui dat dit in die taal allofone van 'n foneem {{IPA|/t/}} is.
Lyn 7:
In [[gebare taal|gebare tale]] word die basiese elemente van gebare en plek ''[[chereme]]s'' (of ''cheiremes'') genoem, maar algemene gebruik het dit verander na ''foneem''. [[Toon (taalkunde)|Toon]]foneme word soms '''toneme''' genoem en tydfoneme '''chroneme'''.
Sommige taalkundiges (soos [[Roman Jakobson]]) beskou foneme as verder afbreekbaar in eienskappe, sulke eienskappe verteenwoordig volgens die teorieë die ware minimale boublokke van taal.
==Verwysings==
|