Die Kaapse koloniste het uiteindelik al die land na die noorde en ooste vanaf hul basis by [[Kaapstad]] van die [[Khoikhoi]] in besit geneem. Groot hoeveelhede Khoikhoi is deur die koloniste vermoor; behalwe díé wat in oorloë gesterf het, is hele Khoikhoistamme uitgewis deur [[pokke]]-[[epidemie]]s in [[1713]] en [[1755]]. 'n Paar oorblywende stamme het hul onafhanklikheid behou, maar die grotereoorgrotere meerderheid van die Khoikhoi het as tropbewaarders begin werk vir die koloniste. Die Nederlandse regering het 'n wet in [[1787]] gemaak'n wet in plek gestel wat die [[nomadies]]e Khoikhoi aan sekere beperkings onderhewig gemaak het. Die direkte effekgevolg van hierdie wet was om die Khoikhoi nóg meer afhanklik van die boerekoloniste te maak, of om hulle te dwing om noordwaarts, heeltemal verby die koloniale grens te migreer. Díé van hulle wat weggetrek het moes wees die vyandigheid van hul ou vyande, die [[San]]s, in die gesig staar, wie op die vlaktes van die [[Nieuwveldberg|Nieuwveld]]- en [[Sneeuwberg]]e tot by die [[Oranjerivier]] gewoon het.
Soos die Europese koloniste aanhou voordruk het in Sangebied in, het hulle met mekaar in kontak gekom. Die boere se vee, wat net deur Khoikhoi tropbewaarders beskerm was, was baie aanloklik vir die SansSan om te steel. Wraakaanvalle het gevolg, en die situasie het só erg geraak dat die totale uitwissing van die San vir die regering as die enigste veilige manier om vorentoe te beweeg voorgekom het. [[Kommando]]s is bymekaargeroep om die San uit te wis; binne 'n periode van ses jaar het die kommandos blykbaar meer as 3000 San gevang of gedood. Buite die organisasie van hierdie kommandos, met hul veldkommandante en -kornette, het die stelsel van plaaslike regering in die Suid-Afrikaanse distrikte van Nederlandse settelaars gegroei.
Die Nederlandse koloniste het ook [[slaaf|slawe]] vanaf [[Indië]], [[Indonesië]], [[Madagaskar]] en [[Mosambiek]] ingevoer; vanaf hierdie slawe het nie allen die [[Kaapse Kleurlinge]] ontstaan, wat tans die meerderheid van die bevolking uitmaak in die [[Wes-Kaapprovinsie]] uitmaak, nie, maar ookwit [[Afrikaners]] kan 'n beduidende gedeelte van hulle oorsprong terugtrek na slawevoorvaders.
